پشت پرده انتساب مقالات جعلی به مسئولان کشور/ برخورد محکم وزارت علوم با تخلفات علمی

به گزارش خبرنگار حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛ اول نوامبر مطابق با یازدهم آبان ماه 2 بخش ناشر مجله نِیچر (Nature) به‌ عنوان مهم‌ترین مجله علمی جهان 58 مقاله علمی متعلق به 282 پژوهشگر ایرانی را تعلیق و جمع‌آوری کرد. اتهاماتی چون سرقت ادبی، دستکاری در نام نویسندگان و نیز دستکاری در فرآیند ارزیابی علمی با هدف فریب سیستم ارزیابی علمی و انتشار و اختصاص غیرقانونی نویسندگی مقالات متوجه ارائه‌دهندگان این مقالات شد.

رسوایی جعلی بودن مقالات علمی برخی محققان به خصوص مسئولان کشوری در پایگاه های اطلاعاتی جهانی یکی از موضوعاتی است که چند روزی بر سر زبان ها افتاده و تیتر اول خبرگزاری‌ها شده است اما سوالاتی که در اذهان کلید می‌خورد این است که آیا همه این مقالات جعلی هستند و آیا این مقاله ها به مسئولان مرتبط است یا خیر؟

هاشمى وزير بهداشت در خصوص انتشار اسامى برخى معاونان وزارت بهداشت در ليست منتشران مقالات علمى جعلى، گفت: افراد شناسايي شده و نام هيچ يك از اعضاى وزارت بهداشت در اين ليست نبوده است. معاون تحقیقات وزارتخانه نيز به شدت پيگير موضوع هستند.

وى با اشاره به تشكيل دادگاه براى تمامى اين افراد و معرفى آنها به هيئت تخلفات وزارت بهداشت، افزود: رتبه دانشگاه هاى متخلف، اعم از دولتى و غير دولتى، تغيير پيدا مى كند. البته تعداد افراد متخلف در دانشگاه هاى وزارت بهداشت از دانشگاه هاى وزارت علوم و آزاد كمتر است. بايد نهايت سختگيرى و دقت صورت گیرد چرا كه اين موضوع به حيثيت ملى و علمى ما آسيب می‌رساند.

وزير بهداشت معاونان اين وزارتخانه را جزو افتخارات علمى كشور خواند و ادامه داد: اين افراد به هيچ وجه چنين خطاهايى نمي كنند و اميدوارم استادان و اعضاى هيئت علمى متخلف به اشد مجازات برسند. ورود شوراى عالى انقلاب فرهنگى و افزايش حساسيت ساير دستگاه ها در اين زمينه مى تواند كمك‌كننده باشد.

شاهین آخوندزاده، قائم‌مقام معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: ناشر مجله نیچر یعنی Springer Nature به همراه BioMed Centra که با هم ادغام‌ شده‌اند، 58 مقاله ارائه‌ شده از سوی دانشمندان ایرانی در سال 2016 را که در چند مجله این ناشر انتشار یافته مورد بررسی قرار داده و عمدتاً به سه علت آن‌ها را تعلیق کردند.

عضو دانشمندان یک درصد برتر دنیا در این خصوص اظهار داشت: قلابی بودن نویسندگان مقالات، داوری تقلبی صورت گرفته در مورد این مقاله ها به این شکل که ارائه‌دهندگان مقالات نام یک داور واقعی و شاخص را برای انجام داوری اعلام کرده و در اقدامی فریبکارانه یک ایمیل تقلبی با عنوان ایمیل این داور معتبر ارائه داده‌اند (ایمیلی که متعلق به آن فرد نبوده و از سوی خود این افراد و همراهانشان مدیریت ‌می شد) همگی مصادیقی از سرقت علمی در مقاله ها به شمار می‌روند که سه علت اصلی جعلی بودن مقالات یاد شده را تشکیل داده‌اند.

معاون پژوهشی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران افزود: عمده نویسندگان این مقالات در حوزه وزارت بهداشت از اعضای چند دانشگاه کشور از جمله دانشگاه دامپزشکی تهران، دانشگاه بقیه‌الله، دانشگاه بیرجند، دانشگاه علوم پزشکی اراک، دانشگاه علوم پزشکی قم و دانشگاه علوم پزشکی ارتش بوده‌اند. از طرف دیگر می‌توان گفت که گروهی در داخل کشور، پیرامون تقلب‌های به‌ عمل‌آمده اطلاعاتی را به ناشر موردنظر داده‌اند، به‌ خصوص در زمینه سرقت علمی که به نظر می‌رسد اطلاعات دقیقی به ناشر خارجی ارسال شده است.

دیناروند رییس سازمان غذا و دارو عنوان کرد: نه تنها مدعیان انتشار مقالات جعلی هیچ علمی نسبت به مقاله‌نویسی ندارند، بلکه پیگیری های اخیرمان خبر از فعالیت دست‌های پشت پرده ضد انقلابی ها در آن سوی مرزهای کشورمان می دهد که متاسفانه در این میان احتمالا برخی افراد نیز برای دامن زدن به این ادعاهای دروغین کمک می‌کنند. یقینا هدف این اشخاص تخریب و یا شاید زیر سوال بردن خدمات وزارتخانه‌های بهداشت، علوم تحقیقات و سایر ارگان‌ها است.

احمدی معاون پژوهشی وزارت علوم افزود: در مورد تخلفاتی علمی، به صورت جدی، به تمام دانشگاه ها ابلاغ کرده ایم، هیچ مسامحه‌ای صورت نگیرد و برخورد شود.

وی ادامه داد: به معاونان پژوهشی دانشگاه ها، طبق آیین نامه ابلاغ شده به آنان، تاکید کرده‌ایم با هر گونه تخلفی اعم از تخلفات اعلام شده در نشریات یا موارد مربوط به پایان‌نامه و مقاله برخورد جدی شود.

معاون پژوهشی وزارت علوم تاکید کرد: وزارت علوم نسبت به برخورد قانونی با این تخلفات تاکید داشته و با قاطعیت این موضوعات را پیگیری می‌کند.

احمدی افزود: علاوه بر آیین نامه ای که به دانشگاه ها ابلاغ شده، پیگیر این موضوع هستیم تا لایحه ای که در رابطه با پایان نامه فروشی به مجلس ارایه شده از طریق نمایندگان تایید شود. تلاش ما بر این است که این مسئله در اولویت قرار گرفته و هر چه زودتر در مجلس عنوان شود تا دست مجموعه قضایی و اجرایی در این مساله بازتر شود و بتوانند اقدامات لازم را به انجام برسانند.

دیناروند همچنین با بیان اینکه فهرست دقیق و اصل آن 58 مقاله جعلی با ذکر نام نویسنده و حتی تیم تحقیقاتی اش همگی در سایت ها و حتی مجلات معتبر علمی کاملا مشخص است، عنوان کرد: کسانی که ادعای جعل دارند بهتر است بروند و مقاله های اصلی با نام نویسندگانشان را با نوع جعلی و دروغین مقایسه کنند. 

وی یادآور شد: به نظرم بی تقوایی برخی افراد در داخل کشورمان که خودشان در حال انتشار چنین ادعاهای دروغینی هستند، کمکی است برای دست‌های ضد انقلاب های خارج از مرزهای کشورمان برای رسیدن به اهدافشان.

محمد رحیمیان معاون پژوهشی دانشگاه تهران گفت: هفته گذشته انتشارات اسپرینگر- نیچر طی اطلاعیه‌ای شواهدی از اقدامات گمراه کننده برخی کاربران در سیستم داوری، دستکاری و سرقت ادبی منتشر کرد.

وی ادامه داد: یکی از این نویسندگان، از دانشجویان سابق دانشگاه تهران بوده که در نوشتن حداقل 15 مقاله از مجموع 24 مقاله که در آن آدرس دانشگاه درج شده بود نقش داشته است. ظواهر امر نشان می‌دهد که این فرد که اکنون دانشجو فارغ‌التحصیل بوده و هیچگونه ارتباط علمی با دانشگاه ندارد، در چاپ اغلب این مقالات نقش کلیدی ایفا کرده است.

معاون پژوهشی دانشگاه تهران تصریح کرد: نکت حائز اهمیت این است که در اغلب مقالات نامی از هیچکدام از اعضای هیأت علمی دانشگاه تهران به‌ عنوان نویسنده مسئول نیامده است و در اغلب مقالات، دانشجو یا دانش‌آموخته و یا فردی خارج از دانشگاه تهران عهده‌دار مکاتبات بوده است.

رحیمیان تصریح کرد: جای بسی تاسف دارد که فرد یا افرادی با عمل زشت و به دور از اخلاق و ادب، به حیثیت بزرگ‌ترین مرکز علمی و دانشگاهی کشور لطمه زده و زحمات و تلاش‌های طاقت‌فرسای استادان و دانشجویان فهیم و دانشمند دانشگاه را بی‌ارزش جلوه می‌دهند. دانشگاه تهران با جدیت تمام با عامل یا عاملان برخورد شدید می کند.

معاون پژوهشی دانشگاه تهران گفت: طی چند روز آینده کمیته اخلاق دانشگاه تشکیل شده و تخلفات اخیر مورد بررسی قرار می گیرد و تصمیمات لازم اتخاذ می‌شود. نتیجه بررسی‌های انجام شده در هیأت تخلفات اعضای هیأت علمی و کمیته انضباطی دانشجویان رسیدگی می‌شود و مرتکبین تخلف مورد مجازات قرار می‌گیرند.

وی یادآور شد: هر چند تاکنون دخالت مستقیم هیچ یک از اعضای هیأت علمی و بسیاری از دانشجویان شاغل به تحصیل اثبات نشده اما اگر در نتیجه تحقیقات چنین اتهام‌هایی اثبات شود، همه امتیازاتی که احیاناً اعضای هیأت علمی از محل این مقالات کسب کرده باشند، اعم از ارتقا و ترفیع، پس گرفته می‌شود.

انتهای پیام/