وقتی کویر سبز میشود؛ انقلاب گلخانهای در جنوب کرمان
خشکسالی رمق زمین را گرفته، اما جنوب کرمان با توسعه گلخانهها دوباره جان گرفته و امسال بیش از ۶۰۰ هزار تن محصول روانه بازار میکند.
باشگاه خبرنگاران جوان- آذر عسکرپور _ در جنوب آفتابسوخته کرمان، جایی که خشکسالی سالهاست نفس زمین را به شماره انداخته، معجونی از رنگ و طراوت در حال شکفتن است. هزاران هکتار گلخانه همچون نگینهایی شفاف و سبز بر نقشه این سرزمین کویری نشستهاند و داستان تولید نیممیلیون تن محصول را روایت میکنند؛ محصولاتی که نهتنها سفرههای داخلی را رنگین، بلکه بازارهای جهانی را نیز نشانه گرفتهاند.
اینجا، در قلب یکی از بیبدیلترین قطبهای کشت گلخانهای ایران، کشاورزی در آغوش منطق و فناوری، آیندهای پایدار برای مردمانش میسازد.
سحرگاه در دشت گلخانهها
هوا هنوز خنکای شب کویر را در خود دارد که فعالیت در پهنه وسیع گلخانههای جنوب کرمان آغاز میشود. از جیرفت و عنبرآباد گرفته تا دیگر نقاط منطقه، سکوهای کشت میزبان خیارهای ترد، گوجهفرنگیهای سرخ، فلفلهای رنگارنگ و توتفرنگیهای معطر هستند. نفس این صنعت آنقدر عمیق است که بیش از ۳ هزار و ۲۰ هکتار از اراضی را زیر پوشش خود گرفته و جنوب کرمان را به رتبه دوم کشور در سطح زیرکشت محصولات سبزی و صیفی گلخانهای رسانده است. پیشبینی میشود امسال بیش از ۶۰۰ هزار تن محصول در این پهنه تولید شود.
قلب اقتصادی یک استان
اهمیت گلخانهها فراتر از تولید است؛ آنها اکنون به یکی از شریانهای اصلی اقتصاد جنوب کرمان تبدیل شدهاند. این کشت متراکم و دانشبنیان برای ۷ هزار و ۷۰۰ بهرهبردار منبع درآمد ایجاد کرده و در اوج برداشت، هزاران نیروی دائم و فصلی را بهطور مستقیم درگیر کار میکند.
فرود سالاری، رئیس سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان، با اشاره به خشکسالی و کمآبی میگوید: چارهای جز حرکت به سمت گلخانهها وجود ندارد.
وی میافزاید: در کشت گلخانهای، کنترل آفات، گرما، سرما و شرایط اقلیمی در اختیار کشاورز است و اکنون حتی تصمیم گرفته شده که محصولات باغی نیز به سمت کشت گلخانهای هدایت شوند.
سالاری با اشاره به رسیدن سطح زیرکشت گلخانهای به ۳ هزار و ۲۰ هکتار تا ابتدای آذر، تأکید میکند: این منطقه رتبه دوم کشور را در این بخش به خود اختصاص داده است.
وی همچنین به مزایای کشت گلخانهای از جمله چندبرابر شدن عملکرد نسبت به کشت فضای باز، کاهش چشمگیر مصرف آب، کنترل بهتر آفات و بیماریها و افزایش کیفیت و یکنواختی محصول اشاره کرده و از ترغیب کشاورزان برای ورود به این حوزه خبر میدهد.
پاسخی هوشمندانه به بحران آب
جنوب کرمان سالهاست با خشکسالیهای ممتد دستوپنجه نرم میکند، اما توسعه گلخانهها توانسته پاسخی منطقی و حیاتی برای مدیریت بحران آب باشد.
سالاری میگوید: مصرف آب در گلخانهها نسبت به کشت فضای باز تا یکدهم کاهش مییابد؛ یعنی برای هر ۱۰ هکتار کشت سنتی، تنها یک هکتار گلخانه همان میزان آب مصرف میکند.
به گفته وی، ۷ هزار و ۷۰۰ بهرهبردار اکنون با مصرف کمتر آب، تولید بیشتری را رقم میزنند و معیشت خود را حتی در سختترین شرایط اقلیمی حفظ کردهاند.
پرواز به سوی بازارهای جهانی
رئیس سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان با اشاره به ظرفیت صادراتی منطقه، گریزی به گلخانه هیدروپونیک اسفندقه جیرفت میزند و میافزاید: گوجهفرنگی و سایر محصولاتش به بازار امارات متحده عربی صادر میشود؛ بازاری که هر محصولی را نمیپذیرد و این موضوع نشاندهنده کیفیت بالای تولیدات منطقه است.
وی تأکید میکند: روسیه، آذربایجان، ارمنستان، افغانستان، پاکستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس از مقاصد اصلی صادراتی محصولات جنوب کرمان هستند.
به گفته سالاری، مسئولان استان توسعه صادرات غیرنفتی را در اولویت قرار دادهاند و بر استانداردسازی، ارتقای کیفیت و بهرهگیری از پایانههای صادراتی بهویژه پایانه جیرفت تأکید دارند تا ارزش افزوده بیشتری نصیب کشاورزان شود.
چالشها و مسیر پیشرو
وی با وجود پیشرفت چشمگیر این بخش، از چالشهایی همچون کمبود تسهیلات بانکی و هزینه بالای احداث سازههای استاندارد یاد میکند؛ موضوعی که سرعت گسترش گلخانهها را محدود کرده است.
سالاری تصریح میکند: برنامههایی مانند احداث شهرکهای تخصصی گلخانهای، توسعه گلخانههای هوشمند و تکمیل زنجیره تولید با ایجاد صنایع فرآوری در دستور کار قرار دارد تا از خامفروشی جلوگیری و سود بیشتری در منطقه ماندگار شود.
اشتغال پایدار برای ۳۲ هزار نفر
به گفته سالاری، بهطور متوسط در هر هکتار گلخانه بیش از ۱۰ نفر اشتغال مستقیم ایجاد میشود و گلخانههای جنوب کرمان سهم قابل توجهی در ایجاد بیش از ۳۲ هزار شغل پایدار داشتهاند.
سالانه بیش از ۶۰۰ هزار تن محصول شامل گوجهفرنگی، توتفرنگی، خیار سبز، فلفل و بادمجان از این گلخانهها روانه بازار مصرف میشود.
گلخانههای جنوب کرمان امروز تنها واحدهای تولیدی نیستند؛ آنها نماد تابآوری مردمانی هستند که با تکیه بر دانش، امید و خرد جمعی، در دل خشکسالی نیز بذر توسعه کاشتهاند.
این دشتهای شیشهای و پلاستیکی، روایت تازهای از همزیستی با طبیعت ارائه میدهند و ثابت میکنند که حتی در خشکترین زمینها نیز میتوان قصههای سبز نوشت.
در شرایطی که جنوب کرمان با کمآبی شدید مواجه است، توسعه کشتهای گلخانهای دیگر یک انتخاب نیست؛ یک ضرورت حیاتی برای ادامه تولید، حفظ معیشت و مدیریت منابع آب منطقه است.
در گزارش باشگاه خبرنگاران جوان بخوانید؛
امید به اجرای بیمه شخص ثالث راننده محور؛ آیا این وعده محقق خواهد شد؟
