هنر مناجات خوانی سحر باید در میان جامعه جریان پیدا کند

به گزارش خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران از اصفهان، هوشنگ جاوید محقق تحلیل گر موسیقی و فرهنگ عامه ایران با اشاره به اینکه مناجات یک سبقه و سابقه کهن در فرهنگ ایران دارد، گفت: مناجات با خداوند یک هنر کهن بشری است و در ایران هم سابقه بسیار کهنی دارد و ما نمی توانیم تاریخ دقیق مناجات و نیایش انسان با خداوند را مشخص کنیم.

وی تصریح کرد: وقتی به تاریخ زردتشت مراجعه می کنیم می بینیم که در زمان زرتشتیان خیلی خوب به مناجات و نیایش اشاره شده است، همچنین در تاریخ داریم یک هنر کهن در پزشکی وجو داشته است که با ذکر و نیایش کردن بیماران روحی روانی را درمان می کردند.

این محقق و تحلیل گر موسیقی و فرهنگ عامه ایرانمی گوید: در طول زمان که ادیان الهی در ایران به دین اسلام رو می آورند ذکر، نیایش و مناجات در اسلام جایگاه والایی می گیرد زیرا انسان با نیایش به یک جایگاهی می رسد که خلوت گاه خودش و آفریننده است و مناجات یکی از راههایی است که انسان با پروردگار خودش خلوت می کند.

هوشنگ جاوید بیان داشت: همچنین مناجات با صدای بسیار زیبا و با صدای بلند در سحر ها برای بیدار کردن مردم هم برای عبادت پروردگار انجام می شده است، برای یافتن تاریخ آن می توانیم مراجعه کنیم به فردوسی که در شاهنامه اشاره می کند پادشاهان ساسانی سحر خوانی داشتند و این کار را به فرزندانشان هم سفارش می کردند.

وی افزود: با ورود اسلام از هنر کهن مناجات استفاده کردند برای بیدار کردن افراد در سحر های ماه رمضانکه مردم را با آوازهای زیبا و با آیه های کوتاه قرآن در سحرگاه های ماه رمضان از خواب بیدار می کردند.

وی ادامه داد: از حدود قرن چهارم به بعد شاعران ایرانی به شعر عرفانی و شعر هایی که مذهبی است رو آوردند در نتیجه یک دست شعرهایی به وجود آمد به نام مناجات سرایی که انسان شاعر با خدای خودش شروع به مناجات خوانی می کند.

این محقق و تحلیل گر موسیقی و فرهنگ عامه ایران گفت: مناجات سرایی ها باعث شد افراد خوش صدا از این شعر ها در زمان سحر خوانی ها استفاده کنند که به این مناجات خوانی می گویند.

وی با تاکید بر اینکه مناجات سرایی موجب شکل گرفتن و شکوفا شدن بیشتر هنر مناجات خوانی شد، بیان کرد: در طول زمان شاعران وقتی قدرت مناجات خوانی را بر بام ها و گلدسته ها دیدند برای این موضوع شعر گفتند مثل نظامی که شعری به نام یا رب یا رب سرود، این شعر های مناجات خوانی بر اساس مستندات و شواهد تا قرن ها ادامه داشته است.

، هوشنگ جاوید ضمن بیان اینکه مناجات عالیترین درجه شناخت برای هر فرد از خود و از پروردگارش است، گفت: بالا‌ترین درجه شناخت در میان پیامبران و بعد در میان امامان و بعد در میان حکیمان و بزرگان است.

وی بیان داشت: شاعران مناجات سرای پس از انقلاب مانند صائم کاشانی محتوای مناجات سحر را تغییر و انقلابی کردند و صائم کاشانی تمام نمادهای فخر آمیز و حماسی و نمادهایی که نیاز جامعه آینده کشور است را در شعر و مناجات خودش آورده است.

وی افزود: مناجات های سرایده صائم کاشانی یکی از جلوه های زیبای دوران نوین و تاثیر گذاری مفاهیم انقلاب در شعر های مناجات سحر بود.

هوشنگ جاوید در خصوص نحوه اجرای مناجات ها می گوید: علاوه بر متن مناجات که بسیار اهمیت دارد، شکل و شیوه های اجرایی هم مهم است، اینکه مناجات خوان ها چگونه می خوانند و اجرا دارند، اینکه با چه لحنی اجرا می کنند از اهمیت بالایی برخوردار است.

این محقق تحلیل گر موسیقی و فرهنگ عامه ایران بیان می کند: در تحقیقات که در مناجات های اصفهان داشتم دیدم که در محله ای از اصفهان مناجات خوان ها کارشان به شیوه شبیه خوانی بود زیرا در آن محله کسی با موسیقی ها آشنا نبود و این سبک کار را از شبیه خوان هایی که سال یک بار به آن محله می رفتند آموزش دیده بودند.

وی همچنین ادامه داد: در محله رهنان اصفهان استاد رجبیان شیوه مناجاتی معروف به "یا الله" دارد که در پایان هر مصرع و هر بیت یک یا الله می خواند، شیوه آوازی ایشان و شیوه لحن اجرایی نشان می دهد که این شیوه اجرایی و گویش کامل اصفهانی است.

هوشنگ جاوید تاکید کرد: اجرای مناجات ها باید به گونه ای باشد که اگر می گوییم مناجات و دستگاه اصفهان، کاملا با شهر های دیگر در اجرا متمایز و قابل تشخیص باشد.

وی بیان داشت: در روزگار ما هم باید افرادی خوش صدا از استعداد های محلی پرورش داده شوند و در ماه رمضان مناجات های سحری را در کوچه و محله های شهر ها اجرا کنند تا این سنت و فضای معنوی دوباره احیا شود.

وی تاکید داشت: با احیا و زنده نگه داشتن مناجات خوانی های رمضان، جوان‌های ما به سمت معنویت ترغیب می‌شوند، اما متاسفانه امروز هیچ اهمیتی به این هنرهای کهن داده نمی‌شود و آنها در خطر نابودی قرار دارند.

قابل ذکر است که هوشنگ جاوید متولد سال 1336 را هنرمندان کشور بیشتر به عنوان یک پژوهشگر موسیقی می شناسند، ایشان تالیفات متعددی در این عرصه دارند ودر ضمن بنیانگذار پژوهش در عرصه فرهنگ موسیقی سنتی، محلی و مذهبی هست و موسس کنگره های شناخته شده ای که پس از این خواهد آمد و آثاری که متاثر از روح پویای موسیقی محلی است.

انتهای پیام/ح