چشمه با ارزش ایران در یک قدمی نابودی!/ ابتکار چکار کرد؟

به گزارش گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، خبرها حاکی از نابودی شصت و چهارمین اثر ملی است که در نوبت ثبت جهانی شدن قرار داشته، حیات چشمه 60 هزار ساله تاریخی بِل در اورمان کردستان روستای هجیج به شمارش معکوس افتاده و باز هم قدم‌های توسعه بی ضوابط محیط زیست در این نابودی به چشم می‌خورد.

از سال 88 ساخت سد داریان که حدود 4 کیلومتر با چشمه بِل فاصله دارد شروع شده و حالا همگان منتظر به صدا درآمدن خبر آبگیری آن تا چند روز آتی هستند.

فردین رستمی سرپرست کمیته مشارکت مردمی کمپین نجات بخش چشمه بِل در استان کرمانشاه در این خصوص می‌گوید: تمامی متخصصان و همه ما می‌دانیم که با آبگیری سد داریان دهانه چشمه بِل در عمق112 متری دریاچه سد مدفون شده و از بین می‌رود و تمامی فوائد اقتصادی، محیط زیستی و گردشگری خود را برای ابد از دست می‌دهد.

 عملیات ساخت سد داریان از سال 88 و بدون هر گونه مطالعات فنی، زیست محیطی و کارشناسانه‌ای بر روی رودخانه سیروان حاضر در منطقه اورامان کردستان آغاز شده و مطمئنا علاوه بر نابودی چشمه بِل در آینده نه چندان دور شاهد فجایع دیگری بر پیکره محیط زیست این منطقه خواهیم بود.

 بر اساس گزارش با تجربه ترین کارشناسان سد ساز تحت عنوان، گزارش ارزیابی ژئو تکنیکی ساختگاه‌های مطرح شده در پروژه سیروان می‌توان نتیجه گرفت ساخت‌گاه سد داریان به علت شرایط زمین شناسی، ژئوتکنیکی و هیدروئولوژیکی نامناسبی داشته و به دلیل دارا بودن ریسک بالا از نظر نشت و پایداری تکیه گاه‌ها از توجه پذیری فنی لازمی برخوردار نیست.

در ادامه گزارش در خصوص نبود بررسی‌های اجتماعی و زیست محیطی مشهود است که هیچ گونه مطالعه اجتماعی و زیست محیطی در ساخت سد انجام نشده و در فصل چهاردهم این گزارش هیچ اشاره‌ای به خسارت و نابودی وارده به چشمه بِل مطرح نشده در حالی که این چشمه جزء شصت و چهارمین اثر ملی کشور به ثبت رسیده است.

 در کنار نابودی چشمه بِل که در نوبت ثبت جهانی شدن قرار گرفته، حدود هزار هکتار جنگل و مرتع درجه یک، بخشی از روستای تاریخی هجیج، روستاهای تاریخی و سر سبز روار، نوین و سلین، تاسیسات آب معدنی و چند استخر پرورش ماهی هم نابود می‌شود و علاوه بر این‌ها ساختار اجتماعی منطقه به شدت بر هم خورده و باعث مهاجرت ساکنان، افزایش بیکاری، افزایش اختلاف‌های قومی و منطقه‌ای و در نهایت تخریب خاطره‌‌های شصت هزار ساله می‌شود.

سد داریان در فاصله کمی از رودخانه سیروان واقع شده و جایی که سد در حال احداث است جزء منطقه حفاظت شده کوسالان و شاهو محسوب می‌شود و آبگیری این سد یک آسیب جدی به یکپارچگی این مناطق تحت حفاظت، سیر زندگی رودخانه مذکور و حیات گیاهی کنار رودخانه و حیات وحش منطقه وارد می‌کند.

* برابری ارزش آب با سه چاه نفت خوزستان 

 با احداث سد داریان منابع  تامین آب شهر نودشه و روستاهای بالادست چشمه و سه کارخانه‌ آب معدنی از بین خواهد رفت چرا که موضوع بسته بندی آب با کیفیت عالی جهت تامین مصارف داخلی و خارجی یکی از جنبه‌های اقتصادی چشمه بِل بوده، به طوری که ارزش  اقتصادی آب با چنین کیفیتی به مراتب بالاتر از نفت است.

کارشناسان اقتصادی در خصوص ارزش گذاری چشمه بِل می‌گویند: در بازارهای جهانی ارزش حداقلی آب این چشمه یک دلار برای هر لیتر و 200 دلار برای هر بشکه در نظر گرفته می‌شود که با توجه به وضعیت جدی بحران آب در خاورمیانه از دست دادن چنین چشمه ای تاسف بار و خسران عظیم و جبران ناپذیری دارد.

آن چه این چشمه را از سایر چشمه‌های جهان متمایز کرده، بالا بودن حجم خروجی سالیانه آن در حدود 150 میلیون متر مکعب و متوسط آبدهی 4000 لیتر در ثانیه با کیفیتی فوق العاده عالی است که بدون هیچ گونه تصفیه فیزیکی و شیمیایی از آن به عنوان آب شرب بهره برداری می‌شود.

 رستمی در این باره می‌گوید: پتانسیل آبدهی این چشمه نیاز آب شرب 2 میلیون نفر را تامین می‌کند و به لحاظ فرهنگی، دینی، گردشگری و زیبایی به دلیل کیفیت و کمیت بی‌نظیر آن از اهمیت بالایی بین مردم استان کرمانشاه و کردستان برخوردار است.

وضعیت نگران کننده و پیامدهای منفی سد سازی بر روی رودخانه سیروان تا جایی پیش رفته که استاندار کردستان در نامه‌ای به وزیر نیرو خواستار توقف آبگیری سد داریان برای نجات قطعی چشمه بِل شده در حالی که وزیر نیرو تاکنون جوابی به نامه استاندار کردستان نداده است.

عبدالمحمد زاهدی استاندار کردستان به وزیر نیرو می‌گوید: چشمه بِل کردستان واقع در کاسه سد داریان کرمانشاه به لحاظ تاریخی، فرهنگی و اجتماعی بسیار با اهمیت بوده و در فهرست آثار ملی کشور قرار دارد مطابق آزمایشات انجام شده به وسیله آن وزارتخانه کیفیت آب آن که در کوه شاهو از رشته کوه های زاگرس سرچشمه می‌گیرد در دنیا کم نظیر و از جنس آب‌های معدنی است که بدون نیاز به هر گونه فرآوری مستقیما قابل شرب بوده و علاوه بر مصرف داخلی و تامین آب شرب 2 میلیون نفر در سال می‌تواند مانع بسیار با ارزشی برای صادرات و ارز آوری باشد و به لحاظ مهندسی می‌تواند با منافع سد داریان بدون ایجاد عوارضی جانبی برابری کند.

 استاندار کردستان در پایان نامه خود به حمید چیت چیان وزیر نیرو می‌گوید: درخواست می‌شود تا وصول مطالعات به گزینه موجه و دارای توجیهات فنی و اقتصادی لازم آبگیری سد یاد شده به تاخیر افتد و نجات چشمه بل به عنوان یک میراث فرهنگی، ملی و اقتصادی شرط قطعی بهره برداری از سد یاد شده تلقی شود.

با تمام اینکه چشمه بِل از لحاظ منافع با سد داریان و نفت برابری می‌کند ولی باز هم اصرار وزارت نیرو بر سد سازی و نابودی بِل بدون رعایت ملاحظات زیست محیطی و هشدارهای سازمان محیط زیست و مسئولان ادامه دارد.

معصومه ابتکار معاون رئیس جمهور و رئیس حفاظت محیط زیست در خصوص توجه به چشمه بِل می‌گوید: متاسفانه پروژه‌هایی که با نام توجیه اقتصادی در حال بهره برداری هستند صدماتی را به محیط زیست وارد کرده‌اند که جبران ناپذیر است و چشمه منحصر به فرد در استان کردستان در سایه اجرای یکی از این پروژه‌های اقتصادی مخرب در حال نابودی است.

وی معتقد است: این حرکت در سرنوشت چشمه بِل تخریب محیط زیست است و باید مسئولان و متولیان تا ارائه طرح‌های جایگزین دست نگه دارند ولی با تمامی این توصیف‌ها، تاکیدات و نامه نگاری‌ها متاسفانه سد داریان با تمام توان در حال کار است و چشمه بِل را هر روز بیشتر از روز گذشته به سمت نابودی سوق می‌دهد.

این روزها که آبی برای ذخیره سازی پشت سدها نداریم و از سوی دیگر وقتی این چشمه 60 هزار ساله از لحاظ منافع با این سد و از لحاظ اقتصادی با چاه‌های نفت کشورمان برابری می کندو علاوه بر این‌ها حیات چندین منطقه و اهالی آن ها وابسته به این روان آب است دلیل اصرار وزیر و زیر پا گذاشتن اصول و قواعد زیست محیطی چیست؟ چرا وزارت نیرو از بروز یک فاجعه زیست محیطی جلوگیری نمی‌کند؟ این ها سوالاتی است که همچنان بر روی ورق های کاغذ بدون پاسخ باقی مانده است. 

انتهای پیام/