روش پیشنهادی امام رضا(ع) برای نمازخوان شدن فرزندانمان

خوب که نگاه می‌کنیم می‌بینیم برای ما ایرانی‌ها دهه کرامت نه فقط ده روز، که به بلندای همه ۳۶۵ روز سال است. همیشه ذره ذره عرض ارادت را اقیانوس اقیانوس پاسخ داده‌اند، پاسخی سراسر نور و محبت رضوی. چه خوب اوقاتمان نبات می‌شود آنجا که می‌گوییم و می‌شنویم از رفتار‌های امامانمان؛ و اینبار هم از امام رئوفمان. در همین راستا گفت‌وگویی کرده‌ایم با حجت الاسلام «محمد هادی هدایت»، استاد سطح عالی حوزه و شاگرد نخبه آیت الله اراکی. یک گفت‌وگوی کوتاه و کاربردی حول دو رفتار شاخصه ساز از امام رضا علیه السلام. 

 «مراقب وقت نماز باشید، انسان از حوادثی که مانع انجام نماز در وقت می‌شود، ایمن نیست.» 

روش پیشنهادی امام رضا برای نمازخوان شدن فرزندانمان

چه بسیار خانواده‌های حتی مذهبی، که دغدغه بی‌اهمیتی فرزند یا نوه شان، سوهان روحشان شده است. حجت الاسلام هدایت در این باره می‌گوید: «یکی از نکات مهمی که باید در سبک زندگی مورد توجه قرار بگیرد، توجه دادن بچه‌ها به نماز است، نماز محور دین و نردبان رسیدن به خداست؛ و ما باید بچه‌های خود را از دوران کودکی با این فضا آشنا کنیم. امام رضا فرموده‌اند؛ بچه‌هایتان را از هفت سالگی امر به نماز کنید تا آشنا بشوند و عادت کنند. «حسن بن قارون» می‌گوید: «از امام رضا (ع) شنیدم که وقتی مردی گزارش داد که پسر من اهل نماز نیست و به نماز بی‌توجه هست، اصلا برایش مهم نیست بخواند یا نخواند، حضرت پرسیدند چند سالش هست، گفت هشت سال. امام رضا فرمودند سبحان الله، پسر تو باید اهل نماز باشد. گفت آقا اگر من به او بگویم گوش نمی‌کند. امام رضا فرمودند: در هر حالتی که هست، به هر صورتی که می‌تواند نماز بخواند. این جمله امام رضا یک جمله‌ی کلیدی تربیتی مهم هست برای آموزش نماز به بچه‌ها و تمرین کردن نماز.»

حجت الاسلام «محمد هادی هدایت»؛ دکتری کلام امامیه، شاگرد نخبه آیت الله اراکی

 یک تجربه در مواجهه با بی‌میلی فرزند برای نماز خواندن 

این روش امام رضا یعنی مجوز دادن برای خواندن نماز در هر حالتی که هست و به هر صورتی که می‌تواند، کار سختی نیست، اما شرطش اقدام به موقع و قبل از سن تکلیف فرزندمان است. تجربه شخصی حجت الاسلام هدایت در این زمینه خواندنیست: «من یک تجربه برای شما بگویم که این تجربه خیلی عملیاتی هم هست. من وقتی این روایت را از امام رضا در کتاب وسائل الشیعه جلد سیزدهم دیدم، گفتم آزمایش می‌کنم. یک موقعی دختر من در سنّ قبل از تکلیف، وقتی که هفت‌ساله بود، تلویزیون تماشا می‌کرد، اذان شد گفتم دخترم بلند شو نماز بخوان، گفت بابا الان حال و حوصله‌اش را ندارم، الان نمی‌توانم.
من گفتم: «اشکالی نداره حال نداری بلند شی، همین طور که جلوی تلویزیون خوابیدی نمازت را خوابیده بخون! با تعجب گفت بابا میشه؟ گفتم آره چه اشکالی داره، نمازت را خوابیده بخوان.

گفت باشه. اگر خوابیده میشه نماز خواند که من نماز می‌خوانم همین الان. همین طوری خوابیده گفت الله اکبر، یک دفعه گفت بابا خجالت می‌کشم بگذار بایستم، لااقل ایستاده نمازم را بخوانم. گفتم باشه خوبه، ایستاده بخوان. ایستاد و گفت الله اکبر، دوباره یک نگاهی به من کرد و گفت آخه وضو نگرفتم، گفتم حالا اشکال ندارد شما به تکلیف نرسیدی، گفت نه میرم وضو می‌گیرم. رفت وضو گرفت و آمد گفت الله اکبر، باز یکدفعه گفت بابا چادر هم سرکنم دیگه تا اینجا که آمدم.

این یک نمودی از روایت امام رضا بود که فرمودند فرزندت را امر به نماز کن به هر صورتی که می‌تواند نمازش را بخواند. چون هنوز آن پسر بچه هشت‌ساله هم به سن تکلیف نرسیده بود. ولی این که فرزند به هر صورت که می‌تواند و در هر حالتی که دوست دارد می‌تواند نماز بخواند او را آرام آرام آشنا می‌کند که بگوید من باید نمازم را بخوانم در هر صورتی که شده است؛ و حیای کودکان اجازه نمی‌دهد آن‌ها نماز را بی‌اهمیت کنند. یعنی یک وقتی که مثلا توی حالت بازی هست بگوید همین جوری من نمازم را می‌خوانم، آرام آرام خودش خجالت می‌کشد و سمت اقامه درست نماز می‌رود. ان شاء الله که بتوانیم با همین نکته زیبا و کاربردی از سیره امام رضا علیه السلام، کاری کنیم که بچه‌ها به نماز اهمیت بدهند.» 

امام رضا (ع) فرمود: «هر گاه سختی‌ای به شما رسید، به واسطه ما از خدا کمک بجویید.»

به کار بگویید نماز دارم!‌

می‌گویند دوصد گفته، چون نیم کردار نیست، حالا بخوانید روایت جالب حجت الاسلام هدایت را از اینکه امام رضا (ع) نماز اول وقت را بر هر کاری مقدّم می‌دانست: «می‌دانید که امام رضا (ع) به مناظره با فرقه‌های الحادی اهتمام ویژه‌ای داشت، عمران صابی اهل یکی از مکتب‌های انحرافی بود، آمد خدمت امام رضا و امام با ایشان مناظره و گفتگو کردند، بحث به اوج خود رسید و چیزی به تحوّل درونی این دانشمند بزرگ صابئین نمانده بود که وقت نماز شد، امام فرمودند وقت نماز باید نماز خواند و مناظره را رها کردند تا بروند نماز بخوانند.

«عمران صابی» با التماس به امام گفت: «یاسیّدی! لا تَقطَع عَلَیَّ مَسئَلَتی فَقَد رَقَّ قَلبی؛ آقای من! گفتگو و پاسخ به پرسش من را قطع نکن! قلب من آماده پذیرش حق شده است. حضرت فرمودند: نُصَلّی و نَعُود؛ نمازمان را می‌خوانیم؛ دوباره برای مناظره بر می‌گردیم. قطعا این نوع تربیت انسان را به اینجا خواهد رساند که آدم نگوید الان وقت کار است و نماز را عقب بیندازد، بلکه بگوید الان وقت نماز است و کارش را عقب بیندازد.»

خوب است بدانید بالاخره عمران صابی اسلام آورد و مسلمان شد، در واقع باید بپذیریم که عمل به وظیفه شخصیِ خود، نتایج مثبت اجتماعی را نیز به دنبال دارد. همین است که شیرینی برخی رفتار‌ها به جان آدم می‌نشیند، مثلا وقتی همین چند روز پیش، در یک جلسه رسمی، با فرا رسیدن وقت نماز، مهمان اصلی جلسه می‌گوید: «از این جا به بعد جلسه برکتی ندارد.» و همان لحظه می‌رود برای نماز خواندن. سخت است؟ قطعا. می‌ارزد؟ حتما.

منبع: فارس