روند صلح و خوشبینی و بدبینی شهروندان افغانستان

به گزارش خبرنگار حوزه افغانستان باشگاه خبرنگاران جوان؛مؤسسه مطالعات استراتژیک افغانستان تحقیقی در مورد موفقیت و ناکامی پروسه صلح در افغانستان انجام داده است. براساس تحقیقات این نهاد 70.6 درصد مردم گفتگوی صلح با گروه‏های مخالف مسلح دولت را ناکام خوانده‏اند. شرکت کنندگان در این تحقیق نگرانی اصلی فراروی گفتگوی صلح را فساد گسترده در دولت، فقر و بی سوادی، قوم‏گرایی و قبیله‏ گرایی، گروه طالبان، کشت و چاقاق مواد مخدر دانسته‏‏اند.

همچنین نتایج این تحقیق نشان می دهد که 48 درصد پاسخ‏دهندگان بر این باور است که پاکستان از جنگ و ناامنی در افغانستان سود می برد. در این تحقیق پرسش در مورد نقش شورای عالی صلح نیز مطرح بوده است که اکثر پاسخ‏دهندگان نقش شورای عالی صلح را ضعیف خوانده است. این تحقیق در 15 ولایت کشور با رعایت ترکیب شهری-روستایی، جنسیتی و پراکندگی جغرافیایی جمعیت صورت گرفته است. در حدود 1540 شهروند کشور به پرسش‏های مؤسسه مطالعات استراتژیک افغانستان پاسخ داده‏اند.

نتایج تحقیق مؤسسه مطالعات استراتژیک تا حدودی واقع‏بینانه به نظر می رسد. روند گفتگوی صلح در سال 1389 شروع شد. شورای عالی صلح به عنوان نهاد رسمی حکومتی در این سال به فعالیت آغاز کرد. از آغاز شکل‏گیری شورای عالی صلح تا کنون حکومت افغانستان تنها یک بار موفق به گفتگوی مستقیم با گروه طالبان شده است. نتایج گفتگوی مستقیم بی نتیجه بود. دو طرف هیچ سودی از آن نبرد. بعد از گفتگوی مستقیم حکومت با گروه طالبان خبر مرگ ملا عمر، رهبر پیشین گروه طالبان منتشر شد. این رخداد تأثیر منفی بر روند صلح گذاشت. حکومت افغانستان از صداقت پاکستان انتقاد کرد و از شرکت در گفتگوی مستقیم صلح ابا ورزید.

در نشست قلب آسیا که در اسلام آباد پایتخت پاکستان برگزار شده بود رئیس جمهور غنی در آن شرکت کرد. شرکت رئیس جمهور غنی با استقبال بی سابقه مقامات پاکستان مواجه شد. برای اولین بار، نخست وزیر پاکستان برای استقبال رئیس جمهور افغانستان در پشت در هواپیما رفت. سرود ملی کشور را در میدان هوایی پخش کرد. چندین توپ برای استقبال رئیس جمهور غنی شلیک کرد. استقبال گرم مقامات پاکستان از رئیس جمهور غنی منجر به خوشبینی غنی در باره نقش پاکستان در باب گفتگوی صلح شد.‏ این در حالی بود که قبل از آن رئیس جمهور بار‏ها از نقش منفی پاکستان در پروسه صلح سخن به میان آورد.

خوشبینی رئیس جمهور غنی نسبت به پاکستان منجر به شکل‏گیری گفتگو‏های چهارجانبه شد. افغانستان، پاکستان، ایالات متحده آمریکا و چین به منظور ارائه نقشه راه صلح چهار بار نشست نمودند. بعد از چهارمین نشست گفتگوی چهارجانبه از گروه طالبان و دیگر گروه ‏های مخالف مسلح دولت افغانستان دعوت نمود تا به گفتگوی صلح رو در رو با حکومت افغانستان بپیوندد. دفتر سیاسی گروه طالبان در قطر از جریان‏های گفتگوی چهار جانبه اظهار بی اطلاعی کرد. چندی بعد ذبیح الله مجاهد، سخنگوی گروه طالبان با انتشار خبرنامه‏ای بیان داشت که گروه طالبان در نشست رو در رو گفتگوی صلح با حکومت افغانستان شرکت نمی کند. آن‏ها بیان داشته بود که تا زمانی که پیش شرط‏های آن ها رعایت نگردد آن‏ها در گفتگوی مستقیم صلح با حکومت افغانستان شرکت نخواهد کرد. خروج کامل نیروهای بین‏المللی از افغانستان، خارج کردن گروه طالبان از لیست سیاه از مهمترین پیش شرط‏های گروه طالبان است. پیش شرط‏های گروه طالبان مانع جدی فراروی گفتگوی صلح است. زیرا، براساس تجربه کشور‏های مختلف تعیین پیش شرط مهمترین مانع فراروی صلح است و نشان می دهد که وجوه مشترک و ظرفیت‏هایی برای تفاهم از سوی دو طرف یا یک طرف رعایت نمی گردد.‏

حزب اسلامی گلبدین حکمتیار به دعوت حکومت افغانستان و پاکستان واکنش مثبت نشان داد. اما به خاطر واکنش منفی گروه طالبان گفتگوی رو در رو با مخالفان مسلح دولت به تعویق انداخته شد. اینکه چه زمانی گفتگوی رو در رو با مخالفین مسلح دولت آغاز خواهد شد مشخص نیست.‏ گروه طالبان در حالی واکنش منفی به دعوت حکومت افغانستان و پاکستان نشان داده است که قبل از آن سرتاج عزیز، مشاور خارجی نخست وزیر پاکستان گفته بود که رهبران و خانواده گروه طالبان در پاکستان به سر می برد و از خدمات صحی این کشور استفاده می کند. او گفته بود که اگر گروه طالبان نسبت به روند صلح واکنش منفی نشان دهد حکومت پاکستان بر رهبران و خانواده گروه طالبان فشار وارد خواهد کرد.‏ با وجود این اظهارات یک مقام بلند پایه حکومت پاکستان اما، آغاز روند گفتگوی صلح مشخص نیست و در عین حال، تا هنوز حکومت پاکستان بر گروه طالبان فشار وارد ننموده است. بنابراین، می توان گفت که روند گفتگوی صلح تا کنون ناکام بوده است.

در یک طرف اگر مردم افغانستان روند گفتگوی صلح را ناکام خوانده‏اند. در طرف مقابل، گروه طالبان نسبت به گفتگوی صلح خوشبین نیست. در جریان نشست چهار جانبه میان افغانستان، پاکستان، ایالات متحده آمریکا و چین این گروه حملات سنگین بر مناطق مختلف افغانستان راه اندازی نموده است. جنگ در بغلان، هلمند، کندز، غزنی، بدخشان و ... از مواردی است که در این مدت اتفاق افتاده است. این می رساند که این گروه تمایلی برای گفتگوی صلح ندارد. یکی از دلایل عدم تمایل گروه طالبان نسبت به گفتگوی صلح مشخص نبودن این مسئله است که در صورت پیوستن این گروه به روند گفتگوی صلح سهم آن‏ها چه میزان خواهد بود. آیا آمدن آن‏ها در چارچوب دولت امکان پذیر است؟ آیا مردم افغانستان با توجه به خشونت‏های که این گروه مرتکب شده‏‏اند، خواهد گذاشت تا این گروه بخش از قدرت را تصاحب شود.

انتهای پیام/