روش‌های موثر برای جلوگیری از سرمازدگی درختان
عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه ارقام میوه زودگل و خودناسازگار مثل درختان بـادام و زردآلو از حساس‌ترین درختان میوه نسبت به سرمای بهاره محسوب می‌شوند، روش‌های پیشگیری از سرمازدگی را تشریح کرد.
فرزانه رضوی عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری گفت: میانگین خسارت ناشی از سرمازدگی و یخبندان در اغلب سال‌ها روی محصولات حساس باغی به ویژه درختان میوه معتدله مانند بادام، پسته و زردآلو، در برخی از استان‌های کشور تا بیش از ۴۰ درصد برآورد می‌شود در برخی از سال‌ها حتی کل محصول در یک منطقه نابود می‌شود.
عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری ادامه داد: سرمازدگی دیررس بهاره درختان معتدله زودگل مانند بادام و زردآلو از لحاظ اقتصادی از اهمیت بالایی برخوردار است.
بیشتر بخوانید
وی افزود: وقوع یا عدم وقوع سرمازدگی در میزان تولید محصول آن‌ها تاثیر چشمگیری ایجاد می‌کند.
رضوی اضافه کرد: سرمای دیررس بهاره می‌تواند با تاثیر بر گرده افشانی گل‌ها و آسیب به اندام‌های گل و میوه‌های جوان، خسارت شدیدی را بر عملکرد محصول تحمیل کند.
وی با اشاره به عوامل موثر در میزان و شدت خسارت سرمازدگی بهاره در درختان میوه توضیح داد: نوع گونه و رقم میوه، ارقام میوه زودگل و خودناسازگار مثل درختان بـادام و زردآلو از زودگل‌ترین و حساس‌ترین درختان میوه نسبت به سرمای بهاره محسوب می‌شوند.
عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری ادامه داد: مرحله رشدی و فنولوژیکی گیاه از دیگر عوامل موثر در سرمازدگی است چرا که گل‌های در حال تلقیح، میوه‌های جوان و جوانه‌ها نسبت به سرما حساس‌تر هستند.
وی، نوع پایه، سن گیاه، سلامت، قدرت و بنیه درخت را از دیگر عوامل موثر در سرمازدگی برشمرد.
رضوی با اشاره به راهکار‌های مدیریت باغات برای کاهش خسارات سرمازدگی، گفت: مدیریت خاک و بهداشت کف باغ مهم است چرا که خاک باید دارای ساختمانی به هم پیوسته و متراکم، مرطوب، عاری از علف هرز و گیاهان پوششی باشد.
عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری، مبارزه با علف‌های هرز و گیاهان پوششی روی کف باغ، انجام آبیاری جهت مرطوب نگهداشتن خاک و جلوگیری از خشکی کامل خاک جهت استفاده از ظرفیت و قابلیت حرارتی آب در افزایش حرارت خاک، اجتناب از به هم زدن خاک، بیل‌زدن یا هر گونه عملیاتی که باعث پوکی خاک شود، پیش از زمستان یا در زمستان و پیش از رسیدن زمان یخبندان در منطقه، تغذیه درخت و بالانس غذایی آن و اجتناب از احداث باغ در گودی‌های زمین را از دیگر راهکار‌های جلوگیری از سرمازدگی عنوان کرد.
وی توضیح داد: برای یک گیاه سالم و قوی که به صورت مناسب و متعادل تغذیه شده، نقطه یخبندان و دمای بحرانی کمتر است.
رضوی اظهار داشت: تغذیه بهینه و متعادل درختان بر اساس آزمون خاک و برگ در طول فصل رشد درخت، تامین تمامی عناصر میکرو و ماکرو با حفظ سلامتی، بهبود بنیه درخت (درختانی که همه عناصر غذایی به ویژه پتاسیم و کلسیم را به مقدار کافی جذب نموده و فاقد هر گونه کمبود غذایی باشند، مقاومت بیشتری در برابر سرمازدگی دارند و کمتر دچار سرمازدگی می‌شوند).
وی افزود: افزودن فسفر به زمین به روش چالکود با بهبود شرایط رشد مجدد در بهار، رشد گیاهان آسیب دیده از سرما را بهبود می‌دهد و نقش عنصر منیزیم در افزایش مقاومت مرکبات به سرما تایید شده است و برخی از محققان حتی مصرف سدیم را در ایجاد مقاومت‌های بیشتر مؤثر می‌دانند.
عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری اضافه کرد: در مناطقی که خطر سرما، درختان و گیاهان را تهدید می‌کند، استفاده از کودهای ازته باید با احتیاط انجام شود و مصرف زیاد این کود‌ها پس از خسارت یخبندان توسط باغداران بنیه درخت را ضعیف می‌کند و باعث افزایش حساسیت به سرما و کاهش عملکرد درختان می‌شود.
وی، استفاده از وسایل گرم‌کننده باغ مانند بخاری باغی، روش‌های آبیاری شامل آبیاری سطحی (غرقابی و شیاری، بارانی)، ماشین‌های مولد باد، سیستم چاهک معکوس، دستگاه‌های مولد مه و فوم، پوشاندن گیاه با پوشش‌های مخصوص یا مالچ، استفاده از سیستم‌های اطلاعاتی در هواشناسی و سنسور‌های هوشمند و بادشکن‌ها و موانع را از روش‌های ساده و ادوات کاربردی جهت حفاظت باغات در برابر سرمازدگیی عنوان کرد.
