چین و کشور‌های عربی در مسیر توسعه همکاری‌های مشترک

خبرگزاری شینهوا در گزارشی گفت: استادیوم ۸۰ هزار نفری لوسیل قطر که آن را مشترکا با چین ساخته است، میزبان اختتامیه رقابت‌های جام جهانی خواهد بود. در خیابان‌های قطر سه هزار دستگاه اتوبوس سازگار با محیط زیست ساخت چین، حمل و نقل پاک این مراسم و تجربه سفری سبز را برای هواداران فوتبال از سراسر جهان فراهم می‌کنند.

سازه‌های چین در جام جهانی، توجه‌ها را به همکاری‌های آن با کشور‌های عربی جلب کرد و دوستی بلندمدت و همکاری ثمربخش آن‌ها را در معرض دید قرار داد. اکنون انتظار می‌رود رابطه آن‌ها با توجه به اینکه شی جینپینگ رئیس جمهور چین از ۱۰-۷ دسامبر در اولین نشست چین-کشور‌های عربی و نشست شورای همکاری-چین در ریاض شرکت می‌کند، همچنان قوی‌تر شود.

ثمرات سفر سابق رئیس جمهور چین به عربستان

سفر ۲۰۱۶ شی به عربستان سعودی و همکاری دوجانبه سودمند چین و عربستان سعودی ثمرات باارزشی به دنبال داشت و حجم تجارت دوجانبه در ۲۰۲۱ به ۸۷ میلیارد و ۳۱۰ میلیون دلار رسید که نسبت به سال قبل ۳۰.۱ درصد افزایش داشت. حجم تجارت چین با کشور‌های عربی منطقه در همین سال به حدود ۳۳۰ میلیارد دلار رسد که نسبت به سال قبل ۳۷ درصد افزایش نشان می‌دهد.

یکی از نمونه‌های این همکاری، شرکت پالایشگاهی آرامکو سینوپک در ینبع است که مشترکا آرامکو عربستان و شرکت پتروشیمی چین آن را تاسیس کردند. این شرکت از زمان افتتاحش در ۲۰۱۶ شاهد همکاری چین و عربستان سعودی در حوزه‌های فناوری، بازرگانی و سرمایه گذاری بوده است و به یکی از طرح‌های موفق منطقه تبدیل شده است.

حدود ۱۵۰۰ کیلومتر دورتر از شهر بندری ینبع عربستان، اولین سامانه حمل و نقل ریلی سبک برقی مصر قرار دارد که شرکت‌های چینی و مصری مشترکا آن را ساخته اند و تقریبا شش ماه است که در قاهره فعال است.

این سامانه ریلی به گفته حسن مهدی استاد حمل و نقل و جاده‌های دانشگاه عین الشمس قاهره، مبنای طرح‌های بعدی مصر-چین در صنعت حمل و نقل و بومی سازی فناوری حمل و نقل در مصر است. ناصر عبدالعال، استاد زبان چینی دانشگاه عین الشمس می‌گوید این طرح‌ها به عنوان نمونه‌هایی از همکاری چین و کشور‌های عربی در ابتکار عمل کمربند-جاده مسیر‌های مهمی برای کشور‌های عربی در دستیابی به اهداف توسعه شان است.

روابط چین و سایر کشور‌های عربی

سامر خیر احمد، نویسنده اردنی و کارشناس در روابط چین-کشور‌های عربی گفت: مهم است که چین تجارب خود را در توسعه زیرساخت در حوزه بنادر و حمل و نقل بین المللی به کشور‌های عربی ارائه می‌کند؛ تجاربی که این منطقه عربی را به جهان پیوند می‌دهد و کمک خواهد کرد این منطقه جایگاه خود را در ارتباط میان آسیا، اروپا و آفریقا بازیابد.

تا امروز چین با ۲۰ کشور عربی و اتحادیه عربی توافقات همکاری طرح یک کمربند-یک جاده را امضا کرده است. دو طرف بیش از ۲۰۰ طرح همکاری کلان را در بخش‌های انرژی، زیرساخت و دیگر حوزه‌ها دنبال کرده اند که سود آن به حدود ۲ میلیارد نفر مردم دو طرف رسیده است.

چین برای کمک به کشور‌های عربی در مقابله با کووید-۱۹ کارشناسان پزشکی، واکسن و تجارب بالینی مشترک را در اختیار کسانی که نیاز داشتند، قرار داد. این کشور در مصر، الجزیره، امارات عربی متحده، به بومی سازی تولید واکسن برای تامین نیاز فزاینده محلی کمک کرده است.

شی در پیام تبریک به مناسبت سی و یکمین نشست اتحادیه عرب در اول نوامبر گفت: چین مایل است با کشور‌های عربی همکاری کند تا حمایت دوجانبه را افزایش دهد و در تلاش مشترک برای ساختن جامعه چین-کشور‌های عربی، با آینده‌ای مشترک درعصری نو، همکاری را توسعه دهد تا آینده‌ای روشن برای روابط چین-کشور‌های عربی رقم بزند و در صلح و توسعه جهانی سهیم باشد.

نسخه توسعه سبز چین در جهان عرب

در بین النهرین عراق، بیابانی شدن و شور شدن خاک از مدت‌ها قبل این منطقه را که از اولین تمدن‌های بشر بوده است، تهدید می‌کند. سرمد کمیل علی، معاون هیئت دولتی بیابان زدایی عراق گفت: رویای من انتقال آنچه در چین فراگرفته ام به عراق و تبدیل بیابان‌ها به آبادی است.

در یک دهه گذشته رئیس جمهور چین توسعه سبز این کشور را هدایت کرده است. پیشرفت قابل توجهی حاصل شده است. چین در حوزه بیابان زدایی و توسعه جنگل‌ها جایگاه اول جهان را دارد و در ۱۰ سال گذشته در توسعه یک چهارم اراضی جنگلی جدید جهان سهیم بوده است.

چین به اهداف آب و هوایی خود متعهد بوده است و طرح‌های همکاری را با کشور‌های عربی به منظور هم افزایی راهبرد‌های توسعه شان در رسیدن به این هدف دنبال کرده است. چین در حوزه انرژی‌های نو، همکاری را با کشور‌های عربی در بخش انرژی خورشیدی، بادی و هیدروپاور توسعه داده است و مرکز آموزش انرژی پاک چین-کشور‌های عربی، آزمایشگاه انرژی تجدیدپذیر چین-مصر، اجرای طرح‌های همکاری نظیر نیروگاه برق خورشیدی الخرسعه و ایستگاه‌های برق خورشیدی ۱۸۶ مگاواتی در پارک انرژی خورشیدی مصر را دنبال کرده است.

طرف چینی از ابتکارعمل سبز خاورمیانه عربستان حمایت می‌کند و از مشارکت این کشور در طرح توسعه جهانی استقبال می‌کند، شی این موضوع را در گفت و گوی تلفنی با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی عنوان کرد.

ناصر عبدالعال، استاد دانشگاه عین الشمس مصر گفت: طرح توسعه جهانی با توجه به دستورکار ۲۰۳۰ سازمان ملل در خصوص توسعه پایدار، به چین و شرکایش، بستر لازم برای دستیابی به اهداف توسعه شان را می‌دهد.

شی در ماه ژوئن که ریاست هیئت بلندپایه‌ای درخصوص توسعه جهانی را بر عهده داشت، از حدود ۳۰ اقدام مهم خبر داد که چین برای اجرای طرح توسعه جهانی و اجرای بیش از پیش دستورکار ۲۰۳۰ انجام داده است.

توجه چین به شرایط داخلی کشورها

احمد قندیل، کارشناس مصری و رئیس واحد مطالعات بین المللی مرکز مطالعات راهبردی و سیاسی الاهرام گفت: ویژگی طرح‌های چین، بی طرفی، عینیت و احترام به شرایط داخلی کشور‌های در حال توسعه و تمرکز بر ارتقاء سطح زندگی مردم است به این علت است که به شدت در کشور‌های در حال توسعه از آن‌ها استقبال می‌شود.

تا اکتبر امسال بیش از ۱۰۰ کشور از جمله ۱۷ کشور عربی و سازمان بین المللی از طرح توسعه جهانی حمایت کرده اند و بیش از ۶۰ کشور از جمله ۱۲ کشور عربی به گروه دوستان طرح توسعه جهانی پیوسته اند. چین و کشور‌های عربی سال‌ها با صداقت باهم رفتار کرده اند و در مبارزه با وابستگی ملی، شانه به شانه هم ایستاده اند و به یکدیگر در مسیر مدرن شدن کمک کردند. آن‌ها بیش از همیشه صلح و امنیت را به عنوان شرط لازم توسعه توسعه حفظ کرده اند.

احمد کارشناس اردنی گفت کشور‌های عربی از امپریالیسم رنج برده اند و به رغم دسترسی به منابع در روند توسعه بازمانده اند. می‌خواهند نشان دهند که مسیر‌های سیاسی مستقلی دارند و صادقانه می‌خواهند همکاری اقتصادی شان را با کشور‌های مهمی نظیر چین توسعه دهند. این فرصتی تاریخی برای اعراب است و آن‌ها باید آن را مغتنم بشمارند.

کارشناسان بر این باورند نقش و تجربه چین در توسعه خود از جمله صنعتی سازی و مدرن سازی خصوصا در بازسازی کشور‌های بحران زده‌ای نظیر سوریه، لیبی، عراق، یمن و لبنان نیاز است.

درحالیکه چین از همه جنبه‌ها در مسیر تبدیل ساختن خود به یک کشور پیشرفته حرکت می‌کند، به اشتراک گذاشتن فرصت‌ها با دیگر کشور‌ها خصوصا کشور‌های عربی را که به شدت به توسعه، امنیت و ثبات نیاز دارند، مد نظر دارد.