طرح ویژه سلطانیه زنجان ضامن رفع چالش‌های میراث فرهنگی
بیش از ۹۰ درصد محدوده سلطانیه زنجان تحت تاثیر عرصه‌ها و حریم‌های میراث فرهنگی است که این موضوع در توسعه شهر مشکلاتی را ایجاد کرده است.
شهر سلطانیه به عنوان یکی از مناطق تاریخی کشور، میراث فرهنگی ارزشمندی در دل خود جای داده است.
گنبد سلطانیه نگین آثار تاریخی این دیار است که یکی از مهمترین و عظیمترین بنا‌های آرامگاهی دوران اسلامی در ایران به شمار می‌رود.
این بنا پس از کلیسای جامع مریم مقدس در فلورانس ایتالیا و مسجد ایا صوفیه استانبول سومین بنای بزرگ تاریخی و از حیث فناوری ساخت گنبد، بزرگترین گنبد آجری در جهان است.
علاوه بر ارگ سلطانیه با ۱۴ هکتار وسعت، جای جای شهر سلطانیه رد و نشانی از آثار تاریخی در خود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به مقبره چلبی اوغلو، مقبره ملاحسن کاشی و تپه ناهور اشاره کرد.
شهر کنونی سلطانیه ۲۷۰ هکتار وسعت دارد و حدود هشت هزار و ۳۰۰ نفر در آن ساکن هستند؛ استقرار این تعداد جمعیت در این محدوده از پراکندگی توزیع جمعیت در شهر حکایت دارد که دلیل عمده آن هم عرصه‌های میراثی است.
بیش از ۹۰ درصد محدوده شهر سلطانیه تحت تاثیر عرصه و حریم‌های آثار تاریخی است و این موضوع با ضوابطی که در حوزه ساخت و ساز‌ها وجود دارد، چالش‌هایی را در توسعه عمرانی شهر به وجود آورده و برای حل معضل، تدوین طرح ویژه شهر سلطانیه در دستور کار قرار گرفته است.
پاسخ‌های منطقی به چالش‌های سکونت و میراث فرهنگی در سلطانیه با طرح ویژه
معاون شهرسازی و معماری اداره کل راه و شهرسازی استان زنجان می‌گوید: مراحل تدوین، بررسی و تصویب طرح‌های ویژه با سایر طرح‌های مرسوم برای شهرها، متفاوت است و سه مرحله دارد که تهیه طرح ویژه سلطانیه اکنون به مرحله سوم رسیده است و امیدواریم در نیمه سال آینده برای تصویب نهایی به شورای عالی معماری و شهرسازی برسد.
رحیم توسلیان با بیان اینکه طرح‌های ویژه توسعه شهری از محل اعتبارات ملی وزارت راه و شهرسازی تامین اعتبار می‌شود، اظهار می‌کند: تحقق اهداف طرح ویژه سلطانیه در سایه هم افزایی دستگاه‌های دخیل در فرآیند تهیه طرح به تصویب و اجرا درآمده و اکنون تدوین آن در مرحله نهایی است.
معاون شهرسازی و معماری اداره کل راه شهرسازی استان زنجان می‌گوید: انتظار می‌رود طرح ویژه سلطانیه پاسخ‌های منطقی به چالش‌های سکونت و میراث فرهنگی در این شهر بدهد و نیز ضوابطی را متناسب با ویژگی‌های تاریخی و گردشگری شهر ارائه کند.
فرماندار شهرستان سلطانیه با بیان اینکه قرار است با تدوین طرح ویژه سلطانیه حرائم میراثی در شهر سلطانیه تعدیل شود، می‌گوید: شرایط کنونی در شهر طوری است که هر جا مردم می‌خواهند ساخت و سازی بکنند، تحت تاثیر مسائل میراثی هستند و این موضوع مانعی بر سر راه توسعه عمرانی و ساخت و ساز در شهر شده است.
محمدرضا براتی فرد ادامه می‌دهد: محدودیت‌های میراثی موانع زیادی را در شهر ایجاد کرده است و امیدواریم با نهایی شدن طرح ویژه سلطانیه این محدودیت‌ها تا اندازه‌ای تعدیل شود و البته مردم نیز چنین انتظاری دارند.
فرماندار شهرستان سلطانیه با بیان اینکه تاکنون جلسه‌های متعددی در راستای تدوین طرح ویژه شهر سلطانیه تشکیل شده است، می‌افزاید: بخش قابل توجهی از کار جلو رفته و اکنون مراحل پایانی طرح در دست اقدام است.
طرح ویژه سلطانیه الزاماتی را برای دستگاه‌ها و شهروندان ایجاد می‌کند
شهردار سلطانیه با بیان اینکه تهیه طرح ویژه برای شهر سلطانیه در سال ۱۳۹۵ در شورای عالی معماری و شهرسازی تصویب شد، می‌گوید: از سال ۱۳۹۵ اجرای طرح توسط با یک مشاور شروع شد و یکسری مطالعات برای این منظور انجام گرفت، ولی ادامه کار به نتیجه خاصی نرسید و مشاور از تهیه طرح کنار گذاشته شد و طرحش هم مورد تایید قرار نگرفت.
مصطفی کلانتری می‌افزاید: از سال ۱۳۹۷ موضوع طرح ویژه سلطانیه مسکوت ماند تا اینکه در سال ۱۴۰۰ با ورود شهرداری و شورای اسلامی شهر به موضوع و درخواست از اداره کل راه و شهرسازی، مشاور جدیدی برای تهیه طرح انتخاب شد.
وی اظهار می‌کند: مشاور فعلی از توانمندی خوبی برخوردار است و در تهیه طرح برای شهر‌های تاریخی تجربه دارد؛ تاکنون جلسه‌های تهیه طرح ویژه سلطانیه به صورت منظم و فشرده برگزار شده و امیدواریم به خروجی خوبی برسیم.
کلانتری معتقد است: با تهیه و تصویب نهایی طرح ویژه سلطانیه، خلأ ضوابط ساخت و ساز در شهر پر می‌شود.
وی می‌گوید: طرح ویژه الزماتی را ایجاد می‌کند و همه دستگاه‌های اجرایی و شهروندان موظف به رعایت و اجرای مفاد آن خواهند بود.
شهردار سلطانیه خاطرنشان می‌کند: اکنون به میزان قابل توجهی مسائل چالشی بین ساکنان و میراث فرهنگی در شهر سلطانیه رفع شده است و امیدواریم جای خالی یک نقشه راه منظم که خواسته‌ها را نیز بتواند برآورده کند با نهایی شدن طرح ویژه فراهم شود.
ظرفیت میراثی سلطانیه یک فرصت برای توسعه است
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان با بیان اینکه ظرفیت میراثی سلطانیه یک فرصت برای توسعه است و نباید آن را محدودیت تلقی کرد، می‌گوید: این ظرفیت یک بهانه و دلیل اساسی برای توسعه صنعت گردشگری در منطقه است.
سید سعید صفوی معتقد است: وجود میراث فرهنگی در سلطانیه اگر چه محدودیت‌های ظاهری و ضوابطی را برای شهرسازی به دنبال داشته است، ولی نباید آن را اجحاف و ظلم در حق شهروندان تلقی کنیم، چون این ضوابط برای حفظ تاریخ، فرهنگ و هویت شهر است که به بشریت تعلق دارد.
وی با بیان اینکه طرح ویژه شهر سلطانیه بر محوریت میراث فرهنگی است، اظهار می‌کند: در سلطانیه به جهت وجود پایگاه جهانی گنبد سلطانیه با ویژگی‌های منحصر به فردش، یکسری ضوابط ملی و جهانی حاکم است و طرح ویژه نیز با رویکرد این ضوابط تدوین می‌شود.
صفوی خاطرنشان می‌کند: طرح ویژه به این معنا نیست که این ضوابط را کنار بگذاریم، چون طرح ویژه برای معدود شهرها تدوین می‌شود و دلیل آن هم ترجیحاتی است که باید با توجه به ارزش‌های میراثی مد نظر قرار داده شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان می‌گوید: یکسری کاوش‌ها و گمانه زنی‌های دقیق در برخی عرصه‌های میراثی شهر سلطانیه انجام نشده که لازم است با تدقیقی که در این باره صورت می‌گیرد مشخص شود که آن عرصه‌ها دارای ارزش و آثار فاخری هست یا نه؟
صفوی با بیان اینکه طرح ویژه سلطانیه همچنان در مرحله بررسی است، ادامه می‌دهد: قرار است با نهایی شدن طرح، جلسه‌ای با حضور مدیران دستگاه‌های مربوط و دخیل در موضوع تشکیل شود تا نتیجه نهایی حاصل شود.
وی با بیان اینکه در زمان حاضر هیچ مشکلی در تعامل بین میراث فرهنگی و مدیریت شهری در سلطانیه وجود ندارد، خاطرنشان می‌کند: اگر ضوابط در سلطانیه وجود دارد، این موضوع، نقاط قوت هم ایجاد کرده است، به هر صورت شهر‌های تاریخی مثل سلطانیه مثل سایر شهرها نیستند و در همه جا که ارزش‌های میراثی وجود دارد ضوابطی هم متناسب با آن در شهرسازی حاکم است.
منبع: ایرنا
