باشگاه خبرنگاران جوان - انتشار ویدیوی دختری ایرانی که برای شب یلدا به خرید لباس نو می‌رود، اما در فروشگاه‌های آلمان با لباس‌هایی «زشت»، «از مد افتاده» و به‌اصطلاح «دمده» مواجه می‌شود، واکنش‌های فراوانی در فضای مجازی به همراه داشته است.

از کامنت «درد مشترک همهٔ ایرانی‌های خارج از کشور» تا شوخی تلخی که گفته «علاوه بر اینکه برای خدمات درمانی میاید ایران، برای لباس خریدن هم بیاید ایران! چون اینجا هم لباس‌های خفنی داره، هم کیفیت پارچه‌ها عالیه!»، همه یک پیام مشترک دارند؛ روایت مهاجران ایرانی از واقعیتی که کمتر دربارهٔ آن صحبت شده است.

واقعیتِ نارضایتی از پوشاک در کشور‌هایی که مدعی پیشرو بودن در صنعت مد هستند.

این لباس‌ها «مال صد سال پیش» است!

هم‌زمانی یلدا و کریسمس، باعث مقایسه‌ای ناخواسته، اما معنادار می‌شود. دختر جوان ایرانی در شرایطی به‌دنبال لباس «خوشگل و شیک» است که شب یلدای ایرانیان تقریباً با کریسمس اروپایی‌ها هم‌زمان است؛ مناسبتی که یکی از مهم‌ترین نقاط اوج فروش پوشاک در غرب به شمار می‌رود.

حتی بلک‌فرایدی، که به‌طور سنتی زمان خرید لباس و آماده شدن برای شب سال نو میلادی است، تقریباً در همین ایام قرار دارد؛ بنابراین مسئله، نبود مناسبت یا زمان نامناسب خرید نیست؛ بلکه کیفیت و جذابیت لباس‌هایی است که حتی در فصل اوج فروش هم رضایت مشتری را جلب نمی‌کنند.

«درد مشترک» ایرانیان مهاجر

از بین نظراتی که در شبکه‌های اجتماعی، ذیل این ویدیو بیش از بقیه دیده می‌شود، به‌سادگی می‌گوید این «درد مشترک همهٔ ایرانی‌های خارج از کشور» است.

این جملهٔ کوتاه، گواه تکرار یک تجربهٔ جمعی است. تجربه‌ای که محدود به یک شهر یا یک کشور نیست و بسیاری از مهاجران ایرانی در اروپا و آمریکای شمالی از آن می‌گویند؛ پیدا نکردن لباس‌هایی که هم به‌روز باشد، هم خوش‌دوخت و هم از نظر زیبایی‌شناسی، رضایت‌بخش.

شب سال نو و لباس‌های «دمده»

اگر تصور کنیم در ایران، درست شب سال نو، شهروندان برای خرید لباس بیرون بروند و با لباس‌هایی مواجه شوند که «زشت»، «دمده» و «مال صد سال پیش» به نظر برسد، احتمالاً آن را یک بحران بزرگ در بازار پوشاک می‌دانیم.

اما همین اتفاق، طبق روایت مهاجران، در شب کریسمس، یعنی مهم‌ترین شب سال نو غربی، در برخی کشور‌های اروپایی رخ می‌دهد. نارضایتی از مدل‌ها، طراحی‌ها و حتی سلیقهٔ تولیدکنندگان، نشان می‌دهد مسئله صرفاً اقتصادی یا مقطعی نیست.

دغدغهٔ فرهنگی؛ نه بحران زیبایی‌شناسی و کیفیت!

در ایران، انتقاد از پوشاک اغلب به دغدغهٔ پوشیدگی بازمی‌گردد؛ اینکه لباس‌ها کوتاه یا تنگ‌اند یا با معیار‌های فرهنگی و سبک زندگی ایرانی اسلامی هم‌خوانی ندارند.

اما کمتر شنیده می‌شود که لباس‌ها «دمده» یا «زشت» باشند. این تفاوت مهمی است. آنچه مهاجران ایرانی در غرب از آن گلایه می‌کنند، نه محدودیت پوشش، بلکه ضعف در طراحی، دوخت، پارچه و زیبایی ظاهری است؛ مسائلی که مستقیماً به کیفیت صنعت مد مربوط می‌شود.

وقتی ذائقهٔ ایرانی «فاخر» می‌شود

جمله‌ای که در خود ویدیو گفته می‌شود، شاید یکی از صریح‌ترین اعتراف‌ها باشد «شما توی ایرانید دیگه زیادی خوش‌تیپ و قشنگ شدید ها!» این جمله، هرچند با چاشنی طنز بیان می‌شود، اما از واقعیتی جالب حکایت دارد؛ ارتقای ذائقه و حساسیت ایرانیان نسبت به پوشاک.

امروز مصرف‌کنندهٔ ایرانی، حتی در کشور‌هایی که خود را مهد صنعت مد و پوشاک می‌دانند، فارغ از میزان پایبندی دینی و سبک زندگی یا نوع پوشش، به دوخت، تن‌خور، پارچه و طراحی اهمیت می‌دهد و هر لباسی را صرفاً به خاطر برند یا قیمت نمی‌پذیرد.

توهم برتری پوشاک غربی فرو می‌ریزد

این ویدیو حالا بهانه‌ای شده برای بازخوانی یک حقیقت کمتر دیده‌شده. اینکه تصور رایج از «برتری مطلق پوشاک در غرب» با تجربهٔ زیستهٔ بسیاری از ایرانیان مهاجر هم‌خوانی ندارد.

اعتراف‌های صریح آنها نشان می‌دهد صنعت مد، حتی در شب کریسمس، لزوماً پاسخگوی سلیقه و توقع مصرف‌کنندهٔ ایرانی نیست؛ سلیقه‌ای که در سال‌های اخیر، پخته‌تر، دقیق‌تر و به‌مراتب سخت‌گیرتر شده است.

منبع: فارس