باشگاه خبرنگاران جوان - محمد متقی روز سه شنبه در جمع خبرنگاران با تشریح جزئیات عملکرد این بخش، وضعیت عرضه و تقاضای محصولات پلیمری و شیمیایی، برنامه‌های نوآوری و مهم‌ترین چالش‌های تکمیل زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی را تشریح کرد و افزود: مدیریت توسعه صنایع پایین‌دستی چهار سال پیش بازطراحی شد و ۲ ماموریت اصلی ما تنظیم بازار و فعالیت‌های مطالعاتی است.

وی با توضیح درباره ماموریت نخست اعلام کرد: هر هفته قیمت تمام محصولات پتروشیمی اعم از پلیمری، شیمیایی و هیدروکربنی را روز‌های یکشنبه به بورس کالا و بورس انرژی اعلام می‌کنیم. این قیمت‌ها مبنای صادرات، گمرک، و معاملات داخلی است. برای تنظیم عرضه‌ها با تولیدکنندگان هماهنگ و کیفیت و مشخصات فیزیک و شیمیایی محصولات را بر اساس استاندارد‌های روز کنترل می‌کنیم.

به گفته متقی، ماموریت دوم این مدیریت انجام مطالعات بازار، تحلیل روند‌ها و شناسایی ظرفیت‌های توسعه در انتهای زنجیره ارزش است.

وی یادآورشد: طرح‌های شناسایی ما تحت عنوان فرصت‌های توسعه در تکمیل زنجیره ارزش به سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و هلدینگ‌ها ارائه می‌شود و هماهنگی‌های گسترده‌ای با وزارت صمت، سازمان غذا و دارو، سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان، بورس کالا، وزارت اقتصاد (بخش تعرفه و مالیات) و دستگاه‌های مسئول تعرفه محصولات کشاورزی و پتروشیمی داریم.

مدیر توسعه صنایع پایین‌دستی با اشاره به ظرفیت اشتغال‌زایی این بخش گفت: به ازای هر یک میلیون تن محصول عرضه‌شده در بورس، حدود ۱۷۰ تا ۲۰۰ هزار شغل مستقیم ایجاد می‌شود و در صورت تمرکز بر نوآوری و تولید محصولات جدید، این رقم قابل افزایش است. تاکنون آمار رسمی از اشتغال غیرمستقیم اعلام نشده است.

وی مقایسه‌ای میان بازار داخلی و صادرات انجام داد و خاطرنشان کرد: محصولات پلیمری داخلی اغلب ارزش افزوده بالاتری دارند از ۸۰۰ تا ۸۵۰ دلار در هر تن، اما محصولات صادراتی بیشتر شامل مواد شیمیایی حجیم مانند متانول، اوره، آمونیاک و LPG با قیمت ۴۵۰ تا ۵۰۰ دلار در هر تن هستند.

متقی درباره آمار عرضه و جذب سال ۱۴۰۳ اضافه کرد: کل عرضه به بورس کالا و انرژی ۸.۹ میلیون تن بوده که ۴ درصد افزایش داشته است. جذب یا معاملات ۷.۲ میلیون تن بوده که ۲ درصد رشد کرده است. عرضه تالار اصلی پلیمر‌ها مانند پلی‌اتیلن، پلی‌پروپیلن، PET و PVC به ۴.۸ میلیون تن رسید و بقیه عمدتاً محصولات شیمیایی بود.

وی ادامه داد: جذب کل پلیمر در صنایع پایین‌دستی، شامل مواد بازیافتی و وارداتی، ۵.۳۰۳ میلیون تن بوده است. به گمرک ۳۱۱ قلم کالا و به بورس ۵۰۵ نوع محصول اعلام کردیم که شامل ۴۸ قلم محصول پلیمری (تولید ۳۶ پتروشیمی) و ۹۷ محصول شیمیایی (تولید ۳۷ پتروشیمی) می‌شود.

وی افزود: محصولات بسته‌بندی پلیمری مجتمع‌های پتروشیمی حدود ۳۰ هزار تن، مبادلات بین مجتمعی ۴۰ تا ۵۰ هزار تن و عرضه صنایع استراتژیک خارج از بورس ۱۶۶ هزار تن در سال گذشته بوده است. بخشی از تامین مواد اولیه دارویی و غذایی نیز از طریق بورس و عرضه مستقیم انجام شده است.

مدیر توسعه صنایع پایین‌دستی مهم‌ترین چالش‌های توسعه را کمبود خوراک ناشی از ناترازی انرژی، نیاز به به‌روزرسانی فناوری، تامین منابع مالی و شناخت بازار دانست و گفت: حدود ۲۲ میلیون تن ظرفیت نصب‌شده در صنعت پتروشیمی بلااستفاده است که ارزش آن ۲۲ تا ۲۳ میلیارد دلار برآورد می‌شود. در صنایع پایین‌دستی نیز ۳۰ تا ۴۰ درصد ظرفیت‌ها خالی است. سیاست ما تکمیل همین ظرفیت‌ها قبل از ایجاد ظرفیت‌های جدید است.

وی برای تبیین ارزش افزوده حلقه‌های بعدی تولید با بیان مثالی اظهار داشت: مواد اولیه یک بطری نیم‌لیتری حدود هزار و ۲۰۰ تا دو هزار و ۱۰۰ تومان تمام می‌شود، اما در بازار ۹ هزار تا ۱۰ هزار تومان فروخته می‌شود. این فاصله ۷ تا ۸ هزار تومانی، ارزش افزوده مراحل پس از تولید مواد اولیه را نشان می‌دهد.

متقی با توضیح وضعیت بازار گرید‌های پلیمری افزود: پلی‌اتیلن مازاد تولید دارد و با اولویت صادرات عرضه می‌شود. پلی‌پروپیلن نیاز داخلی را کامل تأمین کرده و مازاد آن صادر می‌شود. PVC عمدتاً در داخل مصرف می‌شود و بعضاً واردات داریم. PET هیچ مازادی ندارد و تمام تولید به بازار داخلی می‌رود. HDPE به وفور تولید و صادر می‌شود، LDPE عمدتاً صادر می‌شود و LLDPE نیز مازاد دارد و صادر می‌شود.

مدیر توسعه صنایع پایین‌دستی درباره تاثیر قطعی برق گفت: به دلیل وابستگی صنایع پایین‌دستی به شبکه برق سراسری، قطعی‌ها باعث توقف تولید، افزایش هزینه و کاهش سود می‌شود. بعضی واحد‌ها ناچار به عرضه محصول به شکل پودر می‌شوند. البته مجتمع‌هایی که تأسیسات متمرکز تولید برق دارند دچار این مشکل نمی‌شوند، مگر در موارد خاص در مسیر خط باختر که با ژنراتور جبران می‌کنند.