گزارش/
"فرقه گرایی و افراطی گری"؛ درد مشترک جهان امروز/"ایران"؛ لنگرگاه ثبات و امنیت
گام بعدی تهران پس از توافق هسته ای کمک به ایجاد ثبات در منطقه خواهد بود.
به گزارش خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان با وجود ناآرامی خاورمیانه و تنش موجود دراکثر کشورهای این منطقه، سیاست ایران را ایجاد ثبات در خاورمیانه می داند. وی درمورد برنامه دراولویت ایران در خاورمیانه و همچنین برنامه‌های سال ۹۵ وزارت امور خارجه، معتقد است: اولویت ما در این منطقه، ایجاد ثبات است. همواره این مساله اولویت جمهوری اسلامی بوده است و این موضوع اولویت جمهوری اسلامی باقی خواهد ماند. ایشان همچنین درمورد اولویت سیاسی ایران در پسابرجام و گذر از تحریم‌ها، تاکید دارد که، اولویت ایران حفظ ثبات و صلح در منطقه خاورمیانه است.
رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان پیشتر در یادداشتی در روزنامه گاردین هم تاکید کرده بود که تلاش ایران برای ممنوع کردن سلاح‌های کشتارجمعی در مناطق پیرامونی‌اش، یک تلاش مستمر بوده است. رژیم صهیونیستی- به‌عنوان تنها دارنده برنامه تسلیحات هسته‌ای در خاورمیانه- تنها مانع است و در سایه توافق تاریخی هسته‌ای، ما باید به سرعت به این چالش فوری و مستقیم بپردازیم.
فرقه گرایی و افراط گرایی تهدیدی بزرگ برای منطقه
بطور کلی محمد جواد ظریف نه از نگاه یک دیپلمات ارشد بلکه از منظر یک کارشناس زبده روابط بین الملل بر این باور است که، فرقه گرایی و افراط گرایی خشن تهدیدی بزرگ برای همه منطقه و جهان به شمار می آید از این رو حل مسائل منطقه‌ای نیازمند تغییر الگو و نگاه به واقعیت‌ها است.
چالش کنونی امنیت در جهان تروریسم و افراط گرایی است . در حال حاضر جهان با مشکل مشترکی به نام تروریسم روبروست و همه کشورهای جهان باید در این زمینه با یکدیگر همکاری کنند. در مجموع اظهارات ظریف را می توان چکیده ای از خط مشی و سیاستهای کلی نظام در حوزه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران قلمداد نمود.
ظریف در ادامه ترسیم خطوط نوینی برای اصول روابط بین الملل بر این باور است که، که ما(جهان) با تهدیدی مشترک روبرو هستیم و این سرنوشت ما را به هم گره زده است. این مشکلی است که مردم در غرب نیز با آن روبرو هستند، نه به خاطر گسیل پناهجویان که در در درجه اول قرار دارد بلکه به خاطر اینکه افرادی که از این کشورها در سوریه به تروریست ها پیوسته اند ؛ روزی باز می گردند و این بازگشت برای همه دردسر خواهد بود.
سکان دار وزارت خارجه میهنمان درباره مسایل منطقه خایج فارس تصریح می کند که، ما خواست های مشترکی داریم؛ ما خلیج فارس را امن و آرام می خواهیم که در آنجا جریان نفت تضمین شده باشد و آرامش و امنیت همه کشورهای ساحلی نیز تضمین شوند .
از نگاه دیپلماسی ایران ؛ کشورها به همان اندازه که تهدیدی مشترک دارند به همان اندازه هم فرصت های مشترک دارند تا برای مقابله با تهدیدهای مشترک همکاری کنند . ظریف معتقد است اگر گذشته را کنار بگذاریم،می توانیم الگویی جدید برای همکاری مشترک در خصوص چالش هایمان ایجاد کنیم که یا در کنار هم برنده می شویم یا در کنار هم می بازیم. زیرا اکنون بحران های جهانی به مرحله ای رسیده اند که ، بازی برد و باخت ودر آن جود ندارد.
گام بعدی پس از توافق هسته ای کمک به ایجاد ثبات در منطقه
کشور ايران به دليل واقع شدن در منطقه خاورميانه با مخاطرات، چالش‌ها و تحولاتی عمده در محيط امنيتی خود رو به رو است. خاورميانه يکی از مناطق استثنايی جهان به شمار میرود که هنوز هيچ گونه ترتيبات امنيتی توافق شده و پايداری در آن ايجاد نشده است. اين منطقه همچنان با گستره وسيعی از بي‌ثباتی و ناامنی مواجه است و حتی با وجود موفقيت مناطق عمده جامعه بين‌الملل و کشورهای منطقه‌ای استقرار نظام امنيتی جامع و پايدار و با وجود برخي تلاش‌های جام گرفته، هنوز هيچ گونه نشانه‌ای جدی از استقرار اين گونه نظام امنيتی در محيط پيرامونی جمهوری اسلامی ایران به چشم نمی خورد.
در اين خصوص، تهران به عنوان يک قدرت منطقه‌ای و با تعریف امروز قدرت فرامنطقه ای دارای جايگاه مهمی در ايجاد امنيت خاورميانه است و می تواند در تعامل سازنده با ديگر کشورهای منطقه نقش محوری در برقراری ثبات و حل بحرانهای ديرينه ايفا کند.ايران در ژئوپلیتیک خود همواره با چالش‌ها و مشکلاتی متعدد و متداوم روبه رو بوده و اين مشکلات در تمام حوزه‌های اين محيط امنيتی باز توليد شده است.
اکنون نيز اين مسئله در قالب‌ها و مؤلفه‌های مختلفی تجلی يافته است. در حال حاضر، تروريسم و افراط‌گرايی با يکديگر ارتباطی چند بعدی و تنگاتنگ دارند. در اين ميان، به نظر می رسد دولت‌های ضعيف دچار اقتدار چالشی اساسی تر باشد که باعث تحريک دو مؤلفه ديگر يعنی اشاعه تروريسم و افراط‌گرايی و نيز گسترش نفوذ و مداخلات قدرت‌های فرامنطقه‌ای باشد.
دولت‌های ضعيف و شکننده در عراق، افغانستان و پاکستان باعث گسترش بحرانهای مذکور مي‌شود و علاوه بر اين، زمينه تداوم حضور قدرت‌های فرامنطقه‌ای را نيز فراهم مي‌سازد. در کشورهای عربی حاشيه جنوبی خليج فارس نيز بحران اقتدار و ضعف دولت‌ها زمينه‌ای را برای همکاری نامتقارن با قدرت‌های فرامنطقه‌ای و افزايش مداخلات قدرت‌های خارجی فراهم ساخته است. اختلافات قومی، وجود دولت‌های اقتدارگرا، بحران مشروعيت، عدم وجود دموکراسی و نهادهای مدنی به همراه اقتصاد ضعيف در برخی از کشورهای آسيای مرکزی و قفقاز از جمله عوامل ديگری است که موجب بروز بی ثباتی و ناامنی در محيط امنيتی ايران خواهد شد.
رويکرد ايران در منطقه استراتژیک خاورمیانه خود براساس الگوی امنيت مبتنی بر همکاری و مشارکت قرار دارد. اولين مؤلفه اين رويکرد کاهش حضور نظامی قدرت‌های منطقه‌ای است که باعث تشديد افراط‌گرايی و تروريسم و تخريب همکاری و روابط طبيعی کشورهای منطقه شده است.
دومين مؤلفه همکاری و مشارکت بازيگران منطقه‌ای در ساختار امنيتی، بويژه هم فکری و همکاری کشورهای بزرگ‌تر مانند ايران، ترکيه و عربستان سعودی در حل و فصل چالش‌های مشترک نظير تروريسم و مديريت الگوهای تعاملاتی گروه‌های قومی – مذهبی فراملی با واحدهای ملی است. در اين فرآيند، همکاری منطقه‌ای تنها به واسطه اعتمادسازی گام به گام و ايجاد اطمينان متقابل در ميان کشورها و همچنين تلاش براي حل و فصل چالش‌هايی تحقق می يابد که محصول برخی تعارضات ساختاری چون مشکلات روند دولت – ملت‌سازی و ضعف فرهنگ و رويه‌های دموکراتيک است.
دومين مؤلفه همکاری و مشارکت بازيگران منطقه‌ای در ساختار امنيتی، بويژه هم فکری و همکاری کشورهای بزرگ‌تر مانند ايران، ترکيه و عربستان سعودی در حل و فصل چالش‌های مشترک نظير تروريسم و مديريت الگوهای تعاملاتی گروه‌های قومی – مذهبی فراملی با واحدهای ملی است. در اين فرآيند، همکاری منطقه‌ای تنها به واسطه اعتمادسازی گام به گام و ايجاد اطمينان متقابل در ميان کشورها و همچنين تلاش براي حل و فصل چالش‌هايی تحقق می يابد که محصول برخی تعارضات ساختاری چون مشکلات روند دولت – ملت‌سازی و ضعف فرهنگ و رويه‌های دموکراتيک است.
جمهوری اسلامی ايران براساس رويکرد فوق در هر يک از حوزه‌های جغرافیای سیاسی خود در پی حل و فصل چالش‌های امنيتی با همکاری و مشارکت بازيگران منطقه‌ای است. پس از پایان ماراتن سخت و پیچیده مذاکرات هسته ای کشورمان با شش قدرت جهانی و حصول نتیجه ای متوازن از این کارزار،ادبیات سیاسی و گفتمان دیپلماسی تهران بعنوان یک الگوی بین المللی و البته راهگشا، می تواند ماخذ و منبع بسیار مطلوبی جهت برون رفت منطقه از معضلات متعدد لحاظ گردد؛ چرا که امروز تنها و بهترین لنگرگاه برای پهلو گرفتن کشتی صلح و آرامش در منطقه، ایران است.
محمدرضاشجاعیان
انتهای پیام/
