باشگاه خبرنگاران جوان؛ رضوان پاک منش - بحران نه تنها ناشی از کاهش منابع آبی، بلکه به‌دلیل سیاست‌های انتقال آب و تخصیص ناعادلانه حق‌آبه‌ها نیز شدت گرفته است. لرستان با دارا بودن رودخانه‌های بزرگ مانند کشکان، سیمره و کرخه، از دیرباز نقش مهمی در تأمین آب کشاورزی، شرب و صنعت داشته است. اما در سال‌های اخیر، کاهش بارندگی‌ها، افت منابع آب زیرزمینی و کاهش دبی رودخانه‌ها، موجب بروز بحران‌های جدی شده است. به‌طور مثال، در سال آبی ۱۴۰۲-۱۴۰۱، سطح آب‌های زیرزمینی استان به‌طور متوسط حدود ۶.۴ متر کاهش داشته است که معادل حجمی حدود ۵۲۲ میلیون مترمکعب می‌باشد.  

 بحران حق‌آبه و سیاست‌های انتقال

یکی از مسائل اساسی در بحران آب لرستان، تخصیص ناعادلانه حق‌آبه‌ها و سیاست‌های انتقال آب به استان‌های دیگر است. به‌عنوان نمونه، در پروژه انتقال آب قمرود، سهم ۱۰۰ میلیون مترمکعبی حق‌آبه لرستان به‌طور کامل حذف شده است، در حالی که سایر استان‌ها از منابع آبی این پروژه بهره‌مند شده‌اند.  

در حال حاضر، مجموع آب ورودی به ۶ سد استان تنها ۰.۲۱ متر مکعب بر ثانیه است، در حالی که میزان آب خروجی ۳.۷۰ متر مکعب بر ثانیه می‌باشد. این نشان‌دهنده کاهش شدید منابع ذخیره آب در سد‌ها است.  

شهر‌های کوهدشت، خرم‌آباد، بروجرد، دورود، الیگودرز و ازنا هم‌اکنون با بحران کم‌آبی روبه‌رو هستند. در مجموع، ۶۲۰ روستای استان با تنش آبی مواجهند که این وضعیت در چگنی، رومشکان، کوهدشت و خرم‌آباد شدت بیشتری دارد.

برای درک بهتر وضعیت، با چند نفر از مردم منطقه گفت‌و‌گو کردیم.

 نظر کشاورزان  و جوانان محلی چه بود؟

آقای محمدی، کشاورز ساکن شهرستان کوهدشت، می‌گوید: سال‌هاست آب رودخانه‌های محلی کاهش یافته و این باعث شده زمین‌های ما کم‌آب شوند. حق‌آبه ما رعایت نمی‌شود و برداشت‌های غیرمجاز و ساخت سد‌های متعدد مشکلات زیادی ایجاد کرده است.

خانم احمدی، دانشجوی محیط‌زیست، می‌گوید: حق‌آبه فقط مسئله کشاورزی نیست؛ این یک موضوع فرهنگی و اجتماعی است. رودخانه‌ها و تالاب‌ها بخشی از هویت ما هستند و خشک شدن آنها پیامد‌های جدی برای زندگی و اقتصاد مردم دارد.

یکی از مسئولان منابع آب استان بیان کرد: ما در تلاشیم با برنامه‌ریزی دقیق و مدیریت منابع، حق‌آبه لرستان را تأمین کنیم، اما مشکلات فنی و بودجه‌ای باعث شده سرعت کار کمتر از انتظار باشد.

لرستان، استانی سرسبز و دارای منابع آبی قابل توجه در غرب کشور است. با وجود بارش‌های نسبتاً خوب در این منطقه،  مسئله تأمین حق‌آبه رودخانه‌ها و تالاب‌ها همواره یکی از چالش‌های مهم زیست‌محیطی و اجتماعی این استان بوده است. مردم محلی، کشاورزان و فعالان محیط‌زیست بار‌ها از کاهش جریان آب، خشک شدن برخی رودخانه‌ها و تهدید کشاورزی و دامداری سخن گفته‌اند.

حق‌آبه لرستان، موضوعی فراتر از کشاورزی است؛ این مسئله به امنیت غذایی، محیط زیست و رفاه مردم منطقه مرتبط است. توجه به آن، هم از منظر توسعه پایدار و هم حفظ هویت فرهنگی مردم لرستان اهمیت زیادی دارد.