باشگاه خبرنگاران جوان؛ زهرا بالاور  - صبح امروز نشست «دیپلماسی فرهنگی و برندسازی ملی از طریق صنعت بازی و انیمیشن» با حضور دکتر مرضیه ادهم (پژوهشگر ارتباطات)، دکتر مهشید شهیدی (پژوهشگر بازی و رسانه‌های نوین)، حسام‌الدین قاسمی (کارشناس ارتباطات- دبیر نشست) در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد.

دکتر مرضیه ادهم پژوهشگر ارتباطات از وضعیت برندسازی در صنعت انیمیشن گفت: برند سازی ملی یک سری پیش شرط‌ها دارد و اینطور نیست که ما بدون آگاهی آماده دیپلماسی فرهنگی باشیم. در مرحله اول پژوهشگاه‌ها و دانشگاه‌ها باید کاری کنند که نسبت به محصولات دیگر گارد نداشته باشیم. سپس شناسایی مطالعه، شناسایی مخاطب، ویژگی نسل زد، تمرکز بر روی نقاط اشتراک حائز اهمیت است. 

وی ادامه داد: آیا ما در ایران باید تغییر نگاه و دیدگاه در زبان، ادبیات و دیگر موارد نسبت به کشور‌های دیگر داشته باشیم؟ در ابتدا باید گارد‌ها پایین بیاید و دیگر کشور‌ها ما را بپذیرند، اما وقتی به سیاستگذاری کلان فرهنگی نگاه می‌کنیم مشاهده می‌کنیم این دیدگاه درست نیست و ما باید همان مسیر فرهنگی‌ که داشته‌ایم را پیش بگیریم.

باید عرصه صنایع فرهنگی را وابسته به محتوا بدانیم

سپس دکتر مهشید شهیدی پژوهشگر بازی و رسانه‌های نوین درباره صنایع و دیپلماسی فرهنگی بیان کرد: نگاه ما به عرصه صنایع فرهنگی باید بیشتر از این‌جهت باشد که عرصه صنایع فرهنگی را وابسته به محتوا بدانیم و بدانیم به چه عناصر هنری توجه داشته باشیم. 

وی ادامه داد: برند سازی ملی کمک می‌کند آنچه که در سطح انتزاعی جامعه داریم بتوانیم به فرهنگ برسانیم. مفهوم برند سازی دقیقا نقطه اتصال گذشته و آینده یک ملت است که باید پررنگ‌تر به آن نگاه کنیم؛ لذا باید یک تصویر درست از گذشته داشته باشم و همه ابعاد تاریخمان را ببینیم. وقتی از ملت صحبت می‌کنیم یعنی یک جامعه خیالی که عناصری را در خود دارند و می‌خواهیم به یک‌تخیل مشترک برسند که تکثر در آن وجود داشته باشد.

وی افزود: اینکه در بحث برندسازی شما را با چه چیزی می‌شناسند مهم است؛ مانند صادرات، فرهنگ، گردشگری، نگاه مردم (صلح، دوستی)، مهاجرت. 

شهیدی در ادامه‌گفت: در سال ۲۰۲۳ ژاپن، آلمان و کانادا به لحاظ شاخصه برند سازی در راس قرار گرفتند و سعی کردند عناصر مختلف فرهنگی خود را بازنمایی و در جهان نشان دهند.

حسام‌الدین قاسمی کارشناس ارتباطات و دبیر این نشست ضمن تسلیت به مردم خون گرم بندر عباس گفت: یک نگاهی که در بخش برند سازی ملی است عام گرایی است؛ یعنی معمولا باید یک شکل عام از پیام داشته باشیم و دقت خاصی از فرهنگ ایرانی نداشته باشیم، مانند فیلم یوسف پیامبر؛ لذا عام‌گرایی باید مورد توجه قرار گیرد.

نگاهی به تجربه‌های جهانی برندسازی از طریق صنعت انیمیشن

سپس مرضیه ادهم درباره تجربه‌های جهانی برند سازی و اشاره به همدلی اهدای خون و همبستگی مردم بندرعباس برای حادثه بندر شهید رجایی گفت: کمتر فرهنگی است که این میزان همدلی مخصوصاً به صورت عملی در آن اتفاق بیفتد و شاید در سال‌های آینده از این همدلی به عنوان یک روایت یاد کنیم. کشور‌هایی مانند ژاپن از روایت‌های خود انیمیشن می‌سازند. 

وی تاکید کرد: ما در کشورمان روایت‌های خوبی داریم و فرقی ندارد در دوره معاصر یا تاریخمان باشد. ژاپن درحال استفاده از روایت‌های ما است و از آرش کمانگیر در انیمیشن‌های خود استفاده کرده است. ما کشور غنی هستیم و ساخت انیمیشن خیلی راحت‌تر از ساخت فیلم است. ژاپن پس از جنگ جهانی دوم از ارزان‌ترین روش برای ساخت انیمیشن استفاده کردند. سریال‌های انیمیشن در ژاپن به گونه‌ای که سال‌ها با رشد افراد همراه است.

ادهم عنوان کرد: خیلی از داستان‌های شاهنامه قابلیت ساخت انیمیشن دارند، اما به صورت فیلم خیر یا سخت است. انیمیشن رده بندی‌های سنی مختلف را درگیر می‌کند و شما می‌توانید از رده سنی کودک تا بزرگسال را دربرداشته باشید که این امر در ایران به رسمیت شناخته شده است و ۴۰ یا ۵۰ ساله‌ها هم می‌توانند انیمیشن نگاه کنند و در سبد ایرانی‌ها پذیرفته شده است.

وی گفت: کشور کره در ابتدا بر روی مخاطبان خود سرمایه گذاری کرد، اما در کشور ما خلاف این سیاست‌ها پیش می‌رویم. نکته دیگر این است که مشاهده می‌کنیم انیمیشنی درحال ساخت است و می‌گویم باید مثل این کار بسازیم که اشتباه است. اگر قرار است ما کپی ضعیف دیگر کشور‌ها باشیم چرا باید برند شویم و مخاطب هم‌نداشته باشیم. ما باید کاری از فرهنگ خود بسازیم و انیمیشن برای دیپلماسی فرهنگی بستر خوبی دارد.