باشگاه خبرنگاران جوان؛زهره شعبانی  -رودخانه شور، تنها منبع آبی پایدار برای تغذیه تالاب مره و یکی از منابع اثرگذار بر بندعلیخان است. این رود از ارتفاعات البرز شرقی سرچشمه می‌گیرد و پس از طی مسیر طولانی، به دشت ورامین و تالاب‌ها می‌رسد؛ رودخانه شور، که پیش‌تر نقش شریان حیاتی اکوسیستم منطقه را بازی می‌کرد، طی سال‌های اخیر دستخوش تغییر مسیر، برداشت‌های بی‌رویه، سدسازی بدون ارزیابی زیست‌محیطی و ورود فاضلاب‌های صنعتی و شهری شده است.

این عوامل باعث افت شدید کیفیت و کمیت آب و از بین رفتن اتصال طبیعی بین رودخانه و تالاب‌ها شده‌اند. در برخی مناطق، رودخانه عملاً به یک کانال فاضلاب تبدیل شده حالا اما  تلاش‌ها برای بازگرداندن شور زندگی به این رودخانه و تالاب‌های مره و بندعلیخان آغاز شده است؛ تلاشی که فراتر از ترمیم منابع آب است و به احیای هویت اکولوژیک منطقه می‌پردازد.

تالاب‌هایی در آستانه فروپاشی اکولوژیک

تالاب‌های مره و بندعلیخان نه‌تنها زیستگاه طبیعی صد‌ها گونه جانوری از جمله پرندگان مهاجر که سالانه از سیبری و ترکمنستان به آنها پناه می‌آورن؛بلکه نقش کلیدی در کنترل گردوغبار، تثبیت خاک، تعدیل دما و پایداری اقلیم منطقه دارند.

خشک شدن این تالاب‌ها، نه‌تنها منجر به کوچ جمعیت پرندگان و جانوران شده، بلکه بر سلامت عمومی، کشاورزی، و اقتصاد محلی نیز اثرات مخرب گذاشته است. علاوه‌بر آن، تبدیل شدن زمین‌های تالابی به منابع گردوغبار فعال، تهدید مستقیمی برای شهر‌های اطراف از جمله ورامین، پیشوا و پاکدشت محسوب می‌شود.

بررسی بحران در نشست مشترک مسئولان دو استان

در نشست هماهنگ میان معاونان عمرانی، مدیران بحران، سازمان حفاظت محیط زیست، منابع طبیعی و آب منطقه‌ای استان‌های تهران و قم، بحران کم‌آبی رودخانه شور و تهدید‌های جدی برای تالاب‌های وابسته مورد بحث قرار گرفت. این تالاب‌ها اکنون در وضعیت بحرانی به سر می‌برند و کاهش سطح آب، مرگ زیست‌مندان و افزایش کانون‌های گرد و غبار را به همراه داشته‌اند.

مصوب شد مشاور منتخب وزارت نیرو، ظرف یک ماه مطالعات دقیق را آغاز کند تا دلایل خشکی و کم‌آبی شناسایی، و راه‌حل‌های علمی و عملیاتی پیشنهاد شود.

احیا: از طرح مطالعاتی تا تعهد اجتماعی

آغاز مطالعات کارشناسی را باید نخستین گام جدی برای بازگرداندن حیات به منطقه دانست، اما موفقیت این پروژه نیازمند همکاری میان‌بخشی، مشارکت جوامع محلی، و نظارت پایدار نهاد‌های مسئول است. همچنین تأمین حق‌آبه تالاب‌ها نباید قربانی توسعه کشاورزی یا صنعتی شود. احیای رودخانه شور، نه یک اقدام نمادین، بلکه آزمونی برای سیاست‌گذاری پایدار و همدلی ملی در برابر بحران‌های محیط زیستی است.