باشگاه خبرنگاران جوان؛ مریم رضایی - شیراز، شهری با هویتی تاریخی و فرهنگی، قداست خود را از حرم مطهر احمدبن موسی (ع)، شهرتش را از حافظ و سعدی، و طراوتش را از باغ‌های ارم، جهان‌نما، دلگشا و عفیف‌آباد گرفته است. این شهر با آثار برجای‌مانده از دوران آریایی‌ها تا ساسانیان، صفویه، زندیه و قاجار، جلوه‌ای از تاریخ ایران را در خود جای داده است.

در میان آثار برجسته شیراز، مجموعه زندیه جایگاه ویژه‌ای دارد؛ مجموعه‌ای که شامل ارگ کریم‌خان، بازار وکیل، حمام و مسجد وکیل است و به دستور کریم‌خان زند در قرن دوازدهم هجری ساخته شد.

ارگ کریم‌خان، قصر سلطنتی حاکم زند، با تلفیقی از معماری نظامی و مسکونی ساخته شده و دیوار‌های بلند و مستحکم آن همچون قلعه‌ای نظامی، امنیت قصر را تضمین می‌کردند. تزئینات داخلی ارگ با سنگ مرمر، آیینه‌های وارداتی و نقاشی‌هایی با آب طلا و رنگ‌های گیاهی، جلوه‌ای از هنر آن دوران را به نمایش می‌گذارد. سردر ورودی ارگ با تصویر نبرد رستم و دیو سفید، با کاشی‌های هفت‌رنگ تزئین شده است.

ورودی ارگ از ضلع شرقی و از طریق هشتی به حیاطی با حوض بزرگ و شاه‌نشین‌هایی اطراف آن می‌رسد. معماری بنا تلفیقی از سبک صفوی و روح معماری ایرانی است.

با اجرای طرح احیای مجموعه زندیه و احداث زیرگذر زند، ارگ کریم‌خانی به‌عنوان مرکز اداری میراث فرهنگی فارس مورد استفاده قرار گرفت و قرار است به موزه مردم‌شناسی و موزه جامع فارس تبدیل شود. فضای پیرامونی ارگ نیز زیباسازی شده و مورد توجه گردشگران قرار دارد.

بازار وکیل، یکی از بلندترین و خوش‌طرح‌ترین بازار‌های سنتی ایران، به فرمان کریم‌خان زند ساخته شد و با الهام از بازار لار، هنوز هم پابرجاست. این بازار در سال ۱۳۵۱ با شماره ۹۲۴ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده و در شمال شرقی آن، کاروانسرا‌های قدیمی مانند روغنی، گمرک و احمدی قرار دارند.

این بازار در مرکز شیراز و کنار مسجد وکیل قرار دارد و همچنان محل خرید و فروش و عرضه صنایع دستی و پارچه است. این بازار با راسته‌های شمالی-جنوبی و شرقی-غربی، حجره‌های متعدد و کاروانسراهایی چون روغنی و یزدی‌ها، یادآور شکوه تجارت سنتی ایران است.

در نزدیکی بازار، سرای مشیر از دوره قاجار، با معماری زیبا، محل عرضه صنایع دستی سنتی شیراز است. همچنین عمارت هشت‌ضلعی کلاه‌فرنگی در باغ نظر، محل پذیرایی از سفرا در دوره زندیه بوده و اکنون به موزه پارس تبدیل شده است. این موزه با آثار تاریخی، نقاشی‌های آقا صادق، قرآن‌های نفیس و شمشیر کریم‌خان زند، جلوه‌ای از هنر و تاریخ شیراز را به نمایش می‌گذارد.

حمام وکیل نیز از شاهکار‌های معماری دوره زندیه است که با طراحی هوشمندانه، از ورود سرما و خروج گرما جلوگیری می‌کرد. سربینه هشت‌ضلعی با ستون‌های سنگی یکپارچه، گرم‌خانه با دالان‌های زیرزمینی برای گردش بخار، و نقوش آهک‌بری زیر گنبد، از ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد این بناست. این حمام با شماره ۹۱۷ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

مسجد وکیل، در کنار بازار و حمام، یکی از بنا‌های مستحکم و هنرمندانه دوره زندیه است. شبستان جنوبی آن با ۴۸ ستون سنگی مارپیچ و منبر ۱۴ پله‌ای از سنگ مرمر، جلوه‌ای از معماری ایرانی را به رخ می‌کشد. طاق مروارید در بخش شمالی مسجد، با خط ثلث و آیات قرآن، زیبایی خاصی به بنا بخشیده است.

این مسجد که پس از انقلاب به‌عنوان مصلای شیراز نیز مورد استفاده قرار گرفت، بخشی از مجموعه تاریخی زندیه است که در سال‌های اخیر با اجرای طرح‌های احیایی، به یکی از شناسه‌های فرهنگی و گردشگری شهر تبدیل شده است.

مجموعه زندیه شیراز، با پیوندی هنرمندانه میان دین، فرهنگ و معماری، بخشی از هویت تاریخی این شهر را شکل داده و بر شهرت جهانی آن افزوده است.