پروژه نفتی سیری به کجا رسید؟

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان؛ پروژه احداث کارخانه NGL در جزیره سیری خلیج فارس، اواخر سال ۹۱ با ظرفیت جمع آوری ۱۴۰ میلیون فوت مکعب در روز خوراک گاز و با هزینه حدود ۳۰۰ میلیون دلاری، به عنوان اولین واحد NGL شرکت نفت فلات قاره ایران از زیرمجموعه‌های شرکت ملی نفت ایران فعالیت خود را آغاز کرد.

هدف از احداث این واحد، جمع آوری گاز‌های همراه نفت  و تولید محصولاتی مانند پروپان، بوتان، پنتان و نفتاست تا از ایجاد مشکلات زیست محیطی مثل آلودگی، دود، صدا و بوی نامطبوع و همچنین هدر دادن منابع اقتصادی جلوگیری شود. همچنین، از دیگر اهداف این واحد، استحصال گاز‌های اتان و متان و تامین گاز مورد نیاز برای مصرف در نیروگاه جزیره کیش از طریق خطوط لوله دریایی است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که این پالایشگاه، همچنان نتوانسته از ظرفیت کامل خود استفاده کند؛ چرا که کمبود خوراک دارد. در دی ماه سال ۹۴، رضا فرود حقیقی رئیس منطقه عملیاتی نفت و گاز سیری،در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: در منطقه سیری، گاز همراه نفت در کارخانه NGL سیری و نفت تولیدی که بخشی از آن به صورت فرآورش نفت و گاز است برای ذخیره سازی و صادرات مورد استفاده قرار می‌گیرد. مهم ترین برنامه ما توسعه چاه گازی لایه میدان اسفند ایلام است که برای جبران خوراک NGL سیری مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

او ادامه داد: همچنین توسعه میدان سیوند برنامه دیگر است که با نصب یک سکو در این میدان و نیز تعمیر چاه‌هایی که به شکلی مسدود یا نیازمند تعمیرات و حفاری هستند در دستور کار قرار گرفته است.

بیشتر بخوانید:

• توسعه میدان نفتی اسفند برای تامین خوراک ان‌جی‌ال

توسعه میادین برای تامین خوراک NGL سیری به کجا رسید؟

بر این اساس، قرار بود تا با توسعه میادین اسفند (سیری E) و سیوند (سیری C)، بخشی از کمبود خوراک این واحد NGL جبران شود. میدان نفتی اسفند در ۱۸ کیلومتری جنوب شرقی جزیره سیری و میدان نفتی سیوند نیز، در فاصله ۵۰ کیلومتری غرب این جزیره در خلیج فارس واقع شده‌اند. در مهرماه سال ۹۷، قرارداد توسعه این میادین در قالب نخستین قرارداد طرح نگهداشت و افزایش تولید میادین با عنوان پروژه سیری میان شرکت نفت فلات قاره ایران و پیمانکاران ایرانی با مبلغ حدود ۱۰۵ میلیون یورو امضا شد.

به طور کلی در طرح نگهداشت و افزایش تولید از میادین شرکت ملی نفت ایران، ۳۴ پروژه طراحی شد که بر اساس آن ۲۸ طرح توسعه‌ای در شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب، ۴ طرح در شرکت نفت فلات قاره ایران و ۳ طرح در شرکت نفت مناطق مرکزی تعریف شد. در قالب این طرح، پیمانکار پروژه سیری، شرکت بین‌المللی حفاری Drilling Company International) DCI) از شرکت‌های وابسته به پتروایران است که پتروایران نیز، از شرکت‌های زیرمجموعه شرکت ملی نفت ایران محسوب می‌شود.

این قرارداد در قالبی به نام EPDF به امضا رسید که اولین بار، انجام خدمات مهندسی، خرید کالا، حفاری، تکمیل، راه‌اندازی و تامین مالی چاه‌های میادین سیوند و اسفند، به عهده شرکت DCI قرار گرفت. این پیمانکار نیز قرار بود، در مدت زمان ۲۰ ماه با حفاری و تکمیل تمامی ۱۳ حلقه چاه در میادین مذکور، تولید از آن‌ها را به ۱۶ هزار بشکه در روز افزایش دهد، اما کمبود خوراک NGL سیری نشان می‌دهد که با گذشت بیش از ۳۷ ماه هنوز به این هدف نرسیده است.

NGL سیری از سرویس خارج شده است

حمیدرضا ثقفی مدیرعامل شرکت بین‌المللی حفاری (DCI) در پاسخ به باشگاه خبرنگاران جوان درباره تامین خوراک NGL سیری گفت: چاه‌های ایلام E۳P۴ و ETP۶ به عنوان تامین کننده خوراک NGL سیری شناخته می‌شوند که به ترتیب، ۱.۷ میلیون فوت مکعب و ۲.۲ میلیون فوت مکعب یعنی در مجموع، حدود ۴ میلیون فوت مکعب گاز را برای این واحد تامین می‌کنند.

او افزود: NGL سیری برای دریافت ۱۴۰ میلیون فوت مکعب گاز طراحی شده و با مشکلاتی که دارد، اکنون از سرویس خارج است. در پروژه نصر نیز روزانه بالای 4 میلیون فوت گاز تولید می‌شود که همه آن به سیری منتقل نمی‌شود؛ مقداری از آن مورد استفاده و مقداری نیز از طریق خط لوله ۱۰ اینچ ۳۳ کیلومتری به سیری می‌شود.

سیری، ادامه یک مدل قراردادی شکست خورده

گفتنی است؛ قرارداد‌های موسوم به EPCF و EPDF به علت کاهش درآمد‌های نفتی و کمبود سرمایه ناشی از این اتفاق در شرکت ملی نفت ارائه شدند. در این مدل‌های قراردادی، شرکت‌های پیمانکار موظف هستند که ۲۰ تا ۲۵ درصد سرمایه اولیه توسعه میدان را خودشان تامین کنند. برهمین اساس نیز، مناقصه میان شرکت‌هایی برگزار شد که توان مالی بالایی برای اجرای این پروژه‌ها داشتند.

در همین راستا چند قرارداد برای توسعه میادینی مانند گچساران، کبود، لالی، منصوری، نرگسی، رامشیر، اسفند، سیوند و دنا با پیمانکاران امضا شد، اما بررسی‌های وزارت نفت نشان داد که روند پروژه‌ها در برخی میادین مطلوب نیست. به همین دلیل، حدود دی ماه سال ۹۸، این وزارتخانه تصمیم گرفت تا مدل قراردادی پیمانکاران این پروژه‌ها را تغییر دهد و به مدل‌های EPC و EPD برگرداند که نیاز به هیچ گونه تامین سرمایه‌ای از سوی پیمانکاران ندارند و این موضوع باعث انتقادات بسیاری به وزارت نفت شد.

در این میان، پروژه سیری در میادین اسفند و سیوند به دلیل تفاوتی که از نظر سرعت پیشرفت با پروژه‌های دیگر داشت، با همان مدل قراردادی EPDF به فعالیت خود ادامه داد و این موضوع باعث شده تاکنون فقط ۲۸ درصد از تامین مالی این پروژه انجام شود.

راهکار چیست؟

به طور کلی، طرح جمع آوری گاز‌های مشعل یا همان گاز‌های همراه نفت، با هدف جلوگیری از ایجاد مشکلات زیست محیطی و هدر دادن منابع اقتصادی در کشور مطرح و چند طرح NGL نیز پس از آن تعریف شد، اما مشکلاتی در تامین خوراک آن‌ها وجود دارد.

امیرمحمد ملکی کارشناس صنعت نفت در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان گفت: از سال ۱۳۸۰ تا کنون به طور متوسط ۱۰۰ میلیون متر مکعب در روز تولید گاز‌های همراه نفت داشته‌ایم که متاسفانه می‌توان گفت ۴۰ میلیون متر مکعب آن سوزانده می‌شود. در مناطق نفت خیز جنوب و فلات قاره، حدود ۱۵ واحد NGL وجود دارد که ۶۰ میلیون فوت مکعب در روز گاز‌های همراه نفت را جمع آوری می‌کنند، اما ظرفیت آن‌ها، بسیار بیشتر است.

او گفت: در مورد بعد فنی نیاز به این بود که واحد‌های NGL تعریف شده، اولویت بندی شوند. در دهه ۸۰ چند واحد NGL  جدید برای ساخت در کشور تعریف شده بود که سرمایه گذاری آن‌ها حدود ۹ میلیارد دلار می‌شد. اما چون NGL‌های فعلی هم به طور کامل از ظرفیت خود استفاده نمی‌کنند، تصمیم به حذف این طرح‌ها گرفته شد و به جای آن، قرار شد گاز‌های مشعل را به پالایشگاه بیدبلند ۲ منتقل کنند.

ملکی افزود: در بعد اقتصادی بحث طراحی الگوی تامین مالی در بازار‌های سرمایه مورد نیاز بود و در بعد قانونی نیز، باید قانونی برای حمایت از ورود بخش خصوصی انجام شود. شرکت ملی نفت همواره برای ورود شرکت‌های خصوصی به بخش‌های بالادستی صنعت نفت سختگیری خاص خود را دارد که بهتر است با تسهیلگری در این زمینه، موانع ورود آن ها برای حل مشکل گاز‌های مشعل را بردارد چرا که با توجه به شرایط تحریمی فعلی، امکان ورود سرمایه گذاران خارجی به این مسئله نیز تقریبا صفر است.

او گفت: البته در گذشته اگر بخش خصوصی می‌خواست به این مسئله ورود کند، به هیچ وجه اجازه استفاده از زیرساخت‌های شرکت ملی نفت یا شرکت ملی گاز را نداشت اما به مرور، رویکرد وزارت نفت بهتر شده و همکاری‌های خوبی در حال شکل گیری است.

هرچند که پروژه سیری نیز نمی‌تواند تمام ظرفیت خالی NGL را جبران کند، اما به هر حال موثر است. هنوز ۳۰ درصد از این پروژه که باید حدود ۳۷ ماه پیش اتمام می‌یافت، باقی مانده که به گفته مدیرعامل شرکت بین المللی حفاری از گروه پتروایران، تامین نشدن بودجه مورد نیاز از یک سو و اضافه شدن درخواست‌های جدید از سوی دیگر، دلیلی شده تا نتوان پیش بینی دقیقی از زمان اتمام یافتن این پروژه داشت.

گزارش از رقیه هویدا

انتهای پیام/