باشگاه خبرنگاران جوان؛ الهام قبادی- چهارمین دوره جشنواره بین‌المللی همام، ویژه هنرمندان دارای معلولیت، میزبان حضور حجت‌الاسلام حسین پناهیان، کارشناس مذهبی رسانه ملی و نماینده مقام معظم رهبری در دانشگاه هنر بود.

وی در حاشیه بازدید از آثار هنرمندان این جشنواره، با بیان نکاتی درباره جایگاه هنر، معنویت و نقش اجتماعی افراد دارای معلولیت، سخنانی الهام‌بخش و متفاوت مطرح کرد.

هنرِ معلولان؛ معجزه‌ای از جنس ایمان و اراده

پناهیان در ابتدای سخنان خود با تمجید از هنرمندان شرکت‌کننده گفت:کار هنرمندانی که با وجود محدودیت‌های جسمی به خلق آثار فاخر می‌پردازند، کاری شبیه معجزه است. این آثار زیبا و ارزشمند نه تنها برای خود هنرمندان، بلکه برای همه انسان‌ها درس‌آموز است. باید از مسئولان جشنواره تقدیر کرد که فرصت دیده شدن این عزیزان را فراهم کرده‌اند.

وی افزود:جشنواره همام از بسیاری از جشنواره‌های هنری کشور مهم‌تر است، زیرا در اینجا تنها آثار هنری عرضه نمی‌شود، بلکه روح زندگی و ایمان در قالب هنر به نمایش درمی‌آید.

جشنواره‌ای برای دیدن «زیبایی وجود انسان»

نماینده مقام معظم رهبری در دانشگاه هنر با اشاره به نگاه متفاوت این رویداد گفت:جشنواره همام فقط جشنواره آثار هنری نیست، بلکه جشنواره آثار زندگی است. مردم باید بیایند و زندگی را از زاویه‌ای تازه ببینند. اینجا جایی است که زیبایی وجود انسان به معنای واقعی کلمه به نمایش گذاشته شده است.

وی ادامه داد:در مدتی که از نمایشگاه بازدید داشتم، از دیدن آثار هنرمندان لذت بردم و انرژی گرفتم. امیدوارم این انرژی و حیات معنوی در من ماندگار بماند. این نمایشگاه به انسان یادآوری می‌کند که حتی در محدودیت، می‌توان به قله‌های خلاقیت و ایمان رسید.

هنر؛ زبانی برای بیان حقایق معنوی

پناهیان در پاسخ به پرسشی درباره پیوند میان هنر و معنویت، با تأکید بر اینکه هنر ذاتاً امری معنوی است، گفت:اگر زبان هنر نباشد، بسیاری از حقایق عالم را نمی‌توان بیان کرد. حقایق معنوی با الفاظ کمتر قابل انتقال‌اند، اما آثار هنری می‌توانند آنها را به عمق جان انسان برسانند. الفاظ محدودند، ولی هنر بی‌مرز است.

وی افزود:علما و اندیشمندان حقایق را با الفاظ و عبارات علمی بیان می‌کنند، اما هنر با تصویر، صدا، رنگ و فرم می‌تواند آنچه را الفاظ از بیانش عاجزند، آشکار کند. به همین دلیل، هنر یکی از زبان‌های اصلی حقیقت است.

این استاد حوزه و دانشگاه در بخش دیگری از سخنان خود، به لزوم تداوم و گسترش جشنواره همام اشاره کرد و گفت:در اغلب جشنواره‌ها هدف، رقابت و جمع‌بندی آثار است، اما جشنواره همام باید آغازگر باشد؛ آغاز خلق آثار تازه و انگیزه‌ای برای تداوم مسیر هنرمندان. مربیان و برگزارکنندگان باید این جشنواره را مبدا حرکت‌های جدید بدانند.

وی ادامه داد:همه هنرمندانی که به این جشنواره راه یافته‌اند، برنده‌اند و باید مورد تقدیر قرار گیرند. این تقدیر، برای آنها انرژی‌بخش است و انگیزه خلق آثار بزرگ‌تر را فراهم می‌کند.

پناهیان تأکید کرد: برگزاری این جشنواره باید به گونه‌ای باشد که مردم بیشتر در جریان آثار و فعالیت‌های این هنرمندان باشند و این رویداد تنها یک رقابت هنری نیست، بلکه یک نمایشگاه بین‌المللی انسانی است. باید کاری کنیم که مردم، دانش‌آموزان و جوانانی که درگیر فضای مجازی‌اند، بیایند و در این فضا با معنای واقعی زندگی آشنا شوند.

لزوم مشارکت نهاد‌ها و انجمن‌ها در حمایت از جشنواره

وی در ادامه از نهادها، انجمن‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد خواست که برای حمایت از جشنواره پای کار باشند و توضیح داد:اگر این جشنواره توسعه یابد و همه نهاد‌ها و انجمن‌ها همکاری کنند، می‌توان از استعداد‌های فراوان این هنرمندان استفاده کرد. حضور آنها در عرصه هنر، به جامعه روحیه، امید و نشاط می‌دهد.

محدودیت جسمی، محدودیت روحی نیست

پناهیان در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به تجربه شخصی خود گفت:یکی از فرزندانم با ویلچر زندگی می‌کند و به همین دلیل، شاید کمی عمیق‌تر بتوانم احساس و تلاش این بچه‌ها را درک کنم. معلولین هیچ تفاوتی با دیگران ندارند. همه ما در استفاده از بخشی از استعداد‌های خود محدودیم. تفاوت در این است که محدودیت‌های آنان خداخواسته است و محدودیت‌های ما خودخواسته.

وی افزود:گاهی انسان‌های به ظاهر سالم، از استعداد‌های خود استفاده نمی‌کنند و در حقیقت، نوعی معلولیت خودخواسته دارند. اما این هنرمندان با وجود محدودیت‌های جسمی، از توانایی‌های دیگرشان به‌زیبایی بهره می‌گیرند. در حقیقت، آنها از بسیاری از ما جلوترند.

این کارشناس مذهبی با اشاره به بُعد الهی حضور افراد دارای معلولیت در جامعه گفت:به نظرم خدا خواسته است از طریق این عزیزان، درس‌های بزرگی به ما بدهد. این افراد معلمان زندگی هستند. باید زمینه‌ای فراهم کنیم تا جامعه از این درس‌ها بهره‌مند شود.

پناهیان تصریح کرد:هیچ درس اخلاقی و معنوی‌ای بهتر از درسی که از این جشنواره می‌گیریم وجود ندارد. در اینجا انسان معنای آیه "وَ نَفَختُ فیهِ مِن روحی" را درک می‌کند؛ یعنی در وجود هنرمند، حتی در جسم محدود، روح الهی جاری است.

 در پایان خاطر نشان کرد: جشنواره همام نشان می‌دهد که هنر می‌تواند انسان را از جسم فراتر ببرد و روح را آشکار کند. اینجا، زندگی نه به‌عنوان بقا، بلکه به‌عنوان شکوفایی معنا دارد. معلولین به ما یاد می‌دهند که انسان بودن، به توان راه رفتن یا دیدن نیست؛ به توان عشق ورزیدن و خلق کردن است.