باشگاه خبرنگاران جوان؛ رضوان پاک منش - استان لرستان با طبیعتی سرسبز، کوهستانی و غنی از منابع آب، جنگل و حیات‌وحش، یکی از ارزشمندترین زیست‌بوم‌های ایران است. 

از رشته‌کوه‌های زاگرس و جنگل‌های بلوط گرفته تا دشت‌های حاصل‌خیز و زیستگاه‌های گونه‌هایی چون خرس قهوه‌ای، بز کوهی و پلنگ ایرانی، همه و همه گواهی است بر اهمیت این منطقه در پیکره‌ی محیط زیست کشور. با این حال، در سال‌های اخیر تخریب جنگل‌ها، شکار غیرمجاز، قاچاق چوب، و کاهش منابع آبی چهره‌ی این بهشت طبیعی را خدشه‌دار کرده است؛ و در این میان، شدید محیط‌بان، به بحرانی خاموش اما جدی تبدیل شده است.

 نسبت ناعادلانه‌ی محیط‌بان به مساحت حفاظت‌شده

بر اساس استانداردهای جهانی، برای حفاظت مؤثر از هر ۵ تا ۱۰ هزار هکتار از مناطق طبیعی، یک محیط‌بان لازم است. اما در لرستان، هر محیط‌بان ناچار است چندین برابر این وسعت را تحت پوشش قرار دهد. بسیاری از مناطق حفاظت‌شده استان، از جمله «اشترانکوه»، «سفیدکوه»، و «تنگ هفت»، با وسعتی بسیار زیاد، تنها با چند محیط‌بان محدود اداره می‌شوند. نتیجه آن است که گشت‌زنی‌ها ناکافی است و کنترل بر شکارچیان یا متخلفان قطع درخت و برداشت غیرمجاز منابع طبیعی دشوار شده است.

 فشار مضاعف بر محیط‌بانان

محیط‌بانان لرستان نه‌تنها از نظر تعداد کم هستند، بلکه از امکانات و امنیت شغلی کافی نیز برخوردار نیستند. بسیاری از آنان با کمترین تجهیزات، بدون خودروهای مناسب، بی‌دوربین دید در شب و حتی بدون لباس و کفش مناسب، در مناطق صعب‌العبور و خطرناک گشت می‌زنند. خطر درگیری با شکارچیان مسلح یا مواجهه با حیوانات وحشی همیشه در کمین آن‌هاست. در عین حال، حقوق و مزایای ناچیز، امنیت شغلی محدود و حمایت حقوقی ناکافی باعث شده که شغل محیط‌بانی یکی از پرخطرترین و کم‌حمایت‌ترین مشاغل کشور باشد.

 اهمیت محیط‌بان در پیشگیری از بحران‌های زیست‌محیطی

محیط‌بان تنها حافظ حیات‌وحش نیست؛ او پاسدار خاک، آب و هوای سالم است. بسیاری از بحران‌های امروز لرستان، از فرسایش خاک تا خشکیدگی بلوط‌های زاگرس و گسترش آتش‌سوزی‌های جنگلی، در صورت حضور کافی و منظم نیروهای محیط‌بان می‌توانستند در همان مراحل اولیه کنترل یا مهار شوند. نبود نظارت میدانی مداوم، بستر را برای تخریب تدریجی منابع طبیعی فراهم کرده است.

️ راه‌حل‌ها و مطالبه‌ی مردم

برای نجات طبیعت لرستان، باید محیط‌بانان را تقویت کرد و هم از نظر تعداد، هم از نظر توان و امکانات. افزایش جذب نیرو در سازمان حفاظت محیط زیست، آموزش‌های تخصصی، تخصیص بودجه برای تجهیزات مدرن (پهپاد، دوربین‌های حرارتی، خودروهای دو دیفرانسیل)، و حمایت حقوقی و بیمه‌ای قوی از محیط‌بانان، باید در اولویت سیاست‌گذاری‌های استانی و ملی قرار گیرد. همچنین، مشارکت جوامع محلی در حفاظت از محیط زیست، می‌تواند نقش مکمل و مؤثری در کاهش فشار بر محیط‌بانان داشته باشد.

محیط‌بانان لرستان، نگهبانان خاموش و مظلومی‌اند که با کمترین امکانات، در برابر بزرگ‌ترین تهدیدها ایستاده‌اند. صدای آنان باید شنیده شود؛ زیرا خاموشی آن‌ها، خاموشی صدای جنگل‌ها و رودهای لرستان است.