فرصت‌های از دست رفته اقتصادی ایران در سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰

بانک جهانی در گزارشی به وضعیت فقر و رفاه اجتماعی در ایران طی سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ پرداخته است که تمام دوره ۸ ساله ریاست‌جمهوری حسن روحانی در این بازه قرار دارد.

بر اساس این گزارش، تقریبا ۱۰ میلیون ایرانی به دلیل تحریم‌ها، مدیریت بد اقتصادی و قیمت‌های پرنوسان بین‌المللی نفت و همه‌گیری کرونا در طول «یک دهه» فقیرتر شدند.

بر اساس این گزارش، تولید ناخالص داخلی سرانه ایران در این دهه به صورت سالانه منفی ۰.۶ درصد بوده است. تولید ناخالص داخلی سرانه، اندازه‌گیری تولید ناخالص داخلی به ازای هر فرد در جمعیت یک کشور است و نشان می‌دهد که میزان تولید یا درآمد به ازای هر فرد در یک اقتصاد می‌تواند نمایان‌گر میانگین بهره‌وری یا استاندارد‌های زندگی باشد.

* کاهش چشمگیر فقر در ایران پس از انقلاب اسلامی ایران

به نوشته این گزارش، ایران در دهه‌های منتهی به سال ۲۰۱۱ شاهد کاهش فقر بوده است، به طوری‌که افرادی که زیر خط فقر قرار داشتند از ۴۰ درصد جمعیت در سال ۱۹۸۰ به ۲۰ درصد در اوایل دهه ۲۰۰۰ رسیده بودند. 

اما از سال ۲۰۱۱، لغو و اعمال مجدد تحریم‌ها توسط آمریکا و سایر کشور‌ها تاثیر بدی بر رشد اقتصادی و رفاه ایرانی‌ها داشته و رقم ۲۰ درصد به ۲۸ درصد افزایش یافته است.

در این گزارش به این نکته اشاره شده است که اقتصاد ایران پس از سپری کردن یک دهه از دست رفته با رشد اقتصادی ناچیز (۲۰۱۱-۲۰۲۰) به تدریج در حال بهبودی است.

با کم شدن محدودیت‌های کرونایی و شرایط بهتر در بخش نفت به ۴ فصل متوالی بهبود اقتصادی منجر شده است. رونق اقتصادی با واکسیناسیون گسترده در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ تقویت شد. با این حال، محدودیت ذخایر ارزی قابل دسترس، به دلیل تداوم تحریم‌های آمریکا، منجر به نوسانات نرخ ارز و افزایش تورم شده است.

اقتصاد ایران در حال خروج تدریجی از یک رکود دو ساله

این رونق اقتصادی که عمدتا اشتغالزا نبوده است با تورم بالا سبب شده تا رفاه خانواده‌ها مخصوصا در میان دهک‌های پایین درآمدی که از کرونا به شدت آسیب دیده‌اند، کاهش پیدا کند.

در عین حال، اتفاقات ناگوار ناشی از تغییرات اقلیمی مانند خشکسالی و ... منجر به کمبود آب و قطعی‌های برق شده است.

اقتصاد ایران در سال ۱۳۹۹ از رکود ۲ ساله خارج شد و در سال ۱۴۰۰ میزانی از رشد را تجربه کرد.