تروريسم بازيچه دست آمريکا و غرب/4
تهديد امنيت هوايي؛ هدف ديگر تروريسم
يکي از شيوه‌هاي مورد استفاده تروريست‌ها که عموما همراه با خشونت به عمل مي‌آيد، بهره‌گيري از وسايل پروازي به شکل غير قانوني و نيز تاسيسات هوانوردي و فرودگاه‌ها است
به گزارش خبرنگار سياست خارجي باشگاه خبرنگاران، نوروز کارگري طي
يادداشتي به بررسي ابعاد مختلف تروريسم پرداخته كه در ادامه، متن اين يادداشت
آمده است:* اقدامات تروريستي عليه امنيت هوايي
«يکي از شيوه‌هاي مورد استفاده تروريست‌ها که عموما همراه با خشونت به عمل مي‌آيد، بهره‌گيري از وسايل پروازي به شکل غير قانوني و نيز تاسيسات هوانوردي و فرودگاه‌ها است و بازرترين نمونه اين اقدامات هواپيماربايي است که به صورت قهرآميز، يک هواپيما مورد تصرف قرار گرفته و از آن در جهت اقدامات تروريستي بهره‌برداري مي‌شود»، تا قبل از دهه 1970 بسياري از کشورها از جمله ايالت متحده آمريکا از برخي حملات تروريستي عليه هواپيماهاي غير نظامي که با اهداف سياسي خاصي صورت مي‌گرفت، به صورت ضمني حمايت مي‌کردند.
به عنوان نمونه، در دهه 1950 بسياري از کشورهاي غربي از استرداد هواپيما ربايي که با انگيزه‌هاي سياسي در کشورهاي شوروي سابق، يوگسلاوي، چکسلواکي و لهستان چنين اقداماتي را مرتکب مي‌شدند، سرباز مي‌زدند.
با پايان يافتن جنگ سرد، در اين زمينه توافقي حاصل شد که اقدامات عليه امنيت هواپيماها، مورد برخورد جدي قانوني قرار گيرند و در همين راستا کنوانسيون‌هاي چندي مورد تصويب قرار گرفتند.
قبل از شروع سخن در اين باره لازم به گفتن است که کنوانسيون‌هاي موجود در اين زمينه در ابتدا يک مشي ضد تروريستي نداشته‌اند و در متن آنها نيز اشاره‌اي به تروريسم يا اقدامات تروريستي نشده است، با اين حال به مرور زمان در ضمن بحث‌هاي حقوقي صورت گرفته،اقدامات غير قانوني موضوع اين کنوانسيون‌ها تحت عنوان اقدامات تروريستي شناسايي شده‌اند.
اين نکته نيز که چرا اين اقدمات به عنوان مصاديق تروريستي شناسايي شدند، خود قابل بحث و چالش است، با اين حال قطعنامه شماره 16/140 مجمع عمومي سازمان ملل متحد در پاييز سال 1985 اعمال تروريستي را محکوم کرد و تروريسم را شامل پنج کنوانسیون- سه کنوانسیون راجع به هواپیمایی، معاهده به حمایت از دیپلمات‌ها و معاهده راجع به گروگان‌گیری – دانست، هر چند که آن را به این پنج کنوانسیون محدود نکردند.
با این حال برخی بر این عقیده‌اند که در مورد تروریستی بودن این اقدامات تردیدی نیست و «بدون هرگونه گفتگو و مجادله‌ای می‌توان تصرف و یا کنترل غیرقانونی هواپیما را از مصادیق بارز تروریسم دانست.»
«کنوانسیون جلوگیری از تصرف غیرقانونی هواپیما»، مشتمل بر یک مقدمه و 14 ماده در 16 دسامبر 1970، به عنوان نخستین گام در راه حمایت از امنیت هوایی، در لاهه امضا شد و از اکتبر 1971قابلیت اجرایی یافت.
به گواهی ماده یک کنوانسیون، رفتارهای موضوع کنوانسیون عبارتند از؛ «هرگونه تصرف یا تحت کنترل در آوردن هواپیما، یا شروع به آن، و یا هرگونه همکاری در انجام چنین رفتاری.» اینگونه اقدامات نمونه بارزی از هواپیماربایی است که کنوانسیون، به طور خاص در پی پرداختن به آن و مبارزه با آن است. در موارد بعدی کنوانسیون نیز به تشریح وظایف کشورهای عضو جهت مبارزه با این پدیده پرداخته شده است.
به عنوان نمونه، در دهه 1950 بسياري از کشورهاي غربي از استرداد هواپيما ربايي که با انگيزه‌هاي سياسي در کشورهاي شوروي سابق، يوگسلاوي، چکسلواکي و لهستان چنين اقداماتي را مرتکب مي‌شدند، سرباز مي‌زدند.
با پايان يافتن جنگ سرد، در اين زمينه توافقي حاصل شد که اقدامات عليه امنيت هواپيماها، مورد برخورد جدي قانوني قرار گيرند و در همين راستا کنوانسيون‌هاي چندي مورد تصويب قرار گرفتند.
قبل از شروع سخن در اين باره لازم به گفتن است که کنوانسيون‌هاي موجود در اين زمينه در ابتدا يک مشي ضد تروريستي نداشته‌اند و در متن آنها نيز اشاره‌اي به تروريسم يا اقدامات تروريستي نشده است، با اين حال به مرور زمان در ضمن بحث‌هاي حقوقي صورت گرفته،اقدامات غير قانوني موضوع اين کنوانسيون‌ها تحت عنوان اقدامات تروريستي شناسايي شده‌اند.
اين نکته نيز که چرا اين اقدمات به عنوان مصاديق تروريستي شناسايي شدند، خود قابل بحث و چالش است، با اين حال قطعنامه شماره 16/140 مجمع عمومي سازمان ملل متحد در پاييز سال 1985 اعمال تروريستي را محکوم کرد و تروريسم را شامل پنج کنوانسیون- سه کنوانسیون راجع به هواپیمایی، معاهده به حمایت از دیپلمات‌ها و معاهده راجع به گروگان‌گیری – دانست، هر چند که آن را به این پنج کنوانسیون محدود نکردند.
با این حال برخی بر این عقیده‌اند که در مورد تروریستی بودن این اقدامات تردیدی نیست و «بدون هرگونه گفتگو و مجادله‌ای می‌توان تصرف و یا کنترل غیرقانونی هواپیما را از مصادیق بارز تروریسم دانست.»
«کنوانسیون جلوگیری از تصرف غیرقانونی هواپیما»، مشتمل بر یک مقدمه و 14 ماده در 16 دسامبر 1970، به عنوان نخستین گام در راه حمایت از امنیت هوایی، در لاهه امضا شد و از اکتبر 1971قابلیت اجرایی یافت.
به گواهی ماده یک کنوانسیون، رفتارهای موضوع کنوانسیون عبارتند از؛ «هرگونه تصرف یا تحت کنترل در آوردن هواپیما، یا شروع به آن، و یا هرگونه همکاری در انجام چنین رفتاری.» اینگونه اقدامات نمونه بارزی از هواپیماربایی است که کنوانسیون، به طور خاص در پی پرداختن به آن و مبارزه با آن است. در موارد بعدی کنوانسیون نیز به تشریح وظایف کشورهای عضو جهت مبارزه با این پدیده پرداخته شده است.
این کنوانسیون در صدد تقویت سیستم همکاری بین‌المللی ایجاد شده توسط کنوانسیون 1963 1963 توکیو می‌باشد. کنوانسیون اخیر با اعلام حمایت از هواپیماهای مسافری، دایره شمول خود را در ارتباط با اقدامات ضدقوانین کیفری، و اقداماتی که امنیت هواپیما، افراد یا اموال داخل هواپیما را به خطر می‌اندازد (خواه اینکه اقدامی ضدقوانین کیفری باشد یا خیر)، و نیز اقداماتی که به هدایت هواپیمای در حال پرواز لطمه وارد کند، گسترش می‌دهد.
این کنوانسیون تنها حمایت از هواپیما در برابر تهدیدات، و نیز ایجاد یک وضعیت بهتر و ایمن‌تر برای هدایت و راهبری هواپیما، را به عنوان هدف خود دنبال می‌کند.
«کنوانسیون مقابله با اقدامات غیرقانونی علیه امنیت هواپیمایی کشوری» در 23 سپتامبر 1971 در مونترال کانادا امضا شد و رژیم حقوقی کنوانسیون 1970 لاهه را در خصوص مبارزه با هواپیماربایی با پرداختن به دیگر انواع اقدامات خشونت‌آمیز بر ضد هواپیمایی کشور تکمیل می‌کند.
این کنوانسیون دارای یک مقدمه و 16 ماده می‌باشد، و در تاریخ 26 ژانویه 1973 لازم‌الاجرا گردید، این کنوانسیون علاوه بر هواپیماربایی، هرگونه اقدامی که امنیت هواپیما را با خطر مواجه سازد، جرم دانسته است.
هرگونه اعمال خشونت علیه افراد موجود در هواپیمای در حال پرواز، به نحوی که امنیت هواپیما را به خطر اندازد، تخریب یا ایجاد خسارت نسبت به هواپیمای در حال پرواز،قراردادن مواد منفجره در هواپیما در حال پرواز، تخریب یا ایجاد خسارت در تاسیسات ناوبری هواپیمایی، یا مداخله و کارشکنی در عملیات آنها، اخاذی از طریق تهدید به بمب‌گذاری، و دیگر اعمال مشابه، معاونت و شروع به هر یک از این رفتارها نیز جرم دانسته شده است.
«پروتکل مقابله با اعمال خشونت‌بار غیرقانونی در فرودگاه‌های مورد استفاده هوانوردی بین‌المللی غیرنظامی»، سند دیگری است که در 24 فوریه 1988 به منظور تعمیم مصوبات مندرج در کنوانسیون مونترال به قلمرو پروازهایی که در خدمت حمل و نقل بین‌المللی غیرنظامی هستند، به تصویب رسید.
تصویب این پروتکل به طور مستقیم با بمب‌گذاری‌های صورت گرفته در فرودگاه‌های فرانکفورت و توکیو در ژوئن 1985، و حملات تروریستی رم و وین در دسامبر همان سال در ارتباط بود.
به موجب ماده 2 این پروتکل، تعدادی از اقدامات غیرقانونی، به جرایم کنوانسیون مونترال افزوده شده است شامل؛ «ارتکاب غیرقانونی و عمدی عملی خشونت‌بار بر ضد شخص که باعث صدمه جدی یا مرگ شود و یا با احتمال آن همراه باشد با استفاده از هر وسیله، ماده یا سلاح در فرودگاهی که برای هوانوردی غیرنظامی بین‌المللی مورد استفاده قرار می‌گیرد، و انهدام یا وارد ساختن خسارت جدی به تسهیلات فرودگاه مورد استفاده هوانوردی غیرنظامی بین‌المللی یا هواپیمای مستقر در فرودگاه که در حال خدمت نیست، یا ایجاد اختلال در خدمات فرودگاه.»
ادامه دارد...
انتهاي پيام/
