بعد از مدت‌ها پی‌گیری حقوقی بالاخره دادگاه لاهه در خصوص پرونده شکایت ایران علیه دولت آمریکا، به سود تهران حکم داد.

پرونده یکی از مهمترین زیاده‌خواهی‌های دولت آمریکا به بهانه‌های واهی و ادعا‌های غیرمستدل با رأی به حقانیت ایران بسته شد، اما مسیر دولت برای پیگیری حقوقی و حراست از منافع ایران باز شد و با توجه به عزم دولتمردان ادامه خواهد یافت.


بیشتربخوانید


چرا ایران از آمریکا شکایت کرد؟

عادت به غارت سرمایه‌های ایران از سوی ایالات متحده آمریکا گرچه تاریخچه‌ای صدساله دارد، اما یکی از عجیب‌ترین آن‌ها طراحی سناریویی برای ضبط و توقیف حدود ۲ میلیارد دلار از اموال بانک مرکزی و اموال سایر شرکت‌ها و موسسات ایرانی در سال ۲۰۰۸ بود. سناریویی بهانه آن ادعای دخالت جمهوری اسلامی در چند حادثه تروریستی بود و بانیان ظاهری هم بازماندگان این حملات. اعتراض به این اقدام غیرعقلانی تا از سوی جمهوری اسلامی ایران، آن را تا سال ۲۰۱۲ مسکوت گذاشت. این موضوع برای لابی‌های ضدایرانی در آمریکا چنان حیاتی شد که قانونگذاران کاخ سفید را مجبور به تغییر قوانین برای اجرایی شدن سناریوی خود کردند. اقدامات مغرضانه کنگره آمریکا در اعلام رأی به نفع باند ضدایرانی، سبب شد که جمهوری اسلامی ایران در لایحه‌ای به دیوان بین‌المللی دادگستری (لاهه) شکایت بَرَد.

۲۵ خرداد ۱۳۹۵ دادخواستی از سوی دولت جمهوری اسلامی ایران به دادگاه لاهه رفت که جزئیات اقدامات آمریکا را که مغایر با موازین حقوق بین‌الملل به ویژه معاهده موسوم به عهدنامه مودت و روابط اقتصادی و حقوق کنسولی بین ایران را شرح می‌داد. این معاهده که ۲۳ مرداد ماه ۱۳۳۴ (۱۵ اوت ۱۹۵۵) بین دو کشور امضا شد، مهمترین مستند دادگاه در پروسه شکایت ایران از آمریکا بود. به فاصله یک سال و در ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۶، کاخ سفید ضمن اعلام برخی ایرادات به ظاهر حقوقی شکایت ایران را غیر قابل استماع دانست و نسبت به صلاحیت دیوان بین‌المللی دادگستری برای رسیدگی به این شکایت اعتراض کرد. اعتراضی که در ۲۴ بهمن سال بعد رد شد و دادگاه صلاحیت خود را برای رسیدگی به این دعاوی تأیید و بررسی پرونده را آغاز کرد.

سخنرانی نمایندگان ایران در لاهه

پرونده با پیگیری حقوقی دولت سیزدهم در شهریور ماه سال گذشته به اصطلاح تکان خورد و بین روز‌های ۲۸ تا ۳۱ این ماه جلسات استماع برای بررسی ابعاد ماهوی در دیوان بین المللی دادگستری در لاهه برگزار شد و سرانجام در نتیجه این پیگیری‌ها دهم فروردین سال جاری دیوان با صدور رای، ادعا‌های دولت آمریکا را رد و به تعیین میزان خسارت وارده به ایران حکم داد.

آمریکا چگونه تسلیم قانون شد؟

در بررسی حکم دیوان لاهه دو بخش مهم و مجزا وجود دارد: بخش نخست رد دفاعیات دولت آمریکا در این دادگاه و بخش دوم التزام به جبران خسارت است. اما دفاعیات آمریکا در این دادگاه چه بود؟ این دفاعیات را به طور کلی می‌توان در چهار محور اصلی دسته‌بندی کرد.

۱) واشنگتن در استدلال‌های دفاعی خود مدعی شد که جمهوری اسلامی ایران پاک‌دستی لازم برای مراجعه به دیوان بین‌المللی لاهه را ندارد و در تشریح این ادعای خود اتهامات تکراری خود مانند حمایت از تروریسم و اقدامات بی‌ثبات‌کننده را مطرح کرد.

۲) کاخ سفید همچنین در بهانه‌جویی دیگری تهران را به سوءاستفاده از فرآیند رسیدگی دیوان متهم کرد و مدعی شد که شرایط اساسی که پایه معاهده را تشکیل می‌دهد دیگر وجود ندارد و نیز به این دلیل که ایران به دنبال حقوق و منافع حمایت‌شده در معاهده مودت نیست، بلکه سعی دارد دیوان را درگیر دعوای گسترده‌تری نماید!

۳) در استدلال دیگری ایالات‌متحده‌آمریکا اقدامات خود در تصرف اموال ایران را در راستای ماده ۲۰ عهدنامه مودت (اقداماتی که امنیت ملی آمریکا را تهدید می‌کند) اعلام کرد.

۴) در نهایت حقوقدانان آمریکایی به منظور نشان دادن عدم صلاحیت دادگاه برای رسیدگی به این شکایت، مدعی شد ایران می‌توانسته به مراجع قضائی داخلی ایالات‌متحده مراجعه نموده و درصدد احیای ادعا‌های خود باشد.

دادگاه بین‌المللی دادگستری (لاهه) هم مانند بسیاری از حقوقدانان آشنا به قوانین بین‌المللی، ضمن واهی و ساختگی بودن ادعا‌های آمریکا علیه ایران، این دفاعیات آغشته به اتهام را رد کرده، اقدامات آمریکا را نقض تعهدات مندرج در بند۱ ماده ۳، بند‌های ۱ و ۲ ماده ۴ و ماده ۱۰ معاهده‌ی مودت میان دوکشور تشخیص داده و با توجه به این نقض تعهدات، دولت این کشور را مکلف به جبران خسارات وارده کرده است.

جزئیات و اهمیت رأی دادگاه لاهه

دیوان بین‌المللی لاهه در حکم خود به تهران و واشنگتن ۲ سال زمان داده است تا برای تعیین و برآورد میزان خسارت وارده به دولت جمهوری‌اسلامی‌ایران مذاکره کرده و به نتیجه برسند و اگر طی این مدت توافقی حاصل نشود، بنا به درخواست یکی از طرفین دعوا، دیوان بین المللی دادگستری برای تعیین میزان خسارات نقش‌آفرینی خواهد کرد. دیوان بین المللی دادگستری همچنین در این حکم اعلام کرده است که صلاحیت لازم برای رسیدگی به مبلغ حدود ۲ میلیارد دلار از اموال بانک مرکزی را ندارد.

شکستن هژمونی حقوقی آمریکا در مهم‌ترین مرجع رسیدگی به شکایت دولت‌های جهان، تیتر و مهمترین دستاورد جمهوری اسلامی از دادگاه و رأی آن است، استواری استدلال‌ها و متقن بودن دفاعیات در کنار پیگیری‌های مداوم حقوقی، حقوقدانان همیشه مدعی آمریکا را در این پرونده ناکام گذاشت و حق را به حق‌دار بازگرداند.

نمایندگان دولت ایران در دادگاه لاهه

دولت  ایران بی‌هیاهو کار را تمام کرد

پیروزی در دادگاه بین‌المللی دادگستری (لاهه) دستاوردی متعلق به مردم و نظام جمهوری اسلامی است و به ثمر نشستن آن را می‌توان نتیجه پیگیری‌های مستمر و البته بی‌هیاهو در دولت سیزدهم دانست. دولت از شهریور ۱۴۰۰ که به صورت رسمی مسئولیت اجرایی را به عهده گرفت، تمام تلاش دیپلماتیک و حقوقی خود را به کار بست تا بتواند جریان رسیدگی به پرونده ایران در لاهه را تسریع کند. وزارت خارجه و معاونت‌های حقوقی و قضایی دولت در این مسیر بی‌آنکه در پی جنجال‌ها و ژست‌های سیاسی باشند، کار را پیش بردند و جلسات استماع و رسیدگی از شهریور سال گذشته به جریان افتاد. به نظر می‌رسد رفتار هوشمندانه دولت سیزدهم در رسیدگی حقوقی و البته به دور از هیاهوی این پرونده سبب شد که آمریکا نتواند از رویداد‌های داخلی ایران در پاییز سال گذشته به نفع خود بهره ببرد.

واکنش‌ها به پیروزی حقوقی ایران در لاهه

واکنش‌ها و توضیحات درباره این پرونده و پیروزی ایران در دادگاه لاهه از همان ساعات نخست اعلام رأی آغاز شد. وزارت امور خارجه در بیانیه‌ای مطالبه حقوق ملت ایران را جزو وظایف ذاتی خود دانست و تاکید کرد: از کلیه ابزار‌ها و طرق دیپلماتیک، حقوقی و قضایی برای مطالبه حقوق مردم ایران و منافع ملی ایرانیان استفاده خواهد کرد.

طرف آمریکایی هم به اینن موضوع واکنش نشان داد، «ودانت پاتل» معاون سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گرچه تلاش کرد بخشی از رای دیوان مبنی بر عدم صلاحیت این دادگاه درباره مصادره اموال بانک مرکزی پررنگ کند، اما مجبور به این اعتراف هم شد: مسلما ما از این که این دادگاه به نتیجه رسیده است که قانون آمریکا در زمینه انتقال دارایی‌های دیگر نهاد‌های ایرانی به قربانیان آمریکاییِ تروریسم تحت حمایت ایران با این معاهده مغایرت دارد، دل‌سرد شده‌ایم.

«علی بهادری جهرمی» سخنگوی دولت هم در توییتی رای دیوان بین‌المللی دادگستری را پیروزی تاریخی و پذیرش بین‌المللی حقانیت جمهوری اسلامی ایران دانست و تصریح کرد: در استیفای حقوق ملت بزرگ ایران در برابر رفتار‌های سراسر خلاف حقوق ایالات متحده مصمم خواهیم ماند.

پیروزی در دادگاه لاهه نمایش قدرت ایران است

اصغر زارعی کارشناس سیاسی در ارتباط با حکم روز پنجشنبه دادگاه گفت: با توجه به قرارداد مودت و دوستی ایران و آمریکا که در رژیم گذشته امضا شده و تعهد طرفین در موضوعات تجاری و اقتصادی، متأسفانه ایالات متحده آمریکا بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به دفعات مفادی از قرارداد مودت ۱۹۵۵ را نقض کرده است.

وی افزود: ازجمله این موارد که توسط آمریکا صورت گرفته، مسدود کردن دارایی‌های جمهوری اسلامی اعم از بانک مرکزی و شرکت‌های وابسته به ایران است که بخشی از اموالشان در آمریکا و بنا بر حکم رئیس جمهور آنها مورد انسداد واقع شده است.

زارعی اظهار داشت: با توجه به پیگیری‌هایی که جمهوری اسلامی ایران در مقاطع مختلف برای استیفای حقوق دولت ایران می‌کرد، یکی از شکایت‌های مطرح با پیگیری‌های حقوقی وکلای کشورمان در دادگاه لاهه به موفقیت انجامید. این شکایت حقوقی در خصوص مسدودسازی بخشی از دارایی‌های ایران نزد دولت آمریکا بود که بر اساس قرارداد مودت ۱۹۵۵ به امضا رسیده بود.

وی ادامه داد: با تلاش‌های صورت گرفته، قضات دیوان لاهه بعد از مدت‌ها حکم خود را صادر کرده و به نفع دولت ایران به موضوع ورود کرده و دولت آمریکا را در این موضوع محکوم کردند. در نتیجه دولت آمریکا در خصوص خسارات وارد به جمهوری اسلامی ایران، باید بر اساس رأی این دادگاه عمل کند.

این کارشناس سیاسی تأکید کرد: این یک پیروزی برای دولت جمهوری اسلامی ایران است، هرچند دولت آمریکا تلاش بسیاری کرد تا رأی این دیوان را تغییر بدهد، اما در نهایت موفق نشد.

وی افزود: این موفقیت حقوقی به لحاظ سیاسی هم برای جمهوری اسلامی ایران دارای اهمیت است، زیرا آمریکایی‌ها در تلاش بودند به دلیل اتفاقاتی که سال گذشته در ایران افتاده بود، جمهوری اسلامی ایران را دولتی ضعیف نشان دهند و اینگونه مطرح کنند که دولت ایران در محافل بین‌المللی منفعل است و نمی‌تواند از حقوق خود دفاع کند؛ اما این موفقیت در دیوان لاهه نشان داد تهران پی‌گیر حقوق خود و ملت ایران است. این پیروزی یک برگ برنده و نمایش قدرت برای جمهوری اسلامی ایران تلقی می‌شود.

زارعی با اشاره به برخی جوسازی‌های رسانه‌های غربی، بیان کرد: هر چند بخشی از رسانه‌های آمریکایی و وابسته به غرب سعی می‌کنند این موفقیت را وارونه نشان دهند، اما در ۳ بخشی که در این رأی وجود دارد دیوان در دو بخش ایران را صاحب حق دانسته و دولت آمریکا را رسماً محکوم کرده است تا در خصوص جرایم و رفع انسداد مالی شرکت‌های ایرانی در آمریکا اقدام کند.

منابع: ایرنا / مهر

اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۱۹
در انتظار بررسی: ۰
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۲:۳۵ ۱۳ فروردين ۱۴۰۲
ایران باید با زور بازو و نظامی گری حقش رو پس بگیرد
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۰:۴۹ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
پول دادن مهمه نه حکم کردن هروقت پول داد همه با هم جشن میگیریم
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۰:۲۶ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
غربگداها و دیکتاتورطلب ها این قضیه را می خواهند نشانه قانونمداری غرب و آینده نگری رژیم خائن پهلوی وانمود کنند در حالیکه اگر موضوع با دقت مورد توجه قرار گیرد اتفاقا برخلاف ادعای آنها دقیقا نشانه زورگویی و منفعت طلبی و دیکتاتورمآبی غرب و خیانت رژیم پهلوی به کشور و ملت عزیز ایران است که دهها دلیل این واقعیت را ثابت می کند که امکان طرح آنها در اینجا وجود ندارد که دوستان براحتی می توانند به آن برسند.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۸:۲۱ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
در خواب
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۶:۱۰ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
از مجاری قانونی و بین المللی بهترین پیروزی ارمغان کشور مبارک باد
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۳:۵۸ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
دفاع از حقوق کشور قابل تقدیر است اما چگونه این حکم قابل اجرا خواهد بود؟
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۳:۱۲ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
تلاش برای احقاق حق مهمه حتی اگه به نتیجه دلخواه نرسه بدنبال خسارت گرفتن از عراق باشید بخاطر جنگ چند ساله با ایران
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۳:۱۲ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
چرا شلوغ می کنید و تفسیر به رای
خودتون نوشتید دیوان گفته صلاحیت رای درباره دو میلیارد را ندارد
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۴:۲۸ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
این یه بخش دیگری که اینو گفته بقیه بخش ها پیروز شدن
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۲:۵۰ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
تنها چیزی که دادگاه لاهه کرده سلب صلاحیت از خودش بوده و بس. این اراجیف چیه به خورد ملت میدید؟
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۱:۴۷ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
مردم رو احمق فرض کردید.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۱:۲۸ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
همین دادگاه لاهه در زمان دکتر مصدق رای به نفع ایران داد ولی انگلیسیها بدون اعتنا به این رای دادگاه با ارسال کشتیهای جنگیشان به خلیج فارس ایران را محاصره اقتصادی کردند این دادگاه در اصل هیچ اختیار عملی ندارد
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۱:۲۷ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
بابا دادگاه از خودش در مورد شکایت ایران سلب صلاحیت کرده و اصلا نظری نداده. فقط در خصوص توقیف پول بدون اشاره به مورد و میزان،از امریکا خواسته که خسارت شرکت و یا افراد متضرر را پرداخت کند..اگر این توصیه قضات لاهه که فقط در صورت مذاکره و توافق بر سر مبدا توسط دو کشور به مرحله عمل می رسد پیروزی بزرگ هست پس مبارک باشه!!!
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۱:۰۰ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
اونا تابع قانون هستند وفکر میکنن پول ملته نه دولت ولی چطور باید یه کشور هزینه چند کشور را بده ولی ملت خودش محتاج اون هزینه ها باشه اگه قانون دادگاه همه تبعیت کنن خوبه ولی به موقعش دولت ایران حکم دادگاه اونا رو قبول نخواهد کرد اون موقع هست که متوسل به زور قانون کار خودش را میکنه
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۰:۵۹ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
خدابیامرزه وزیری که عهدنامه مودت رو به سرانجام رسونده که بعد از 100 سال با استناد به اون در عرصه بین المللی سربلند میشیم. کاش الان هم داشتیم این چنین افرادی رو.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۱:۳۰ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
توضیح بده تا بدونیم منظورت چیه
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۱:۳۶ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
اطلاعات و سواد وزیر وقت ایران را باید تحسین کرد، اگر هستش البته که بعید میدونم باشه، روحش شاد، و تبریک به ملت بزرگ ایران عزیز
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۲:۵۹ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
۱۱:۳۰ حسین علاء بوده
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۴:۳۴ ۱۲ فروردين ۱۴۰۲
آقای محترم ۱٠:۵۹ این حرف ها نیست شما دشمنان نظام اسلامی همیشه همه چیز را طبق انگیزه های شیطنت آمیز خود تفسیر و تعبیر می کنید همان رژیم طبق همان قانون دهها میلیارد پول ایران را به بانکهای آمریکا منتقل کردند در حالیکه مردم ایران نان برای خوردن نداشتند و حالا ما باید گرفتن دو میلیارد آن دهها میلیارد حداقل نیم میلیارد هزینه کنیم داستان قانون مودت کاملا برعکس آن است که امثال شما ادعا می کنید.