بحران حضور معتادان متجاهر در خرم‌آباد
حضور معتادان متجاهر در معابر عمومی خرم‌آباد به یکی از چالش‌های اصلی مدیریت شهری بدل شده است؛ موضوعی که به گفته شهردار و اعضای شورای شهر، نتیجه ضعف در عملکرد کمپ‌های ماده ۱۶ و نبود همکاری همه‌جانبه دستگاه‌هاست.
باشگاه خبرنگاران جوان ؛ سارا بابایی- موضوع اعتیاد سال‌هاست که به‌عنوان یکی از پیچیده‌ترین آسیب‌های اجتماعی در کشور مطرح است.
در خرم‌آباد، این معضل به یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های مردم و مدیریت شهری بدل شده است.
بر اساس آمار اعلامی، تاکنون بیش از ۱۲۰۰ نفر از سطح شهر جمع‌آوری شده‌اند، اما نرخ بازگشت به اعتیاد و حضور دوباره در خیابان‌ها همچنان بالاست.
ریشه مشکل، صرفاً در جمع‌آوری افراد از سطح معابر نیست؛ بلکه در نبود برنامه‌های درمانی پایدار، حمایت‌های روانی و فراهم‌سازی بستر اشتغال است.
انتقادات و مواضع مسئولان
شهردار خرم‌آباد در جلسه اخیر شورای اسلامی شهر، با انتقاد از عملکرد کمپ‌های ماده ۱۶ گفت این مراکز میان دستگاه‌ها پاسکاری می‌شوند و نتیجه آن حضور اسفبار معتادان در خیابان‌هاست.
وی تأکید کرد که مشکل اصلی، فقدان رویکردی انسانی در این کمپ‌هاست؛ چراکه بسیاری از افراد پس از یک دوره کوتاه سم‌زدایی، بدون هیچ حمایتی دوباره به خیابان بازمی‌گردند.
سجاد کاظمی ، رئیس شورای شهر نیز هشدار داد که اگر روند فعلی ادامه یابد، مدیریت شهری ارتباط خود را با دستگاه‌های ناکارآمد قطع خواهد کرد.
او تأکید کرد تنها سپاه و شهرداری پای کار هستند و این در حالی است که بودجه مقابله با اعتیاد از محل مالیات مردم کل استان تأمین می‌شود.
از سوی دیگر، معاون اجتماعی سپاه لرستان با اشاره به اجرای موفق طرح‌های مشابه در استان، پیشنهاد داد کمپ ماده ۱۶ خرم‌آباد به سپاه واگذار شود تا این الگوی موفق در مرکز استان نیز اجرایی گردد.
رویکرد توانمندسازی به جای نگهداری صرف
فرانک بابایی، روانشناس و روان‌درمان‌گر، با اشاره به ضعف نگاه تک‌بعدی به اعتیاد، تأکید کرد که بازگشت دوباره بسیاری از معتادان به چرخه مصرف، ناشی از نبود حمایت‌های روانی و اجتماعی پایدار است.
به گفته او، کمپ‌های فعلی اغلب تنها بر سم‌زدایی تمرکز دارند و از بازسازی روانی، مهارت‌آموزی و ایجاد فرصت‌های شغلی غافل هستند.
بابایی معتقد است که اگر پس از دوره درمان، فرد در جامعه و خانواده پذیرش نشود و از شغل پایدار برخوردار نباشد، احتمال بازگشت او به اعتیاد بسیار بالاست.
او بر ضرورت ایجاد مراکز توانمندسازی و تغییر نگاه جامعه نسبت به معتادان به‌عنوان «بیمار» تأکید کرد.
موضع دبیر شورای مواد مخدر
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان نیز مهم‌ترین چالش در ساماندهی معتادان متجاهر را نبود هماهنگی بین دستگاه‌ها دانست.
او گفت: «۲۱ ارگان استان در این زمینه مسئولیت دارند اما تنها چند نهاد به‌طور فعال پای کار هستند و همین موضوع باعث شده کمپ‌های ماده ۱۶ کارآمدی لازم را نداشته باشند.»
وی با تأکید بر اینکه مقابله با اعتیاد نیازمند عزم جمعی است، نقش دفتر امور اجتماعی استانداری را در هماهنگی دستگاه‌ها محوری دانست و بر استفاده از ظرفیت‌های مردمی و سازمان‌های مردم‌نهاد تأکید کرد.
کمپ‌های ماده ۱۶، اگر بر اساس اصول علمی و انسانی اداره شوند و از مرحله نگهداری صرف فراتر بروند، می‌توانند به فرصتی برای بازگشت معتادان به زندگی سالم تبدیل شوند. آنچه امروز بیش از هر چیز ضروری است، همکاری همه‌جانبه نهادها، رویکرد توانمندسازی و استفاده از ظرفیت‌های مردمی است؛ در غیر این صورت، سیمای شهر همچنان شاهد حضور تلخ معتادان متجاهر خواهد بود.
