باشگاه خبرنگاران جوان - جای نخودچیکشمش، همان میانوعدهٔ نوستالژیک دوران مدرسه و «آجیل مشکلگشا» این روزها در سبد تغذیهای خالیست؛ خوراکی ساده اما سرشار از انرژی، مواد مغذی و خواص محافظتی که میتواند بهعنوان یک جایگزین سالم و مقوی، کنار کودکان و دانشآموزان و حتی بزرگسالان قرار بگیرد.
نخودچیکشمش بسیاری از ما را به یاد دوران کودکی میاندازد. وقتی مادربزرگ یا پدربزرگمان مشتی از این خوراکی خوشمزه را در جیبمان میریخت تا همراه مسیر مدرسه و زنگهای تفریحمان باشد.آن زمان حتی بعضیها آن را با نام «آجیل مشکلگشا» میشناختند؛ لقبی که شاید بیدلیل نبود و به خاطر همین خواص متعدد و انرژیبخشیاش روی آن گذاشته شده بود.حالا اما این میانوعدهٔ خاطرهانگیز کمتر از گذشته جدی گرفته میشود؛ در حالی که پشت همین ترکیب کمادعا، دنیایی از فواید نهفته است.در این گزارش دکتر «منیره سادات مطهریفرد» پزشک متخصص طب سنتی ایرانی از خواص نخودچیکشمش برایمان میگوید.
این تنقلات، خوراک فصل سرماست
فصل پاییز مزاج سرد و خشکی دارد. پس بهتر است در این فصل، خصوصاً برای بچهها، از خوراکیهایی که مزاجشان مایل به گرمی یا گرمی متعادل است استفاده شود و همچنین خوراکیهایی مصرف شود که خونساز هستند. چون مواد خونساز حالت گرمیبخش هم دارند و میتوانند سردی هوا را جبران کنند.مطهریفرد با این توضیحات میگوید «نخود و کشمش هر دو مزاج گرم متعادلی دارند. یعنی درجهٔ گرمیشان خیلی بالا نیست. از قدیم هم آنها را یا بهصورت تنهایی یا مخلوط با هم، به شکل نخودچیکشمش یا به اسم آجیل مشکلگشا، در جیب بچهها و دانشآموزان میریختند. نخودچیکشمش یکی از تغذیههای زمان مدرسه محسوب میشده؛ هم برای انرژی گرفتن به دلیل خاصیت خونسازی و گرمابخشی که دارند، هم برای اینکه با خاصیت تقویت مغزی، یادگیری را افزایش دهند.»
نخودچی و کشمش چه فوایدی دارند؟
این پزشک متخصص طب سنتی ایرانی توضیح میدهد که از نظر طب سنتی، نخود و کشمش هر دو با توجه به طبع گرمی که دارند، خون صالح و سالمی تولید میکنند و خاصیت چاقکنندگی و افزایش وزن دارند؛ برای همین برای بچههایی که وزن کمی دارند، خوراکی خوبی هستند. برای ورزشکاران هم انرژی خوبی تولید میکند.نخودچی و کشمش بسیار مغذی هستند و علاوه بر تأمین انرژی، پروتئین، کربوهیدرات، چربی و همچنین ویتامینهای گروه B، ویتامین C، A و K دارند و مواد معدنی مختلفی مثل کلسیم، منیزیم، فسفر، آهن، پتاسیم، سلنیوم و روی در آنها موجود است.به خاطر داشتن همین مواد، خصوصاً مواد معدنی مثل روی و منیزیم، نخودچی و کشمش میتواند به سلامت پوست و مو هم کمک کند.
معجزهٔ نخود و کشمش در گوارش و انرژی
به گفتهٔ مطهریفرد، نخود و کشمش، خصوصاً نخود، به دلیل فیبر خوبی که دارند برای سلامت و عملکرد بهتر دستگاه گوارش مخصوصاً معده و روده مفید هستند و باعث تقویت این اعضا میشوند. ضمناً به خاطر فیبر، مقداری احساس سیری ایجاد میکنند؛ به همین دلیل، برای افرادی که اضافه وزن دارند مناسب است و از پرخوری بیمورد آنها جلوگیری میکند.از دیگر خاصیتهای نخودچی این است که «در افراد دیابتی میتواند به تثبیت سطح قند خون کمک کند و از افت یا افزایش ناگهانی قند خون جلوگیری کند. نخودچی مخصوصاً در کودکی و دوران رشد، با توجه به اینکه مولد خون صالح است و مواد مغذی، ویتامینها، پروتئین و کربوهیدرات دارد، میتواند به تقویت و رشد استخوانها و افزایش وزن بدن کمک کند.»اگر نخود و کشمش با هم مصرف شوند، این خواص تقویت میشود و میتواند به بهبود کمخونی مخصوصاً در کودکان کمک کند.
نخودچی در روزهای آلوده، دوران بارداری و شیردهی
یکی دیگر از خواص این دو خوراکی این است که به دلیل داشتن آنتیاکسیدان، از مواد غذایی مفید در زمان آلودگی هوا محسوب میشوند و میتوانند سموم را خنثی کنند. ضمناً با تقویت سیستم ایمنی، باعث کاهش عفونتها و بیماریهای عفونی میشوند.مطهریفرد دربارهٔ خواص نخودچی در دوران بارداری و شیردهی میگوید «چون مولد خون است و باعث افزایش وزن میشود و میتواند مواد لازم برای رشد و وزنگیری جنین و نوزاد را فراهم کند. در دوران شیردهی هم باعث افزایش شیر مادر میشود.»البته به طور کلی تأکید بر مصرف متعادل و زیادهروی نکردن است. چون ممکن است در بعضی افراد مخصوصاً در بارداری و شیردهی باعث نفخ شود که هم برای مادر و هم برای شیرخوار آزاردهنده است.بیرونروی، یبوست، علائم آلرژی و افزایش وزن از دیگر عوارض زیادهروی در مصرف نخودچی است.
کشمش، داروی کمخونی و ضعف
این متخصص طب سنتی ایرانی توضیح میدهد که کشمش خوراکی مغذی و مقویای است که مصرف متعادل آن همراه با نخودچی میتواند انرژی خوبی به فرد بدهد، به رشد بچهها کمک کند، انرژی لازم برای بازی و فعالیت روزانهٔ کودکان را تأمین کند و جلوی خستگی زودهنگام، ضعف، کمخونی و یبوست آنها را بگیرد و حتی در مواردی به درمان این مشکلات نیز کمک کند.کشمش را میتوان بهصورت تنهایی یا در سالادهای مختلف استفاده کرد.
چقدر و از چه نوع مصرف کنیم؟
نخودچی به اشکال مختلفی در بازار هست. اما مطهریفرد توصیه میکند «از نوع خام و بدون نمک آن» استفاده شود؛ مخصوصاً وقتی قرار است همراه کشمش مصرف شود، چون کشمش شیرین است و اگر نخودچی خام یا دوآتشه و بدون نمک باشد مناسبتر است.او میگوید «بهتر است انواع شور و نمکی نخودچی کمتر مصرف شود، مخصوصاً برای کودکان. چون نمک زیاد ممکن است عارضه ایجاد کند. ضمناً نخودچی را از فروشگاههای معتبر بخرید تا کهنه یا آلوده به آلودگیهای قارچی و... نباشد. به عنوان میانوعده یا خوراکی، بسته به سن و وزن افراد، مصرف بین ۳۰ تا ۶۰ گرم در روز توصیه میشود.»اگر بچهها تمایلی به خوردن نخود ندارند، میتوانیم آن را بهصورت آرد نخودچی با مقدار کمی شکر مخلوط کنیم یا به شکل شیرینی نخودچی (البته باز هم با شکر کم) برایش بپزیم.
منبع: فارس