اصفهان؛
تخت فولاد گنجینه ی بزرگان اصفهان
گورستان قدیمی تخت فولاد اصفهان گنجینه ایی از تاریخ و وجود بزرگان این دیار است .
به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان ، معمولا نام گورستان که می آید برای بسیاری خوشایند نیست و غم انگیز است اما در جنوب اصفهان و بالا تر از پل خواجوی اصفهان قبرستانی به نام تخت فولاد وجود دارد که کمی متفاوت تر از گورستان های دیگر است .
سالهاست که دیگر کسی در این گورستان دفن نمی شود و مردگان را به باغ رضوان در شرق اصفهان می برند .
در سال ۱۳۶۳ دفن اموات به غیر از شهدای جنگ ایران و عراق – در این قبرستان متوقف و به قبرستان جدید شهر به نام باغ رضوان منتقل شد .
زمان پیدایش این قبرستان چندان روشن نیست، اما وجود آثاری چند قدمت آن را به دوران قبل از اسلام می‌رساند. از جمله قبر یوشع نبی در تکیه «لسان الارض» (اکنون در گلستان شهدا) از پیامبران بنی‌اسرائیل در این قبرستان واقع است.
بر اساس روایت شاردون در دوره دیلمیان، یکی از سرداران نظامی به نام «پولاد بازو» در این محل قصر کوچکی داشته‌است و تخته سنگی سکو مانند را برای نشستن و تماشای رقابت کشتی‌گیران ساخته بود.
همچنین سنگ قبری از عارف قرن پنجم به نام «بابا فولاد حلوایی» در این قبرستان قرار دارد که مشخص نیست که آیا کنیه او برگرفته از اسم این مکان است یا بالعکس.
تا پیش از صفویان و بعد از آن این مکان، محلی برای تجمع دراویش بوده و خانقاهی هم در آن احداث کرده بودند که با نام آرامگاه بابا رکن‌الدین شناخته می‌شود. در زمان صفویه در کنار این قبرستان کاروانسرایی احداث گردید که آخرین منزلگاه کاروانهایی بوده که از جنوب وارد اصفهان می‌شده‌اند (هنوز آثاری از آن پابرجاست). در دوران صفویه این قبرستان یک گورستان اختصاصی تلقی می‌شده و تنها بزرگان مملکتی در آن به خاک سپرده می‌شدند.
در زمان شاه سلیمان صفوی محدوده گورستان تخت فولاد به حداکثر وسعت خود رسید، به طوری که گفته می‌شود در این زمان ۴۰۰ تکیه و خانقاه وجود داشته است.
از اواخر دوره صفوی به خصوص زمان شاه سلطان حسین تخریب تکایای تخت فولاد آغاز شد. ملا محمد باقر مجلسی که از علمای بزرگ اواخر عهد شاه سلیمان و اوایل سلطنت شاه سلطان حسین بود، حکم اخراج اهل تصوف از اصفهان و تخریب تکایای آنها در تخت فولاد را داد.
پس از این دوره سرانجام به قبرستان همگانی شهر تبدیل گشت. تخت فولاد در عصر قاجار هم به رغم توجه ویژه فتحعلی شاه بدان و ساخت تکیه مادر شاهزاده در آن بیشتر تخریب شد.
اوج این تخریب‌ها در عهد حکومت ظل السلطان فرزند ناصرالدین شاه بر اصفهان رخ داد و وی بسیاری از بناهای صفوی تخت فولاد را به عمد تخریب کرد.
گردشگرانی که علاقه مند به تاریخ اند می توانند به فلکه فیض جنوب پل خواجوی اصفهان مراجعه کنند و این گورستان قدیمی را ببینند .
بقعه ها یی از عالمان ، فیلسوفان ، عارفان در تخت فولاد دیده می شود که به نوعی زیارتگاه بسیاری از مردم اصفهان است .
در سال ۹۵۹ هـ .ق مقارن سلطنت شاه طهماسب صفوی، فولاد بن استاد شجاع حلوایی مشهور به «بابا فولاد» از عرفای مورد علاقه مردم اصفهان در گذشت و در این سرزمین به خاک سپرده شد. از نیمه دوم قرن دهم هجری به تدریج تخت فولاد رونق یافت و عده‌ای از مردم اصفهان در جوار قبر بابارکن الدین و یا در جوار مصلای اصفهان به خاک سپرده شدند.
در این دوره تکایایی چون «تکیه میر فندرسکی» ، «تکیه درویش صادق» ، «تکیه محمد علی بیک ناظر»ومحور تاریخی تخت فولاد شامل بازار، کاروانسرا، مسجد، حمام تکیه و گورستان در جهت شرقی – غربی شکل گرفت که این محور تاریخی در کنار جاده اصفهان به شیراز واقع شده بود. ساختمان «مصلای تخت فولاد» و «تکیه لسان الارض» نیز احتمالاً در همین سالها ساخته شده‌اند.
عالمانی همچون بابارکن الدین ، فاضل هندی ، آقا محمد بید آبادی، ملا محمد اسماعیل خواجویی ، جهانگیرخان قشقایی، «آقا سید محمد لطیف خواجویی ، بانو مجتهده امین و صد ها تن عارف و عالم دیگر که محل قبور آنها به تکیه معروف است .
در دوران دفاع مقدس مردانی از جنس ایثار در کنار این عالمان بزرگان به خاک سپرده شدند و بخشی از این قبرستان گلستان شهدای اصفهان است که سرداران رشیدی چون خرازی ، کاظمی ، ردانی پور این مکام مقدس را نورانی کرده اند .
سنگ قبرهای متفاوت ، اشعار قدیمی نوع نوشتار تولد و فوت اسامی فوت شدگان سال های فوت نشان از قدمت این قبرستان و بعضا بسیار جالب توجه است .
گزارش از سیدامیر مهدی ساب چیان
انتهای پیام/م
سالهاست که دیگر کسی در این گورستان دفن نمی شود و مردگان را به باغ رضوان در شرق اصفهان می برند .
در سال ۱۳۶۳ دفن اموات به غیر از شهدای جنگ ایران و عراق – در این قبرستان متوقف و به قبرستان جدید شهر به نام باغ رضوان منتقل شد .
زمان پیدایش این قبرستان چندان روشن نیست، اما وجود آثاری چند قدمت آن را به دوران قبل از اسلام می‌رساند. از جمله قبر یوشع نبی در تکیه «لسان الارض» (اکنون در گلستان شهدا) از پیامبران بنی‌اسرائیل در این قبرستان واقع است.
بر اساس روایت شاردون در دوره دیلمیان، یکی از سرداران نظامی به نام «پولاد بازو» در این محل قصر کوچکی داشته‌است و تخته سنگی سکو مانند را برای نشستن و تماشای رقابت کشتی‌گیران ساخته بود.
همچنین سنگ قبری از عارف قرن پنجم به نام «بابا فولاد حلوایی» در این قبرستان قرار دارد که مشخص نیست که آیا کنیه او برگرفته از اسم این مکان است یا بالعکس.
تا پیش از صفویان و بعد از آن این مکان، محلی برای تجمع دراویش بوده و خانقاهی هم در آن احداث کرده بودند که با نام آرامگاه بابا رکن‌الدین شناخته می‌شود. در زمان صفویه در کنار این قبرستان کاروانسرایی احداث گردید که آخرین منزلگاه کاروانهایی بوده که از جنوب وارد اصفهان می‌شده‌اند (هنوز آثاری از آن پابرجاست). در دوران صفویه این قبرستان یک گورستان اختصاصی تلقی می‌شده و تنها بزرگان مملکتی در آن به خاک سپرده می‌شدند.
در زمان شاه سلیمان صفوی محدوده گورستان تخت فولاد به حداکثر وسعت خود رسید، به طوری که گفته می‌شود در این زمان ۴۰۰ تکیه و خانقاه وجود داشته است.
از اواخر دوره صفوی به خصوص زمان شاه سلطان حسین تخریب تکایای تخت فولاد آغاز شد. ملا محمد باقر مجلسی که از علمای بزرگ اواخر عهد شاه سلیمان و اوایل سلطنت شاه سلطان حسین بود، حکم اخراج اهل تصوف از اصفهان و تخریب تکایای آنها در تخت فولاد را داد.
پس از این دوره سرانجام به قبرستان همگانی شهر تبدیل گشت. تخت فولاد در عصر قاجار هم به رغم توجه ویژه فتحعلی شاه بدان و ساخت تکیه مادر شاهزاده در آن بیشتر تخریب شد.
اوج این تخریب‌ها در عهد حکومت ظل السلطان فرزند ناصرالدین شاه بر اصفهان رخ داد و وی بسیاری از بناهای صفوی تخت فولاد را به عمد تخریب کرد.
گردشگرانی که علاقه مند به تاریخ اند می توانند به فلکه فیض جنوب پل خواجوی اصفهان مراجعه کنند و این گورستان قدیمی را ببینند .
بقعه ها یی از عالمان ، فیلسوفان ، عارفان در تخت فولاد دیده می شود که به نوعی زیارتگاه بسیاری از مردم اصفهان است .
در سال ۹۵۹ هـ .ق مقارن سلطنت شاه طهماسب صفوی، فولاد بن استاد شجاع حلوایی مشهور به «بابا فولاد» از عرفای مورد علاقه مردم اصفهان در گذشت و در این سرزمین به خاک سپرده شد. از نیمه دوم قرن دهم هجری به تدریج تخت فولاد رونق یافت و عده‌ای از مردم اصفهان در جوار قبر بابارکن الدین و یا در جوار مصلای اصفهان به خاک سپرده شدند.
در این دوره تکایایی چون «تکیه میر فندرسکی» ، «تکیه درویش صادق» ، «تکیه محمد علی بیک ناظر»ومحور تاریخی تخت فولاد شامل بازار، کاروانسرا، مسجد، حمام تکیه و گورستان در جهت شرقی – غربی شکل گرفت که این محور تاریخی در کنار جاده اصفهان به شیراز واقع شده بود. ساختمان «مصلای تخت فولاد» و «تکیه لسان الارض» نیز احتمالاً در همین سالها ساخته شده‌اند.
عالمانی همچون بابارکن الدین ، فاضل هندی ، آقا محمد بید آبادی، ملا محمد اسماعیل خواجویی ، جهانگیرخان قشقایی، «آقا سید محمد لطیف خواجویی ، بانو مجتهده امین و صد ها تن عارف و عالم دیگر که محل قبور آنها به تکیه معروف است .
در دوران دفاع مقدس مردانی از جنس ایثار در کنار این عالمان بزرگان به خاک سپرده شدند و بخشی از این قبرستان گلستان شهدای اصفهان است که سرداران رشیدی چون خرازی ، کاظمی ، ردانی پور این مکام مقدس را نورانی کرده اند .
سنگ قبرهای متفاوت ، اشعار قدیمی نوع نوشتار تولد و فوت اسامی فوت شدگان سال های فوت نشان از قدمت این قبرستان و بعضا بسیار جالب توجه است .
گزارش از سیدامیر مهدی ساب چیان
انتهای پیام/م
