نمایش نسخه های خطی و چاپ سنگی قرن یازدهم در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی

به گزاش گروه استانهای باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد؛ کارشناس مسئول اداره مخطوطات اين سازمان گفت: سید نعمت‌اللّه جزایری مشهور به محدث جزایری، از علمای شیعی قرن یازدهم و دوازدهم، سرسلسلة خاندان مشهور علمی و دینی سادات جزایری است که نسب به امام کاظم(ع) می‌رساند؛ نوشته‌های به جامانده از وي فراوان است و او را به سرعت قلم و کثرت تألیفات وصف کرده‌اند که بيشتر آثار وي به صورت نسخه‌هايی نفيس و ارزشمند در گنجينه مخطوطات کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی نگهداری می ‌شود.

سيد محمدرضا فاضل هاشمی ابتدا به دو نسخة نفيس خطی به خط سيد نعمت‌الله اشاره کرد و افزود: «شرح «بدايه الدرايه» تأليف شهيد ثانی که در 1090 قمری کتابت شده و «جامع المقاصد» محقق کرکی که کتابت آن، به سال 1271 قمريست و هردو در کتابخانه گوهرشاد نگهداری می ‌شود.

وی با اشاره به اثر ارزشمندی که در زمان حيات مؤلف کتابت شده و دستخط وی در اوراق ابتدايی و حاشيه کتاب ديده می ‌شود، گفت: اين اثر با نام «لوامع الانوار فی شرح عيون اخبار الرضا(ع)» به سال 1106 قمری در شوشتر کتابت شده و محدث جزايری در اين کتاب، عيون اخبار الرضا(ع) شيخ صدوق را شرح کرده و خود نيز، آن را وقف آستان قدس نموده است.

کارشناس مسئول اداره مخطوطات اين سازمان به نسخه ديگری که در زمان حيات مؤلف به سال 1103 قمری در شوشتر کتابت شده اشاره کرد و افزود: اين اثر که بر مشرب عرفانی نگاشته شده و حاوی اقوال بسیاری از بزرگان و مشایخ تصوف چون ذوالنون مصری، رابعه عدويه، مجدالدين بغدادی و محيی الدين ابن عربی است، «مقامات النجاة فی شرح اسماء الحسنی» نام دارد که ظاهراً در زمان مؤلف، گزینش و به فارسی نیز ترجمه شده است.

فاضل هاشمی گفت: نسخه ارزشمند ديگر که در 1106 هجری قمری توسط نورالدين حسينی کتابت شده، «جواهر الغوالی فی شرح عوالی اللئالی» نام دارد، شرحی است بر عوالی اللئالیِ «ابن ابی جمهور احسائی» که جزایری از آن، با عنوان مدینة الحدیث یاد کرده است و موضوع این کتابِ دو جلدی، شرح روایات فقهی از طهارت تا دیات است.

وی افزود: اثر ديگری که جزو نفايس آستان قدس رضوی است، «کشف الاسرار فی شرح الاستبصار» است که حاوی مطالب علمی عمده‌ای در فقه، حدیث و رجال است و اين نسخه توسط «محمد صالح بن عبدالرشيد» در سال 1109 قمری کتابت شده و مرحوم سيد سعيد طباطبايی در سال 1332 شمسی آن را وقف کتابخانه تخصصی اهل (ع) کرده است.

وی با بيان اينکه سید نعمت اللّه جزایری بر کتاب صحیفة سجادية امام سجاد (ع) مجموعاً سه شرح نگاشته است، گفت: نخستين شرح، به شرح کبیر معروف است و شرح دوم که در واقع خلاصه‌ای از شرح نخستین است، «نور الانوار فی شرح کلام خیر الاخیار» شناخته می‌شود و نسخة آستان قدس از اين اثر، به کتابت سال 1116 قمریست که توسط «محمد شوشتري» از واقفان عمدة آستان قدس، در سال 1309، وقف روضة رضويه شده است.

گفتنی است سید نعمت‌الله جزائری، شاگرد عالمان نامداری همچون علامه مجلسی، آقا جمال خوانساری، ملامحسن فیض کاشانی و شیخ حر عاملی، در ۱۰۵۰ قمري در روستاي صَباغيه از جزایر بصره به دنیا آمد. از جمله آثار معروف او «الانوار النعمانیه»، «قصص الانبیاء» و کتاب کشکولی «زَهر الربیع» است. وی با مرحوم علامه مجلسی بسيار مأنوس بود و در زمان تألیف بحار، بهترین همدم و مددکار وی بود. وفات وی را ۲۳ شوال ۱۱۱۲ ذکر کرده‌اند و مزار وی، در پلدختر لرستان است.

م.م

انتهای پیام//