ملاک‌های انتخاب همسر

به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران فارس ازدواج می‌تواند زمینه سعادت و خوشبختی و یا همچنین بدبختی و زندگی سرشار از سردرگمی را برای انسان فراهم سازد. لذا با توجه به اهمیت این موضوع، انتخاب گزینه مناسب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار خواهد بود.

در بسیاری موارد افراد می‌توانند پس از اشتباه در انتخاب شغل، رشته تحصیلی، منزل، خودرو و دیگر موارد، به اصلاح اشتباه خود بپردازند. ولی ازدواج به گونه‌ای است که تغییرات و اثراتی در زندگی و روحیات انسان به وجود می‌آورد که بعضا غیرقابل بازگشت هستند. از این رو بر اهمیت ازدواج مناسب افزوده می‌شود تا جایی که کارشناسان امور ازدواج و خانواده از آن به عنوان تولد دوباره نیز نام می‌برند و امام صادق (ع) در این باره فرموده‌اند: «زن همانند گردنبند است، نیک بنگر که چه گردنبندی را به گردنت آویزان می‌کنی»

البته باید توجه داشت که مخاطب این سخن می‌توانند مردان و زنان به صورت همزمان باشند. صرف نظر از محیط جغرافیایی، فرهنگ و ادیان، تمامی انسان‌ها تمایل به برگزیدن یک همسر و شریک برای تمام طول زندگی خود دارند. بنابراین می‌بایست ملاک‌هایی جهت انتخاب همسر تعیین گردند که نه تنها مشخصه‌های مادی را در برداشته باشد، سعادت‌مندی معنوی انسان را نیز تأمین نماید.

در بررسی ملاک‌های مورد نظر در خصوص انتخاب همسر، دو نوع مؤلفه دارای اهمیت هستند؛ مؤلفه‌های اصلی و مؤلفه‌های فرعی. مؤلفه‌های اصلی آن دست ملاک‌ها و موارد هستند که فرد آنها را به عنوان پایه‌های زندگی خود در نظر دارد. بدان معنی که هرگونه چالش اساسی در آنها را بر نمی‌تابد و زندگی‌اش دچار دگرگونی ناگوار می‌گردد و مؤلفه‌های فرعی آن دست ملاک‌ها هستند که فرد می‌تواند با اعمال سلایق و برخی تغییرات، علاوه بر سهل‌تر کردن زندگی، شریک مورد علاقه خود را نیز برگزیند. این گونه مولفه‌ها در مواقعی که ملاک‌های اصلی مورد توافق و تفاهم باشند قابل تغییر هستند. حال با توجه به این موارد، سعی داریم به بررسی هر دسته از ملاک‌ها از منظر اسلام بپردازیم:

الف) ملاک های اصلی:

الف-۱ - تدین و دینداری:
اولین ملاک از ملاک‌های اصلی انتخاب همسر، «تدین و دینداری» است. تدین و دینداری به عنوان پایه و اساس زندگی انسانی و به تبع آن زندگی زناشویی مورد توجه است. چرا که تنها راه سعادت انسان در تمامی جوانب زندگی؛ پایبندی به دین و آموزه‌های الهی آن است. اگر فردی پایبندی لازم به مبانی دین را نداشته باشد، هیچ تضمینی وجود ندارد که پایبندی لازم و کافی به زندگی زناشویی داشته باشد. در همین خصوص پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله) می‌فرمایند: «بر تو باد که همسر دیندار برگزینی».

به عنوان مثال، فرد مومن در صورتی که همسرش فرد مناسب نظرش باشد، او را تکریم کرده و به بهترین وجه مورد احترام قرار می‌دهد و در صورتی که همسرش فرد مورد نظرش نباشد و انتخابش بنا به هر دلیلی اشتباه باشد، هیچگاه حریم او را نقض نکرده و آزرده خاطرش نمی‌کند. دین، مانع مهمی ‌در برابر بی‌نظمی‌ و افتادن انسان ‌به ورطه گناه و ستمکاری می‌باشد. باید متذکر شد که این موضوع بدان معنی نیست که هر کس دارای ایمان ضعیف و یا فقدان ایمان باشد، در تمامی سطوح زندگی دارای مشکلات عدیده می‌باشد؛ خیر، اینگونه نیست و بسیاری از افرادی که ایمان ندارند و یا ایمان ضعیفی دارند ممکن است زندگی زناشویی موفقی داشته باشند، ولی نکته مهم اینجاست که مسلما این افراد نمی‌توانند هدف‌های والای ازدواج از دیدگاه اسلام را درک کرده و به آن نائل شوند.

نکته بسیار مهم دیگر در این باره این است که دو نفری که قصد ازدواج با یکدیگر را دارند می‌بایست هم کفو و همسنگ یکدیگر باشند. پیامبر اکرم می فرمایند: «المومن کفو المومنه والمسلم کفو المسلمه». یعنی می‌بایست در ابتدا سطوح ایمانی و دینداریشان، در سطحی برابر و همسان یکدیگر باشد.

اگرچه دینداری از ملاک‌های اصلی و اساسی انتخاب همسر و شریک زندگی محسوب می‌گردد، ولی باید توجه داشت ازدواج فردی با درجات ایمانی در سطوح ابتدایی با فردی با درجات ایمانی بسیار بالاتر از خود، با فاصله معنوی بسیار زیاد، می‌تواند موجبات ناکامی و شکست در زناشویی را به همراه داشته باشد. برای مثال نحوه پوشش فرد متدین با فردی که درجات ایمانی معمولی‌تری دارد بسیار متفاوت است. و ممکن است هیچ کدام از آنها نتوانند در بلند مدت نحوه پوشش یکدیگر را بپذیرند. همچنین این افراد دارای دوستان و اطرافیان متفاوتی نیز هستند. با توجه به اینکه به هیچ عنوان نمی توان فردی را خارج از جامعه دوستان، اطرافیان و خانواده متصور شد، نوع برخورد و روابط این افراد که چالش‌های عقیدتی فراوانی با یکدیگر دارند بسیار پر اهمیت بوده و آینده زندگی زناشویی را مورد آسیب قرار می‌دهد و دستخوش تحول می نماید. از دیگر موارد این مثال‌های ریز اما مهم می توان به انتخاب نام فرزندان، میزان تقید به احکام اسلامی و آداب و رسوم خانوادگی اشاره نمود. لذا در اولین گام به کسانی که قصد انتخاب همسر را دارند تاکید می‌شود که بر این موضوع اهمیت ویژه ای قائل شوند.

در نهایت می‌توان گفت اولین مزیت ازدواج با فردی دیندار و متدین این است که دین و ایمان انسان بر اثر ازدواج به خطر نمی‌افتد و حتی در صورت انتخاب مناسب می‌تواند موجب رشد معنوی انسان گردد. لذا با توجه به اهمیت این مقوله خدا در قران می فرمایند: «آن گاه که خداوند، مؤمنان را از ازدواج با زنان مشرک و بی‌‌دین نهی می‌‌کند، هر چند بسیار زیبا باشند. » (آیه ۲۲۱ سوره بقره).
حال که به این نتیجه رسیدیم که انتخاب فرد دیندار می تواند تامین کننده نیازهای دنیوی و اخروی گردد، باید بدانیم چه فردی را دیندار می دانیم و یا معیارهای دینداری چیست؟

فرد دیندار را از کجا بشناسیم
فرد دیندار را می توان از ظاهر و کردارش شناخت. اگرچه این شناخت نمی‌تواند کامل باشد و تنها ذات خداوند متعال است که از نهان و باطن افراد مطلع است، ولی بسیاری از افراد را می‌توان از طریق رفتارهای فردی و اجتماعی‌شان مورد شناخت قرار داد. لذا برای شناخت فرد دیندار معیارهایی وجود دارد که در ذیل به آنها اشاره می‌شود:

نماز
فرد دیندار علاوه بر اینکه به اصول دین ایمان و یقین دارد، در رفتارهای خود نیز این اعتقاد را نمایان می سازد. اولین خروجی این اعتقاد نماز خواندن است. پیامبر اکرم می فرمایند: «علم الایمان الصلوة؛ علامت و نشانه ایمان نماز است.» و در جای دیگر می فرمایند: «الصلوة عماد دینکم؛ نماز، پایه و ستون دین شماست.» این روایات به درستی نقش کلیدی و اساسی نماز را در زندگی انسان نمایان می سازند. لذا به جرات می توان گفت فردی که نماز نمی خواند و یا اهمیت زیادی به آن نمی دهد نمی تواند دیندار باشد. لذا می‌بایست از معاشرت و ازدواج با چنین فردی، حتی اگر دارای خصایص نیکوی بسیاری باشد صرف نظر کرد.

دیگر معیارها
پس از نماز که اصلی ترین معیار دینداری‌ست، می‌توان به دیگر نشانه‌های ایمان از جمله؛ رعایت اصول و فروع دین، اخلاق حسنه، کسب مال حلال، حیا و حجاب، پوشش اسلامی و مناسب، صداقت و پاکدامنی و همچنین توکل اشاره کرد. رعایت و یا عدم رعایت این موارد می‌تواند تا حدود زیادی به عنوان معیاری برای شناخت فرد دیندار یا غیر دیندار به حساب آیند./س