وزیر نیرو در هفتمین اجلاس شورای جهانی آب مطرح کرد
تطبیق ساختار تشکیلاتی وزارت نیرو با استانداردهای جهانی/ احتمال افزایش ظهور کانون‌های ناآرام آبی در ایران
وزير نيرو گفت: عزم جدی ما، ادامه مسير تطبيق ساختار تشکيلاتی خود با جديدترين استانداردهای جهانی و در جهت مديريت به هم پيوسته منابع آب در سطح حوضه‌های آبريز است.
به گزارش گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران به نقل از پايگاه اطلاع رساني وزارت نيرو (پاون)، حميد چيت‌چيان در جمع وزيران کشورهاي حاضر در هفتمين اجلاس شوراي جهاني آب و ميزگردي با عنوان "مديريت به‌هم پيوسته منابع آب" که در شهر گيانگ‌جو کره‌جنوبي برگزار شد، افزود: آب همواره به‌عنوان يک مولفه مهم در توسعه پايدار مطرح است اما در بسياري از طرح‌هاي توسعه‌اي، نقش و اهميت منابع آب ناديده و يا حاشيه‌اي در نظر گرفته مي‌شود؛ از اين رو رويکرد مديريت به‌هم پيوسته منابع آب در پاسخ به فشارهاي روزافزون بر سامانه‌هاي آبي که تحت تاثير عامل يادشده بوده، پايه‌گذاري شده است.وي افزود: اگرچه مفهوم مديريت به‌هم پيوسته منابع آب از ديرباز وجود داشته است اما توسعه ادبيات فني آن به اوايل دهه 90 ميلادي برمي‌گردد. در گذشته طرح‌هاي توسعه منابع آب، عمدتاً با هدف توسعه محلي يا منطقه‌اي و بدون يکپارچه‌نگري و توجه کافي به چرخه آب در کل حوضه آبريز بوده است.
وي گفت: به هم پيوسته نبودن مديريت و توسعه منابع آب، چالش‌هاي متعددي را براي ايجاد تعادل در سامانه عرضه و تقاضاي آب به‌صورت پايدار به همراه داشته است.
چيت‌چيان با اشاره به پيشينه موضوع مديريت آب، گفت: مروري گذرا بر مسير تاريخ تکوين مديريت آب آشکار مي کند که کشورهاي پيشرو در زمينه مديريت منابع آب با انجام سرمايه‌گذاري‌هاي کلان و ايجاد زيرساخت‌هاي لازم توانسته‌اند مرحله توسعه سازه‌اي و مديريت فيزيکي منابع آب را تا حدود زيادي پشت سر گذاشته و با ورود به مرحله مديريت مصرف و تقاضا ضمن ايجاد ظرفيت‌هاي مناسب مديريتي و نرم‌افزاري، برنامه‌هاي عملياتي لازم را براي اين مرحله از مديريت منابع آب فراهم سازند.
وي ادامه داد: بررسي سامانه‌هاي موفق مديريت آب در نقاط مختلف جهان به‌ويژه در مناطقي که از کمبود بارش و توزيع زماني و مکاني ناموزون آن در رنج هستند، اهميت مديريت به‌هم پيوسته منابع آب و نقش آن در ميزان موفقيت در ايجاد تعادل و توازن در عرضه و تقاضاي آب و دسترسي پايدار و نظام‌مند ذي‌نفعان به منابع آب، ارتقاي ارزش آب و در عين حال مقابله با آلودگي‌ها و فراهم کردن شرايط مناسب براي محيط زيست و توسعه پايدار را روشن مي‌سازد.
وزير نيرو تصريح کرد: ظهور کانون‌هاي ناآرام آبي بيشتر در مناطق خشک و نيمه‌خشک جهان که ايران نيز در آن قرار گرفته، محتمل‌تر است. راه‌حل اساسي، گذر از دوران مديريت عرضه آب به مديريت تقاضا است که خود به ابزارها و امکانات گسترده‌اي نياز دارد که امروزه از مجموعه عناصر آن به‌عنوان مديريت به‌هم پيوسته منابع آب نام برده مي‌شود. از اين رو، تدوين برنامه‌هاي مديريت به‌هم پيوسته منابع آب در کل حوضه آبريز براي يافتن راه‌حل‌هايي براي مقابله با چالش‌هاي پيشرو از اهميت ويژه‌اي برخوردار است.
وي با بيان اينکه چالش‌هاي متعددي در مسير مديريت به‌هم پيوسته منابع آب به‌ويژه در مناطق خشک و نيمه‌خشک وجود دارد، ادامه داد: کمبود شديد منابع مالي براي توسعه زيرساخت‌ها براي تامين نيازهاي پايه، بهره‌وري بسيار کم منابع آب تامين‌شده و سرمايه‌گذاري‌هاي به‌عمل‌آمده و به‌طور کل پايين‌بودن ارزش اقتصادي آب، کمبود آمار و اطلاعات، آلودگي گسترده منابع آب، بهره‌برداري بيش از حد از منابع آب زيرزميني و ضعف سامانه‌هاي پايش منابع و مصارف از نکته‌هاي قابل ذکر در اين باره است.
وزير نيرو افزود: وقوع پديده‌هاي خشک‌سالي و سيلاب که با بروز تغييرهاي اقليم دامنه و ابعاد خسارت‌هاي جهاني و مالي ناشي از آنها روز به روز سير صعودي دارد نيز مي‌تواند حرکت در مسير مديريت به‌هم پيوسته منابع آب را کند کند.
وي افزود: موضوع‌هاي ديگري نظير رودخانه‌هاي مرزي و آب‌هاي مشترک نيز نيازمند توجه جدي در مديريت به‌هم پيوسته منابع آب است.
وي تصريح کرد: جمهوري اسلامي ايران به‌عنوان يکي از کشورهاي داراي پيشينه طولاني در زمينه مديريت آب که قنات يکي از نمونه‌هاي آن است، در زمينه ابعاد و مولفه‌هاي مختلف مديريت به‌هم پيوسته منابع آب با تهيه و تدارک و اجراي برنامه‌هاي لازم توانسته است گام‌هاي ارزشمندي را در ساليان اخير طي کند که در صدر اين اقدام‌ها مي‌توان به جايگاه محوري بخش آب در توسعه پايدار ايران اشاره کرد که تصويب سياست‌هاي درازمدت، نتيجه ملموس و تجلي محسوس چنين اقدامي درواقع عزم مسئولان سياسي کشور را براي تقويت بنيان‌هاي مديريت آب آشکار مي‌سازد.
وي ادامه داد: به‌طور مثال، در اين جهت وزارت نيروي جمهوري اسلامي ايران به‌عنوان نهاد اصلي متولي آب در ايران، به اجرا و عملياتي کردن مديريت به‌هم پيوسته منابع آب در سطح شش حوضه آبريز اصلي ايران اقدام کرده و در اين جهت اصلاح‌هاي سازماني و اداري لازم را به عمل آورده است تا با در نظر گرفتن ارزش اقتصادي آب و ملاحظه‌هاي اجتماعي، سياسي و نيازهاي زيست محيطي اين ماده حياتي به‌عنوان يکي از محورهاي اصلي توسعه پايدار، با مديريت کمي و کيفي منابع و مصارف آب، نسبت به عرضه آب سالم و کافي اقدام کند.
وزير نيرو با اشاره به سرمايه‌گذاري گسترده در ايجاد زيرساخت‌هاي مربوط به آب‌رساني شهري، روستايي، ايجاد سامانه‌هاي فاضلاب شهري و روستايي، احداث سدهاي مخزني و نيروگاه‌هاي برق‌آبي، شبکه‌هاي آبياري و زه‌کشي، آموزش و ظرفيت‌سازي، توجه به روش‌هاي غير سازه‌اي و ارتقاي نظام مديريتي و برخورداري از نظام تخصيص پيشرفته منابع آب که از اولويت‌هاي اصلي و مولفه‌هاي مهم حکمراني آب را تشکيل مي‌دهد، ادامه داد: رشد سرمايه‌گذاري در اين‌باره در طول سال‌هاي اخير بي‌سابقه بوده است، به‌طوري‌که منابع مالي هزينه شده در طول برنامه پنجم توسعه که از سال 2010 آغاز شد و تا مارس سال 2015 ادامه داشت، به رقم قابل ملاحظه 25 ميليارد دلار رسيده است.
وي افزود: در سايه تلاش‌ها و اجراي برنامه‌هاي مختلف پنج‌ساله هم‌اکنون بيش از 99 درصد از جمعيت شهري و حدود 80 درصد از جمعيت روستايي ايران زيرپوشش آب شرب سالم و بهداشتي قرار دارد و حدود 40 درصد از جمعيت شهري زيرپوشش شبکه‌هاي آب و فاضلاب پيشرفته قرار داشته که به سرعت در حال رشد است و مخازن سدهاي در دست بهره‌برداري کشور به 48.8 ميليارد مترمکعب و توليد انرژي برق‌آبي به حدود 12 هزار مگاوات در سال رسيده است.
وي گفت: افزون‌بر اين، مساحت زمين‌هاي زيرپوشش شبکه‌هاي آبياري و زه‌کشي پيشرفته در ايران حدود دو ميليون هکتار برآورد شده که اين رقم به سرعت در حال رشد است.
وي با تاکيد بر اهميت برگزاري مجمع جهاني آب که هفتمين دوره آن در شهرهاي دگو و گيانگ‌جو برگزار مي‌شود، ادامه داد: هم اکنون اين مجمع به مهم‌ترين و فراگيرترين رويداد بين‌المللي درباره آب و مديريت آن تبديل شده و پارادايم حاکم بر نحوه سازمان‌دهي و اجراي آن به نحوي است که در طول هفت دوره برگزاري آن، توانسته است انگيزه‌هاي مشارکت در آن را از بالاترين سطح سياسي گرفته تا اقشار مختلف و جوامع بومي به نحو قابل‌توجهي ارتقا دهد.
چيت‌چيان در بخش پاياني سخنراني خود با ارايه دو پيشنهاد درباره عملياتي کردن مديريت به‌هم پيوسته منابع آب به‌ويژه براي مناطق داراي اقليم خشک، ادامه داد: همان‌گونه که در پيش‌نويس بيانه وزيران هفتمين اجلاس شوراي جهاني آب اشاره شده است، عملياتي کردن راهکارهاي پيشنهادي اهميت زيادي دارد و اميدوارم تاکيد بر اجرايي کردن راهکارهاي پيشنهادي يکي از نقاط قوت اجلاس هفتم باشد.
چيت‌چيان درباره پيشنهاد نخست خود گفت: در پياده‌سازي کارآمد مدل مديريت به‌هم پيوسته منابع آب بايد به تنوع شرايط اقليمي و به‌ويژه مسايل خاص اقليم خشک و نيمه‌خشک نظير کمبود منابع آب و کميابي آن، فقدان آمار و اطلاعات کافي، نبود تعادل شديد بين نيازهاي مختلف بخش‌هاي شرب، کشاورزي، صنعت و محيط‌زيست و منابع آب در دسترس توجه داشت.
وي افزود: مهم‌ترين عامل در پياده‌سازي موفق مديريت به‌هم پيوسته منابع آب در مناطق خشک و نيمه‌خشک، وجود اراده و عزم سياسي و اجتماعي و نيز وجود ساختارهاي اداري توانمند براي اجرا و تداوم اين برنامه بوده که خود مستلزم توجه به اهميت و نقش ظرفيت سازي و توسعه نيروي انساني و ادبيات فني مناسب است.
وزير نيرو در توضيح پيشنهاد دوم خود، گفت: مايلم بر اهميت موضوع مديريت پايدار منابع آب زيرزميني و نقش و اهميت آن در مسير دست‌يابي به مديريت به‌هم پيوسته منابع آب تاکيد کنم.
لازم است موضوع منابع آب سطحي و زيرزميني و توسعه مفاهيم و دستورالعمل‌هاي موردنياز به‌منظور در نظر گرفتن توامان منابع آب سطحي و زيرزميني در مديريت به‌هم پيوسته منابع آب، بيش از پيش موردتوجه قرار گيرد و در اين زمينه جمهوري اسلامي ايران آماده است تا با در اختيار قرار دادن تجربه‌هاي خود و با ساير کشورها و سازمان‌هاي علاقمند همکاري کند.
انتهای پیام/
