باشگاه خبرنگاران جوان؛ اعظم پورکند - جمهوری آذربایجان به‌تدریج در حال تبدیل شدن به یک قدرت لجستیکی نوظهور در اوراسیا است. در قلب این تحول، پایانه آستارا در ایران قرار دارد که توسط شرکت راه‌آهن آذربایجان (ADY) ساخته، مدیریت و اداره می‌شود. این پایانه که تنها ۱.۴ کیلومتر با مرز آذربایجان در شهر آستارای ایران فاصله دارد، قرار است ارتباط حمل‌ونقل بین روسیه، ایران و فراتر از آن را متحول کند.

روشان رستم‌اوف، رئیس شرکت راه‌آهن آذربایجان، و جبارعلی ذاکری، رئیس راه‌آهن ایران، تأیید کردند که ۹۰درصد طراحی پایانه و ۷۵درصد ساخت آن تکمیل شده، از جمله احداث ۸.۳ کیلومتر خط ریلی و یک پل از مجموع هفت پل کلیدی روی رودخانه آستاراچای. طبق طرح همکاری استراتژیک امضا شده در اوایل ۲۰۲۵، پروژه تا پایان همین سال به پایان می‌رسد.

عملکرد پایانه تاکنون چشمگیر بوده: جابجایی کالا از ۶۹۲ هزار تن در ۲۰۲۳ به بیش از ۷۷۷ هزار تن در ۲۰۲۴ افزایش یافته است. پس از راه‌اندازی کامل، ظرفیت سالانه آن به ۳.۵ میلیون تن (و طبق برخی برآورد‌ها تا ۴ میلیون تن) خواهد رسید. این توسعه فقط درباره اعداد نیست؛ تأثیر استراتژیک آن کلیدی است. پایانه آستارا بخشی از کریدور شمال-جنوب است که حدود ۷۲۰۰ کیلومتر از هند تا روسیه و شمال اروپا امتداد دارد. شرکت راه‌آهن آذربایجان گزارش داد که ترافیک ترانزیت کالا در این مسیر در ۲۰۲۴، ۲۸درصد رشد داشته و به ۸۱۴ هزار تن رسیده است.

پس از تکمیل خط ریلی رشت-آستارا در ایران (پروژه‌ای ۱.۶ میلیارد دلاری که عمدتاً توسط روسیه تأمین می‌شود)، آخرین حلقه مفقوده این کریدور پر خواهد شد و ظرفیت ترانزیت به سمت هند و خلیج فارس به‌شدت افزایش می‌یابد.

چرا این موضوع مهم است؟

تنوع بخشیدن به مسیر‌های ترانزیت اوراسیا: پایانه آستارا جایگزینی کارآمد برای کانال سوئز اشباع‌شده یا مسیر‌های پرتنش شمالی است.

تقویت نقش آذربایجان به عنوان قطب منطقه‌ای: با اجاره ۳۵ هکتار زمین در ایران برای ۲۵ سال، آذربایجان دیگر یک کشور ترانزیت منفعل نیست، بلکه بازیگر کلیدی در شبکه حمل‌ونقل سه‌جانبه است.

اهرم اقتصادی: با پیش‌بینی افزایش ۱۰-۱۵درصد نرخ ترانزیت تا ۲۰۲۵، آذربایجان هم نفوذ و هم درآمد کسب می‌کند.

این پروژه همچنین پیام دیپلماتیک و ژئواکونومیک دارد: آذربایجان به‌طور فعال در حال تعمیق روابط با ایران است و زیرساخت‌ها را نه فقط برای منافع منطقه‌ای، بلکه برای اتصال اروپا و جنوب آسیا توسعه می‌دهد.

منبع: آذرنیوز