کلانشهر حدود ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار نفری اصفهان بر اساس گزارش مرکز ملی تغییر هوا و اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست، در بین کلانشهرهای ایران رتبه نخست آلودگی هوا را دارد و بنظر می رسد اگر اقدامی برای حل این معضل نشود، آلودگی می تواند تاثیرات مخربی بر سلامت مردم، اقتصاد شهر و فرار سرمایه ها داشته باشد.

امسال اصفهان زمستان را در شرایطی آغاز کرد که بهره کمی از نزولات جوی در پاییز برده بود، بطوریکه میانگین بارش سال زراعی جاری از ابتدای مهر تا ابتدای دی تنها ۱۶.۶ میلیمتر گزارش شد که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۳.۷ میلیمتر کمتر بود.

در آغاز دی امسال حجم سد زاینده رود به کمتر از ۱۶۳ میلیون مترمکعب رسید، بطوریکه ۸۷ درصد حجم سد زاینده رود خالی باقی ماند و بیش از ۹۸ درصد مساحت استان نیز تحت تاثیر کم آبی و خشکسالی قرار گرفت.

براساس آمار و اطلاعات اداره کل حفاظت محیط زیست استان، کلانشهر اصفهان از ابتدای سال جاری تا ۳۰ دی، تنها ۱۶۸ روز هوای سالم و ۱۰ روز هوای پاک داشت و این در حالی است که در همین مدت در سال ۱۴۰۲ این کلانشهر با ۱۷۴ روز هوای سالم و ۱۲ روز هوای پاک وضعیت بهتری نسبت به امسال داشت.

اصفهان امسال تا ابتدای بهمن سال جاری ۱۰۶ روز ناسالم برای گروه‌های حساس و ۲۲ روز ناسالم برای عموم داشت که نشان می دهد امسال بیشترین میزان روزهای ناسالم را در هفت سال گذشته تجربه کرده است.

علل آلودگی هوای اصفهان چیست؟

آلودگی هوا در اصفهان به عوامل مختلفی ارتباط دارد از خشکسالی و تغییر اقلیم گرفته تا انسداد سطحی جریان هوا در معابر شهری ، مصرف سوخت خودروها و آلایندگی لوازم گرمایی و ده‌ها عامل ریز درشت دیگر که همگی باعث شده آلودگی هوا، به دومین چالش بزرگ استان پس از بحران آب تبدیل شود و هر سال بخش زیادی از سرمایه‌های مالی و اجتماعی استان بدلیل این معضل از دست برود.

کلان‌شهر اصفهان باتوجه به شرایط جغرافیایی و توپوگرافی خاصی خود در موقعیتی قرار دارد که بایستی ملاحظات خاصی در حوزه زیست محیطی در مورد آن اتخاذ شود اما در عین حال شاهد هستیم که بسیاری از صنایع در شعاع ۵۰ کیلومتری کلان‌شهر اصفهان متمرکزند که به‌دنبال آن موضوع مهاجرت، تمرکز جمعیت و توسعه حمل و نقل درون شهری و برون شهری با میانگین سنی بالا و فرسوده را موجب شده است و همه این ها موجب پیچیده شدن معضل آلودگی هوا شده است.

علاوه بر عوامل یاد شده، استقرار واحدهای کارگاهی و صنفی آلاینده در بافت شهری در کنار خشکسالی چندین ساله زاینده رود و شرایط خاص اقلیمی از علل اصلی آلودگی هوای کلان شهر اصفهان است.

تغییر اقلیم عاملی برای آلودگی مضاعف هوای اصفهان

در میان همه عوامل آلودگی هوای اصفهان، کارشناسان بر این باورند که تغییر اقلیم به عنوان مساله‌ای بسیار مهم و واقعیتی انکارنشدنی در استان اصفهان در حال وقوع است که تاکنون مشکلات فراوانی بویژه در افزایش آلودگی بوجود آورده است.

تشدید فرسایش خاک ناشی از بحران آب در اصفهان که به علت تغییر اقلیم صورت گرفته موجب افزایش ریزگردها در هوا شده است.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری گفت: برای حل مشکل آلودگی هوا باید با اقلیم اصفهان سازگار شد و این کار با رعایت اصولی «آمایش سرزمینی» در بارگذاری جمعیتی و سکونت گاه‌ها و شکل‌گیری صنایع پاک میسر است.

شیشه فروش ادامه داد: با توسعه صنعت، افزایش جمعیت و نیاز به مسکن، با شهری مواجه شده‌ایم که اطرافش را صنایع در برگرفته‌ و ساختمان‌های بلند مرتبه و الگوهای معماری ناهمخوان با الگوهای هواشناسی در آن رشد کرده است.

وی تصریح کرد: مجموع این اتفاقات موجب شده تا جزایر گرمایی در کلان شهر اصفهان افزایش پیدا کند و همین موضوعات دست به دست هم داده تا این شهر نتواند «خودپالایی» کند.

وی خاطرنشان کرد: در این شرایط شاید باد به سمت شهر بیایید ولی ساختمان های بلندمرتبه پیرامون شهر و معماری ناهمخوان و بی‌توجه به مسائل هواشناسی منطقه، اجازه گردش هوا در شهر را نمی‌دهد.

وی اظهار داشت: این شرایط موجب شده هیچ وزش بادی در سطح زمین حتی زیر یک متر بر ثانیه هم نداشته باشیم و وزش باد در بالای جو هم که باید به طور معمول ۳۰ متر بر ثانیه باشد، حتی تا یک متر بر ثانیه هم گزارش نشود.

شیشه فروش گفت: علت آلودگی هوا در پاییز و نیمه دوم سال در اصفهان سکون و پایداری مطلق جو است و در این شرایط پدیده وارونگی هوا (اینورژن) رخ می دهد، لایه آمیخته نزدیک جو، نزدیک زمین می‌شود و شرایط انباشت آلاینده ‌ها را فراهم می‌کند.

وی در ادامه گفت: شرایط سکون مطلق و پایداری جو و تجمیع آلاینده های ناشی از خودرو و صنایع روی شهر می‌ماند و می‌بینیم که در شب و اوایل صبح عدد شاخص آلودگی هوا بالا می رود، در نتیجه باید گفت بخشی از آلودگی این موقع از سال در اصفهان به شرایط خاص جغرافیایی برمی گردد.

بارگذاری بیش از توان کلان شهر اصفهان باید متوقف شود

یک فعال محیط زیست به ایرنا گفت: برنامه‌های کنترل آلودگی هوا تا زمانی که الگوی توسعه شهر و استان اصفهان ترمیم نشود، کارایی لازم را نخواهد داشت و هر سال در دوره‌های زمانی شاهد آلودگی هوا خواهیم بود.

محمد کوشافر افزود: بارگذاری بیش از توان شهر در اصفهان مهم‌ترین دلیل پدیده آلودگی‌هوای این کلان‌شهر و دیگر شهرهای صنعتی این استان و کشور است که مربوط به دلایل عمده از جمله شبکه حمل و نقل کارخانه‌های اطراف و تشدید فرسایش خاک ناشی از بحران آب در اصفهان می‌شود.

به عقیده جمعی از کارشناسان مدیریت شهری، نقشه های توسعه شهر و استان اصفهان باید با توجه به اولویت اصلی تامین هوای پاک مورد بازنگری عمیق قرار گیرد.

مازوت به عنوان یکی از از اصلی ترین منابع آلاینده هوای اصفهان در روزهای سرد سال است. عمده مازوت سوری در اصفهان مربوط به نیروگاه شهید منتظری و برخی کوره های آجر پزی است.

بهبود فرآیند و فعالیت نیروگاه شهید منتظری یکی از مطالبات فعالان محیط زیست اصفهان است و این درحالی است که این مجموعه نیروگاهی نیز نیز آمادگی جابجایی را دارد و در این خصوص مطالعات و طرح‌هایی نیز انجام شده است.

بدون تردید تا زمانی که نیروگاه جدیدی در مکانی مناسب تاسیس نشده، و ناترازی تامین انرژی برق استان بر طرف نشده نمی توان اقدامی در این خصوص انجام داد ولی می توان تأسیس نیروگاه‌های خورشیدی را با جدیت دنبال کرد تا هم تراز تولید انرژی در اصفهان مثبت و هم بتوان اقدامات لازم برای جابجایی نیروگاه شهید منتظری اصفهان را انجام داد.

کاهش ۸۵۰ هزار تن تولید گاز co۲ با راه‌اندازی کامل نیروگاه خورشیدی ۶۰۰ مگاواتی

مدیر پروژه نیروگاه خورشیدی آفتاب شرق در این پیوند گفت: با توجه به نقش موثر نیروگاه‌های تجدیدیذیر بویژه نیروگاه‌های خورشیدی در بهبود شرایط زیست محیطی و در کنار آن کمک به حل مشکل ناترازی انرژی، احداث نیروگاه خورشیدی ۶۰۰ مگاواتی آفتاب در دستور کار قرار گرفت.

روح‌الله اعلائی ادامه داد: نیروگاه خورشیدی ۶۰۰ مگاواتی آفتاب شرق بزرگ‌ترین نیروگاه متمرکز خورشیدی کشور و بیست و پنجمین نیروگاه بزرگ مقیاس خورشیدی دنیاست.

وی یادآور شد: برنامه‌ریزی اولیه برای این نیروگاه این بود که در مدت ۴۲ ماه احداث شود اما با توجه به شرایط کشور و نیازی که وجود داشت، برنامه فشرده ای برای تکمیل آن در نظر گرفته شده است و خوشبختانه مشکلات اتصال آن به شبکه این نیروگاه پس از ماه ها تلاش برطرف شده است و نیروگاه مجوز اتصال به شبکه برق سراسری را دریافت کرده است.

منبع: ایرنا