باشگاه خبرنگاران جوان ؛ سارا بابایی- در دل لرستان، جایی میان تپه‌ها و دشت‌های سرسبز، تالابی خفته است که روزگاری زیستگاه هزاران پرنده مهاجر، جانوران بومی و گونه‌های نادر گیاهی بود.

 بیشه‌دالان از آن دست گنجینه‌هایی‌ست که در نقشه‌های توسعه ناپایدار و طرح‌های تغییر کاربری، به حاشیه رانده شده؛ بی‌آنکه توان واقعی‌اش در توسعه پایدار منطقه شکوفا شده باشد.

تالاب‌ها، به‌عنوان یکی از پویاترین و مؤثرترین زیست‌بوم‌های کره زمین، نقشی اساسی در تعدیل اقلیم، تغذیه سفره‌های زیرزمینی ایفا می‌کنند. با این حال، همین زیست‌بوم‌ها نخستین قربانیان تغییر اقلیم، سوء مدیریت و بهره‌برداری بی‌رویه‌اند.

در این میان، تالاب بیشه‌دالان نه تنها به‌دلیل ویژگی‌های اکولوژیکی خود اهمیت دارد، بلکه در صورت بهره‌برداری مسئولانه، می‌تواند به یکی از قطب‌های اکوتوریسم کشور تبدیل شود؛ پیوندی کم‌نظیر میان حفاظت محیط‌ زیست، توسعه گردشگری و اشتغال پایدار.

 محیط‌بانان؛ نگهبانانِ خاموش در خط مقدم

یکی از محورهای کلیدی حفاظت از تالاب‌ها، محیط‌بانانی هستند که با کمترین امکانات، بیشترین بار مسئولیت را بر دوش می‌کشند.

 در نشست اخیر بررسی وضعیت تالاب بیشه‌دالان، محیط‌بانان این منطقه از مشکلات مزمن خود گفتند؛ از نبود تجهیزات پایه‌ای و وسایل ارتباطی گرفته تا فشارهای کاری طاقت‌فرسا و حقوقی که با سختی‌های کارشان هم‌خوانی ندارد.

کامران فرمان‌پور، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست لرستان، با قدردانی از این نیروهای خط مقدم، تأکید کرد:پایداری محیط‌زیست بدون حضور و ایثار محیط‌بانان ممکن نیست. وظیفه ماست که پیگیر مطالبات به‌حق این قشر زحمت‌کش باشیم.

او همچنین بر ضرورت تقویت زیرساخت های حفاظتی، آموزش و حمایت‌های معیشتی محیط‌بانان تأکید کرد تا امنیت اکولوژیکی منطقه به مخاطره نیفتد.

اکوتوریسم؛ راه نجات یا تهدیدی دیگر؟

بیشه‌دالان حالا در آستانه یک دو راهی است: یا در مسیر احیا و توسعه گردشگری پایدار قدم برمی‌دارد، یا همچنان قربانی وعده‌هایی می‌شود که روی زمین نمی‌نشینند.

عطا حسن‌پور، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان، با اشاره به قابلیت‌های گسترده این تالاب گفت:بیشه‌دالان نه‌فقط زیستگاهی کم‌نظیر است، بلکه از نظر ظرفیت‌های اکوتوریسم یکی از بزرگ‌ترین منابع توسعه پایدار لرستان به‌شمار می‌رود.

او با معرفی روستای کپر جودکی به‌عنوان روستای لک‌لک‌ها که در حاشیه تالاب قرار دارد، اظهار امیدواری کرد که با جذب اعتبارات ملی و اجرای طرح‌های بوم‌گردی، بتوان این منطقه را به مقصد گردشگری مهمی تبدیل کرد.

با توجه به تهدیدهای موجود، از تغییرات اقلیمی گرفته تا توسعه بی‌ضابطه، روشن است که احیای تالاب‌ها نیاز به نگاهی جامع، مشارکت بین‌بخشی و جلب مشارکت مردم محلی دارد.

فرمان‌پور در این باره گفت:بدون همراهی جامعه محلی، برنامه‌های حفاظتی و توسعه‌محور به موفقیت نمی‌رسد. احیای تالاب‌ها تنها از مسیر مشارکت همدلانه مردم، نهادها و مدیران می‌گذرد.

او تأکید کرد که پروژه‌های توسعه‌محور در این منطقه باید هم‌زمان به ملاحظات زیست‌محیطی و معیشتی جامعه توجه کنند.

طلوعی محتمل بر پهنه‌ای خاموش

تالاب بیشه‌دالان امروز در نقطه حساسی از تاریخ حیات خود ایستاده است.

نشانه‌هایی از توجه ملی و استانی دیده می‌شود، پروژه‌هایی در دست اجراست و اراده‌ای جمعی برای تغییر شکل گرفته. اما هنوز چالش‌ها بسیارند: از تأمین تجهیزات محیط‌بانان تا تأسیس زیرساخت‌های گردشگری هوشمند، از مدیریت آلاینده‌ها تا تعامل پایدار با کشاورزان و ساکنان محلی.

اگر این حرکت‌ها با استمرار، مشارکت مردم و برنامه‌ریزی علمی همراه شوند، بیشه‌دالان می‌تواند به الگویی ملی برای پیوند میان حفاظت محیط زیست و توسعه پایدار تبدیل شود.

در غیر این صورت، یک گنجینه دیگر در سکوت و فراموشی از دست خواهد رفت.