گلستان های خوی معطر از عطر گل محمدی

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران به نقل از ایرناگل محمدی در آذربایجان غربی به قیزیل گول موسوم است و با کاربرد مصرف دارویی و غیر دارویی مشتریان خاصی را در بازارها دارد.

همه ساله در اواسط فصل بهار با شگفتن گل های محمدی در باغچه ها و گلستان های خوی، زیبایی و طراوت خاصی در گوشه و کنار این شهر به چشم می خورد.

فاطمه صومعه کارشناس مسوول باغبانی جهاد کشاورزی خوی، گل محمدی تولید شده در این شهرستان را از معطرترین نوع این گل در دنیا می شمرد و می گوید: این گل مشتریان خاص خود را در جای جای کشور و جهان دارد و همه ساله مقادیر زیادی از گلهای تازه آن به استان های همجوار و خشک کرده آن نیز به خارج صادر می شود.

شهرستان خوی به خاطر وجود این گل زیبا، پذیرای پرندگانی چون بلبل های سفید رنگ و طلایی و سینه سرخ است که بلبل سیره خوی از لحاظ تن صدا و چه چه های طولانی و دلنشین از پرندگان بی نظیر به شمار می رود.

پراکنده شدن عطر و بوی گل محمدی به خصوص در سحرگاهان احساس شعف و نشاط خاصی به بهار طبیعت می دهد به طوری که بوی خوش و عطرآگین این گل در عسل های شهر خوی به خصوص، عسل هایی که در خرداد ماه برداشت می شوند در مشام مصرف کننده احساس می شود.

به گفته کارشناسان جهاد کشاورزی، محل کشت و برداشت اولیه گل محمدی سرزمین های وسیع و کهن ایران زمین و مناطق خاورمیانه است و در آغاز سده هفدهم میلادی، بوته های گل محمدی ایران به هندوستان، شمال افریقا، ترکیه، بلغارستان و ایتالیا برده شد و کاشت آن توسعه و گسترش یافت.

حسین کرلو پژوهشگر و محقق می گوید: ایران از کهن ترین کشورهای تولید کننده این محصول بوده و فرآورده های گلاب ناب محمدی به خصوص عصاره آن سابقه 2500 ساله دارد.

کیفیت و عطر و بوی گل محمدی ایران باعث شده سالی دو بار خانه کعبه با گلاب آن شست و شو داده شود.

بر اساس مستندات تاریخی، در گذشته های دور با چیدن برگ های گل محمدی و قرار دادن آنها لا به لای تخته های سنگین و فشار دادن آنها عطر و عصاره گل را به دست آورده و از آن به عنوان دوا در خانه ها و مطب ها بهره مند می شدند همچنین با استفاده از روش تقطیر از گلاب و عصاره آن، سال های سال بهره برداری می کردند.

بوته گل محمدی معمولا چند ساله بوده و زمان برداشت آن از نخستین روزهای اردبیهشت ماه تا نیمه تیرماه تابستان است.

اثر گرما باعث پرپر شدن گل های محمدی می شود و با زرد شدن رنگ گل ها، گل محمدی قابلیت استفاده خود را از دست می دهد و به همین خاطر چیدن این گل آیین خاصی دارد.

در شهرستان خوی، باغداران و خانواده های آنها و کارگران در سپیده دم قبل از طلاع آفتاب به گلستان های انباشته از گل محمدی می روند و با فرستادن صلوات بر محمد (ص) و خاندان پاکش، چیدن گل را آغاز می کنند و موقع طلوع آفتاب چیدن گل ها تمام می شود تا بلافاصله برای تولید گلاب و تهیه مربا به خصوص خشک کردن برگ گل ها مورد استفاده و بهره برداری قرار گیرد.

گل محمدی همچنین برای درمان برخی از بیماری ها از جمله زخم معده همراه عسل و تقویت قلب سودمند است.

تهیه گلاب به دو شکل سنتی و صنعتی انجام می گیرد که معمولا در شهرستان خوی در بین خانواده ها شکل سنتی آن مرسوم است.

وسایل تهیه گلاب سنتی یک عدد نی و یک عدد (دیگ مسی یا رویی) که در اصطلاح محلی (نی قازان) نامیده می شود، است که در تولید گلاب یا عصاره گل ها از امکانات اولیه و بسیار ساده محسوب می شود.

در شهرستان خوی از گل محمدی تازه چیده شده و خشک کرده آن 20 نوع مربا همراه با دوشاب، شکر، گردو و کنجد تهیه می کنند که خاصیت گرمایی داشته و در درمان گوارش و برخی از بیماری ها موثر است.

مقاومت مرباهایی که چه به صورت خشک کرده یا به صورت گل برگ های تازه، در خوی تولید شده در مقابل کپک زدگی نسبت به گل سایر شهرهای دیگر بیشتر و خوش رنگ تر است.

گلاب این گل نیز تقربیا در همه خانه های آذربایجان یافت می شود و برای معطر کردن فضا و مصارف خاص استفاده می شود.

خشک کرده گل زیبا و خوش عطر محمدی شهرستان خوی علاوه بر کاربردی که در تهیه مربا و گلاب دارد در تهیه و تزیین انواع غذاها به کار گرفته می شود.

بر اساس آمار موجود بیش از 25 هکتار از اراضی شهرستان خوی زیرکشت گل محمدی رفته که از هر هکتار 400 کیلوگرم گل محمدی برداشت می شود و 140 هزار تا 180 هزار لیتر گلاب نیز در سال از این محصول توسط خانواده ها و واحدهای تولیدی گلاب خوی استحصال می شود.

عزیز میرزایی رییس اداره میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری خوی هم گفت: گل محمدی که در سال 1374 به ثبت رسیده در آذربایجان غربی به قیزیل گول مشهور و در ادبیات این خطه، جایگاه والایی دارد و در ادبیات فولکوریک اشعار خوبی نسبت به این گل وجود دارد حتی در لالایی بچه ها هم استفاده می شود.

در تاریخ خوی ظهیر خونجی شاعر قرن ششم هجری قمری شهر خوی را با گل محمدیش (قیزیل گول) معرفی می کند.

گل را که مبارک رخ و فرخنده پی است هرجا که بود زینت آنجا ز وی است

گفتم: ز کدام شهری، ای من خاکت گفتا: نشنیده ای که اصلم ز خوی است.

درست در ایامی که کار برداشت و گلاب گل محمدی در قمصر کاشان به پایان رسیده غنچه های این محصول معطر در خوی برداشت می شود.

در سال های اخیر به منظور معرفی هرچه بهتر کانون این محصول ناب به همت اداره های فرمانداری، شهرداری و شورای شهر، جهاد کشاورزی و دیگر اداره ها در این فصل از سال مراسم خاصی تحت عنوان جشنواره گلاب گیری و پخت انواع مربا از گل محمدی در این شهرستان برگزار می شود.

یحیی کاظمی مدیر اداره صنعت معدن و تجارت خوی هم گفت: برگزاری این جشنواره ها فرصتی مناسب برای شناساندن پتانسیل ها و ظرفیت های شهرستان است که می تواند در توسعه فرهنگی، گردشگری، اقتصادی و تجاری آن موثر باشد.

شهرستان خوی دومین شهرستان بزرگ آذربایجان غربی است که نقش بسیار موثری در تولیدات محصولات کشاورزی در این استان ایفا می کند.
انتهای پیام/