باشگاه خبرنگاران جوان؛ کیمیا قلیپور - محمد شیریجیان معاون اقتصادی بانک مرکزی در همایش رمز آتی گفت: حوزه اقتصاد دیجیتال اصالت اقتصادی دارد و موضوعات فناورانه یک ابزار است که میتواند بر ارزش افزوده و اثرگذاری این بحث بر سیاستهای پولی مؤثر باشد.
او در ادامه بیان کرد: در دنیا هم مسئله اقتصادی دیجیتال موضوع بسیار مهمی است و مسئله اصلی در این حوزه بحث تنطیمگری است؛ مسئله جدیدی نوع مواجه با موضوع است؛ در کشور ما قانون جدید بانک مرکزی را در این زمینه داریم؛ موضوع تنطیمگری را به بانک مرکزی داده و رویکرد بانک مرکزی توسعه است.
او در اداممه گفت: در تمام بانکهای مرکزی دنیا موضوع حکمرانی پول ملی مهم است طلا هیچ جای دنیا به عنوان ابزار تسویه به شمار نمیآید در حوزه رمز ارز هم به دو بخش این موضوع تقسیم میشود در حوزه استییبل کوینها میشود آنها را به عنوان یک ابزار پرداختی شناخت؛ رویکرد بانک مرکزی این است که رمز پولها میتوانند به عنوان ابزار پرداخت محسوب شوند چرا که نوسانات ندارند.
رمزارز و داراییهای آینده قطعاً بخشی جدی از نظام مالی خواهند بود
در ادامه فرید موسوی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در پنل ویژه همایش رمزآتی در ابتدای سخنان خود با بیان اینکه اقتصادها ناگهان دچار بحران نمیشوند گفت اقتصاد ایران طی سه دهه گذشته بهتدریج از مسیر رشد و مزیتهای تولیدی فاصله گرفته است. او توضیح داد: ما ۳۰ سال پیش در بخش تولید و صنعت، نیروی انسانی، فناوری و ظرفیت رقابت داشتیم، اما به مرور و بر اثر غفلت در حکمرانی، نهادها و حتی فعالان اقتصادی، سهم بخشهای مولد کاهش یافت و امروز با اقتصادی کمعمق و کمارزشافزوده مواجه شدهایم.
او افزود که کشورهای دیگر با «حفظ ارتباط مستمر با لبه فناوری» توانستهاند عقبماندگیهای گذشته را جبران کنند، در حالی که ایران از این مسیر فاصله گرفته است.
موسوی با تأکید بر اینکه «رمزارز و داراییهای آینده قطعاً بخشی جدی از نظام مالی خواهند بود» گفت:اگر امروز محدودیتها و موانعی از سوی بانک مرکزی، دولت و مجلس وجود دارد، زنده نگه داشتن این جریانها توسط فعالان حوزه بسیار ارزشمند و نقشآفرین است.
او با اشاره به اینکه انتظار نباید فقط از حاکمیت باشد افزود:اگر منتظر نظام حکمرانی باشیم که راه را برای ما باز کند، عقب خواهیم ماند. بسیاری از قوانین مانند قانون تأمین مالی نیز با طرح نمایندگان و مطالبه فعالان شکل گرفت.
او با بیان اینکه مشکل اصلی، ساختار حکمرانی و فرایندهای ناکارآمد است گفت این ساختار باید شفافیت، ثبات و کارآمدی ایجاد کند؛ اما فناوری اکنون در مرکز حکمرانی مالی قرار گرفته و الزاماتی جدید به وجود آورده است.
موسوی ادامه داد: ما هنوز نتوانستهایم مسأله انتشار اطلاعات را حل کنی م، زیرا فرهنگ غالب این است که اطلاعات در کشو بماند. اگر این فرهنگ تغییر نکند، گذار از حکمرانی سنتی به حکمرانی دادهمحور ممکن نخواهد بود.
نگاه امنیتی بزرگترین مانع رشد اقتصاد دیجیتال است
در ادامه این همایش هم علی ربیعی دستیار اجتماعی رئیس جمهوری با اشاره به اینکه ایران و ایرانیان در هر شرایطی توانستهاند سقفها و دیوارها را بشکنند و همین روحیه باعث شده تمدن ایرانی پابرجا بماند، افزود: ما هیچ دورهای مانند امروز نیازمند پشتکار، خلاقیت و مدارا نبودهایم.
او با بیان اینکه قصد دارم ساختار اقتصاد دیجیتال ایران را از منظر پیامدهای اجتماعی و نسبت آن با نابرابری و عدالت بررسی کنم، ادامه داد: اقتصاد دیجیتال در جهان و در ایران در سالهای اخیر به سرعت رشد کرده و اگر رشد تاریخی اقتصاد جهان را در بازههای ۲۴ ساعته تصور کنیم، امروز فناوری این ۲۴ ساعت را به یک دقیقه تبدیل کرده است.
دستیار اجتماعی رئیس جمهوری با اشاره به اینکه همانطور که در کشورهای توسعهیافته، اقتصاد دیجیتال هیمنهای بر سیاست، فرهنگ و امنیت پیدا کرده، در ایران نیز در ساختار قدرت و تغییرات نگرشی آینده تأثیر عمیقی خواهد گذاشت، خاطر نشان کرد: یکی از نارساییهای سیاستگذاری ما بیتوجهی به آثار اجتماعی حوزههایی بوده که در بستر خود رشد کردهاند.
او با بیان اینکه تجربه زیسته اقتصاد دیجیتال نشاندهنده نقش کلیدی سیاستگذاری اجتماعی در این حوزه است، افزود: به اعتقاد من مهمترین مانع رشد اقتصاد دیجیتال در ایران، نگاه امنیتی و تهدیدانگارانه به این حوزه است؛ اما اولین شرط رشد، عبور از نگاه امنیتی به نگاه ظرفیتمحور است.
ربیعی با اشاره به اینکه در کشورهای مشابه ما دو نوع نابرابری وجود دارد، نابرابری داخلی و نابرابری با جهان، تصریح کرد: اقتصاد دیجیتال میتواند هر دو را کاهش یا افزایش دهد. اگر زیربناها اصلاح شود، این حوزه میتواند به کاهش نابرابری کمک کند. ساختارها باید دارای DNA اجتماعی باشند تا عدالت و شفافیت را تعمیق کنند.
مشاور رئیس جمهور با بیان اینکه در دهه اخیر اشتغال و شمول مالی پیوند عمیقی با فقرزدایی پیدا کرده است، گفت: کسبوکارهای دیجیتال خرد با کمترین سرمایه و بیشترین مقیاسپذیری توان ایجاد درآمد برای زنان، جوانان، روستاییان و شاغلان غیررسمی را دارند. همین ظرفیتها باعث شده اقتصاد دیجیتال یکی از مؤثرترین ابزارهای فقرزدایی پایدار باشد.
او با اشاره به اینکه در دوران کرونا، برخلاف بخشهای سنتی، مشاغل دیجیتال کمترین آسیب را دیدند و توانستند فعالیت اقتصادی را تداوم بخشند؛ هرچند فیلترینگ و تحلیلهای امنیتی نادرست بعداً آسیبهایی ایجاد کرد، ادامه داد: امروز تولیدات زنان روستایی بلوچ به کمک پلتفرمهای دیجیتال در فرانسه و کشورهای دیگر فروخته میشود.
ربیعی با بیان اینکه در نبود سیاستگذاری هوشمند، شکاف مهارتی، کمبود آموزش دیجیتال، اینترنت ناپایدار، بیمه ناکافی و نبود حمایت اجتماعی مانع رشد مشاغل دیجیتال خرد میشود، افزود: نیروی کار جدید ایران به دنبال مشاغل مستقل، منعطف و منزلتمحور است. مشاغل دیجیتال دقیقاً به نیازهای ذهنی و ارزشی نسل جدید پاسخ میدهند و رضایتی ایجاد میکنند که در صنایع کلاسیک وجود ندارد.
او با تاکید براینکه سازمان فنیوحرفهای باید از آموزشهای سنتی فاصله بگیرد، گفت: مدارس و دانشگاهها نیز چنین رویکردی ندارند. اقتصاد دیجیتال میتواند هزینه فقرزدایی را کاهش دهد و سیاست فقرزدایی هوشمند را معنادار کند.
او با اشاره به تجربیات موفق بینالمللی در حوزه کسب و کارهای دیجیتال خاطر نشان کرد: هند با هویت دیجیتال و زیرساخت پرداخت مشترک، میلیونها کسبوکار زنانه ایجاد کرد؛ اندونزی و فیلیپین بیش از ۶ میلیون کسب وکار خرد را دیجیتال کردهاند. کنیا با پرداخت موبایلی، فقدان بانک را جبران کرده و کره برنامه ملی توانمندسازی دیجیتال زنان را اجرا کرده است.
او با بیان اینکه در شرایط تحریم و رکود، مدلهای کمهزینه کسبوکارهای دیجیتال خرد میتوانند موتور فقرزدایی باشند و زنان سرپرست خانوار، جوانان و مناطق محروم را به درآمد پایدار برسانند، تصریح کرد: ایجاد زیرساخت های ارزان و پایدار، آموزش مهارتهای دیجیتال، حمایت بیمهای، نظام مالیاتی ساده و مراکز نوآوری محلی لازم است.
ربیعی با اشاره به اینکه در کنار فرصتها، باید به آسیبها نیز توجه کرد؛ از پیشبینی رفتار جمعی تا استعمار داده، وابستگی دیجیتال، بهرهکشی احساسی و مسائل مربوط به نابرابری و چانهزنی نیروی کار نام برد، گفت: اقتصاد دیجیتال فقط یک فناوری نیست؛ فرصتی تاریخی برای بازتعریف عدالت اقتصادی و اجتماعی است. اگر از مراحل اولیه عبور کنیم و DNA اجتماعی را وارد این حوزه کنیم، میتواند به ابزار عدالتگستر تبدیل شود.