باشگاه خبرنگاران جوان؛ عرفانه نعمتیان - محمّدامین فردوسی شاعر و دبیر انجمن ادبی مجموعه فرهنگی منتظران نور، در آستانه سالروز درگذشت شاعر فقید و نامدار، عمان سامانی، در سفر به شهرستان سامان و در آیینی به‌منظور گرامیداشت یاد این شاعر برجسته، اظهار کرد: بزرگداشت شاعران و مفاخر ادبیات دینی فرصتی مغتنم برای بازنگری در بنیان‌های فکری و زبانی ماست و در این مسیر، نباید به ساده‌سازی مفاهیم عمیق روی آورد.

وی با انتقاد از کاربرد رایج واژه «شعر آیینی» در محافل ادبی، افزود: استفاده مداوم از این اصطلاح، به‌عنوان یک غلط مصطلح، ذهن مخاطب و حتی شاعر را ناخواسته به سمت مناسک، تشریفات و نمود‌های ظاهری سوق می‌دهد؛ در حالی که شأن شعر دینی، اتصال مستقیم به ذات اقدس الهی و عمق توحیدی آن است. از این رو، به‌کارگیری اصطلاح «شعر ولایی» گویاتر، دقیق‌تر و کم‌ابهام‌تر بوده و هدف نهایی شاعر را شفاف‌تر بیان می‌کند.

فردوسی با اشاره به پیشینه تاریخی این گونه ادبی اضافه کرد: شعر در حمد و ثنای خداوند، سابقه‌ای دیرینه و فراتر از هزار سال در ادبیات فارسی دارد و همین گستره تاریخی نشان می‌دهد که شعر ولایی همواره جایگاهی ریشه‌دار، ثابت و حیاتی در فرهنگ و ادبیات ما داشته است.

وی با بیان اینکه هسته اصلی رسالت شاعر ولایی باید بر محور توحید استوار باشد، تصریح کرد: اصل و اساس آثار ماندگار در این حوزه، باید در حمد خالق هستی و برای رضای حضرت احدیت سروده شود. این در حالی است که در سال‌های اخیر، نوعی گسست مفهومی مشاهده می‌شود و تمرکز صرف بر مدح معصومان، گاه به غفلت از یاد خداوند، به‌عنوان منبع اصلی همه کمالات، منجر شده است.

دبیر انجمن ادبی مجموعه فرهنگی منتظران نور با تأکید بر جایگاه والای مدح اهل بیت عصمت و طهارت اظهار داشت: بی‌تردید سرودن شعر در شأن ائمه اطهار دارای اجر عظیم اخروی است و احادیث متعددی بر این موضوع دلالت دارد؛ اما نباید فراموش کرد که اهل بیت علیهم‌السلام واسطه فیض الهی و تبیین‌کننده مسیر حق هستند و مدح آنان، مسیر رسیدن به رضای الهی است، نه هدف نهایی.

فردوسی در ادامه، توصیه‌هایی خطاب به شاعران جوان ارائه کرد و گفت: بسیاری از شاعران تازه‌کار، به دلیل ارادت قلبی به اهل بیت، تمایل دارند در ابتدای مسیر شاعری به سرودن شعر ولایی بپردازند؛ در حالی که این امر، به‌ویژه در سال‌های نخست، توصیه نمی‌شود. شعر نیازمند پختگی فنی و عمق معنوی است و این مهم تنها از مسیر تجربه، مطالعه مستمر و فهم صحیح معارف دینی حاصل می‌شود.

وی افزود: شاعران جوان باید ضمن تمرین در قالب‌های مختلف ادبی برای تقویت مهارت‌های فنی، مطالعات دینی، کلامی، عرفانی و تفسیری خود را نیز به‌طور جدی دنبال کنند تا ذخیره معنایی لازم برای ورود مؤثر به عرصه شعر ولایی را به دست آورند. شتاب‌زدگی در این مسیر، اغلب به سطحی‌نگری و آسیب به معنا می‌انجامد.

این شاعر و پژوهشگر ادبی، خلوص نیت را شرط بنیادین سرودن شعر ولایی دانست و اظهار کرد: کسی که قصد سرودن در باب توحید و ولایت را دارد، باید خود را از نفسانیات پالایش کند، چراکه پاکی درون، مستقیماً در خلوص و کیفیت کلام نمود می‌یابد. شاعر باید همواره این پرسش را با خود مرور کند که آیا می‌تواند شعرش را در محضر اهل بیت قرائت کند یا خیر.

فردوسی، به مهم‌ترین دغدغه فنی در این حوزه اشاره کرد و گفت: شعر ولایی دارای مرز‌های مشخص و خط قرمز‌های متعددی است و عبور از آنها، اثر را از اعتبار ساقط می‌کند. مهم‌ترین این محدودیت‌ها، در حوزه خیال‌پردازی است؛ تخیل در شعر ولایی باید بر پایه مستندات معتبر، آیات محکم قرآن، روایات متواتر و احادیث متقن شکل گیرد و از افراط و خیال‌پردازی بی‌ضابطه پرهیز شود.