کاهش ۵۰ درصدی تولید زعفران در خراسان رضوی نسبت به میانگین بلندمدت

غلامحسین ساربان معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: در سال زارعی ۹۷ و ۹۸ حدود ۳۲۰ تن زعفران در استان تولید شد، اما در سال ۱۴۰۰ که با یک دوره بازگشت ۵۲ ساله خشکسالی مواجه شدیم، میزان تولید زعفران با ۵۰ درصد کاهش، به ۱۴۹ تن رسید.پیش‌بینی می‌شود به دلیل ادامه خشکسالی‌ها امسال نیز با کاهش ۵۰ درصدی تولید زعفران نسبت به میانگین بلندمدت روبه‌رو شویم.

او افزود: نخستین محصول مهم بخش باغبانی استان پسته و زعفران است. در حال حاضر از ۱۲۱ هزار هکتار سطح زیر کشت زعفران در کشور حدود ۷۶ درصد آن یعنی ۹۱ هزار هکتار، متعلق به خراسان رضوی است. هم‌اکنون در خراسان رضوی ۱۱۹ هزار خانوار زعفران‌کار فعالیت می‌کنند. به این ترتیب زعفران محصولی است که در استان عمدتا در اختیار خرده‌مالکان قرار دارد؛ اگرچه در یک سال اخیر برخی این محصول را در سطح وسیع کشت کرده‌اند.

معاون جهاد کشاورزی خراسان رضوی با اشاره به کاهش بارندگی‌ها و تاثیر آن بر تولید ۲ محصول در خراسان رضوی ادامه داد: طی ۲۰ سال گذشته حدود ۱۱۴ هزار هکتار از کشت گندم، ۱۵ هزار هکتار از مساحت کشت جو، ۳۱ هزار هکتار از اراضی کشت چغندر قند و ۲۶ هزار هکتار از زمین‌های مربوط به کشت پنبه در استان کم شده و کشاورزان سراغ محصولات باغی رفته‌اند؛ به طوری که در حال حاضر ۹۶ هزار هکتار به مساحت کشت پسته و حدود ۵۶ هزار هکتار به اراضی کشت زعفران استان اضافه شده است.

ساربان بیان کرد: هم اکنون فرصت‌های خوبی از نظر صادرات و صنایع تبدیلی زعفران در استان ایجاد شده و کشت این محصول به صورت عادی در هر هکتار ۲۲۰ نفرروز شغل ایجاد می‌کند. از این جهت زعفران برای استان ما از اهمیت زیادی برخوردار است. در حال حاضر ظرفیت فرآوری زعفران در خراسان رضوی ۴۰۵ تن بوده و بالغ بر ۱۲۱ واحد فرآوری این محصول در استان فعال است. همچنین قدم‌های خوبی در حوزه بسته‌بندی و مارکتینگ زعفران در استان و مشهد برداشته شده است.

او تصریح کرد:به طور کلی ۶ گرید برای نگین زعفران تعریف شده که قیمت آن بین این ۲ نرخ قرار می‌گیرد. بالاترین رقم خرید مربوط به زعفران نگین صادراتی و به مبلغ ۴۱ میلیون و ۳۵۰ هزار تومان و پایین‌ترین رقم نیز مربوط به زعفران دسته به مبلغ ۲۵ میلیون تومان به ازای هر کیلو است.

این مقام مسئول درباره برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته برای حل مشکلات صادرکنندگان زعفران در سطح کلان و وزارتخانه تأکید کرد: برای حل این مشکلات برای صادرکنندگان زعفران جلساتی برگزار شده است. یکی از اشکالات مهم صادرکنندگان در حال حاضر بازگشت ارز حاصل از صادرات به کشور است و صادرکننده از این بابت متضرر می‌شود. همچنین قیمت پایه صادراتی عددی بالاتر از میزان مد نظر صادرکننده تعیین شده است.

ساربان اظهار کرد: یکی دیگر از گلایه‌های موجود مربوط به موضوع حق آب مجازی است. باید توجه داشت که زعفران و پسته به ازای هر متر مکعب آب درآمد بیشتری ایجاد می‌کند. براساس محاسبات برای تولید چهار کیلو زعفران ۳۵۰۰ تا ۴۰۰۰ متر مکعب آب باید مصرف شود؛ بنابراین نباید زعفران را ارزان به دنیا فروخت.

او افزود: به طور مثال می‌توان زعفران را صادر کرد و معادل ارز آن را نهاده دامی، تکنولوژی و ماشین‌آلات وارد کشور نمود. دولت باید این فرصت را در اختیار سرمایه‌گذار قرار دهد تا گرهی از بخش کشاورزی گشوده شود.

معاون جهاد کشاورزی استان با اشاره به اینکه در حال حاضر زعفران ۲۰ درصد درآمد ناخالص بخش کشاورزی استان را تشکیل می‌دهد ادامه داد: به همین دلیل این محصول اهمیت زیادی دارد. خراسان می‌تواند در تولید این محصول همچنان رتبه نخست کشور را در اختیار داشته باشد و این موضوع نیازمند همکاری همگانی است. همچنین بهره‌وری از اراضی زعفران باید به شدت افزایش پیدا کند. علاوه بر این تاکنون زعفران عمدتا به عنوان یک ادویه و چاشنی تولید می‌شده است. باید در مسیری حرکت کنیم که بتوان از این محصول فرآورده‌هایی نظیر کروسین نیز تولید کرد. زعفران می‌تواند در صنعت داروسازی در سطح کشور و دنیا برای ما درآمد خوبی ایجاد کند. در صنعت غذا و آرایشی نیز این محصول می‌تواند مفید و مورد استفاده باشد.