باشگاه خبرنگاران جوان؛ رضوان پاک منش - غار ماهی کور که در نزدیکی شهرستان دورود در استان لرستان قرار دارد، به دلیل میزبانی گونه‌ای نادر از ماهی‌های غارنشین کور، شهرت یافته است.

غار ماهی کور در رشته‌کوه‌های زاگرس و در دل سنگ‌های آهکی شکل گرفته است.

نخستین اثر طبیعی ملی استان لرستان؛ زیستگاه گونه اندمیک ماهی کور

این غار در سال ۱۳۸۴ به عنوان نخستین اثر طبیعی ملی استان لرستان به ثبت رسید، که تأکیدی بر اهمیت ملی آن است.

گونه‌های اندمیک ماهی کور دارای ارزش ژنتیکی بی‌نظیری هستند که در هیچ جای دیگری از دنیا یافت نمی‌شوند.

 ورودی غار نسبتاً کوچک و دسترسی به آن دشوار است، اما همین عامل باعث شده تا زیست‌بوم داخلی آن از تغییرات انسانی مصون‌تر بماند. 

فضای داخلی غار تاریک، مرطوب و خنک است و جریان آب زلالی از آن می‌گذرد که زیستگاه اصلی ماهیان کور محسوب می‌شود.

ماهی کور لرستان؛ سفیر ناشناخته اعماق تاریک

گونه‌ای که در این غار زیست می‌کند، به نام ماهی کور ایرانی (Iranocypris typhlops) شناخته می‌شود. این ماهی ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد:

 فاقد چشم است یا چشم‌هایش تحلیل‌رفته‌اند. بدنش نیمه‌شفاف بوده و رنگ‌دانه‌های کمی دارد.

 اندام‌های حسی‌اش، به‌ویژه خط جانبی، بسیار قوی است تا در تاریکی مطلق بتواند محیط را درک کند.

این ماهی یکی از معدود گونه‌های کور آب شیرین در جهان است و از نظر علمی اهمیت بسیاری دارد، چرا که به پژوهشگران کمک می‌کند روند تکامل اندام‌ها، سازگاری با تاریکی و ژنتیک را بررسی کنند.

زیستگاه شگفت‌انگیز ماهی کور؛ پیوندی نادر میان طبیعت و فرگشت

غار ماهی کور لرستان به دلیل میزبانی این گونه نادر، یک میراث طبیعی ملی و جهانی به شمار می‌رود. در واقع، ماهی کور لرستان تنها در همین نقطه یافت می‌شود و هیچ زیستگاه دیگری در دنیا ندارد. همین موضوع باعث شده آن را در فهرست گونه‌های بسیار آسیب‌پذیر و در معرض خطر انقراض قرار دهند.

تهدید‌های اصلی برای این زیستگاه شامل آلودگی آب‌های سطحی و زیرزمینی، تخریب زیستگاه به دلیل گردشگری بی‌ضابطه و تغییرات اقلیمی و کاهش منابع آب زیرزمینی است.

غار ماهی کور لرستان؛ گنجینه‌ای پنهان از راز‌های تکامل برای گردشگری

غار ماهی کور نه‌تنها برای پژوهشگران بلکه برای طبیعت‌گردان و علاقه‌مندان به پدیده‌های کمیاب طبیعی جذاب است. 

البته ورود به غار باید با نظارت سازمان محیط‌زیست و در قالب تور‌های علمی یا اکوتوریسم پایدار انجام گیرد تا آسیبی به زیست‌بوم حساس آن وارد نشود.

غار ماهی کور لرستان نمونه‌ای استثنایی از همزیستی طبیعت و تکامل زیستی است. این غار نه‌تنها بخشی از هویت طبیعی استان لرستان و ایران محسوب می‌شود، بلکه از منظر جهانی نیز اهمیت دارد. 

حفاظت از آن نیازمند آگاهی عمومی، مدیریت زیست‌محیطی دقیق و مشارکت مردم محلی است. بی‌تردید، غار ماهی کور می‌تواند به‌عنوان یک نماد ملی حفاظت از گونه‌های کمیاب و میراث طبیعی شناخته شود.