تخلیه روستایی در گرمسار تنها راه چاره تامین آب غرب استان سمنان
سال‌های متمادی است مردم گرمسار و آرادان بر سر حقابه واقعی و قانونی خود از حبله‌رود و سد نمرود مطالبه‌هایی دارند و تنها راه پایان داده به این مساله تخلیه روستای سله‌بن است.
شهرستان‌های گرمسار و آرادان در غرب استان سمنان واقع شدند که شغل اغلب مردم این منطقه کشاورزی و دامپروری است و به همین سبب گرمسار و آرادان به قطب کشاورزی استان سمنان شهرت یافته است.
اما سال‌های طولانی است که مردم این منطقه درباره حقابه واقعی و قانونی خود از سد نمرود و رودخانه دائمی حبله رود مطالباتی دارند و معتقدند در مورد این منابع آبی بالادستی‌ها در منطقه فیروزکوه این حقابه را درنظرنمی‌گیرند و حق شهروندان غرب استان از این منابع آبی که در طول تاریخ وجود داشته، به جاآورده نمی‌شود.
حال با وجود کاهش شدید نزولات جوی و خشکسالی، وجود روستای سله بن در محدوده سد نمرود و اضافه‌برداشت‌های غیرقانونی از این منبع آبی، قطب کشاورزی استان سمنان را در خطر قرار داده است.
از سوی دیگر، حدود نیمی از صنعت استان سمنان نیز در غرب این استان و در شهرستان گرمسار واقع است. علاوه بر نیاز کارخانه‌ها به آب، این محدوده بستری برای سرریز جمعیت پایتخت کشور در میان‌مدت پیش‌بینی شده و شهر جدید ایوانکی به همین منظور در حال ساخت است و باید آب آشامیدنی مردم ساکن در زمان کنونی و در آینده نیز مدنظر قرار گیرد.
آیت الله سیدابراهیم رئیسی رییس جمهور در سفر به فیروزکوه و دماوند در استان تهران به عنوان مناطق بالادست سدنمرود، با بررسی روند انتقال آب از این سد برای غرب استان سمنان، بر تخلیه ساکنان روستای سله‌بن در مسیر این انتقال با مصوبه‌ای تاکید ویژه داشت.
سهم ۵۷ درصدی گرمسار و آرادان از حبله‌رود تا تخلیه روستای سله‌بن در بالادست
معاون طرح و توسعه آب منطقه‌ای استان سمنان بیان کرد: شهرستان‌های گرمسار و آرادان سهم ۵۷ درصدی از حبله‌رود و حقابه‌ای به میزان ۷۰ میلیون مترمکعب از آب سد نمرود دارند.
حسن خیرخواه با اشاره به حقابه شهر‌های غربی استان سمنان از سد نمرود و حبله‌رود افزود: آنچه ملاک اصلی توزیع و تخصیص آب قرار می‌گیرد ابلاغیه تخصیص است و این امر ملاک تصمیم‌گیری برای توزیع آب در هر منطقه و هر حوضه است و چنانچه هر تغییری در رابطه با تخصیص یا توزیع تخصیص آب انجام شود، باید دوباره تخصیص جدید ابلاغ شود.
وی با بیان اینکه در این رابطه آخرین تخصیص حوضه حبله‌رود مربوط به سال ۹۲ است، افزود: در سیصد و چهلمین و سیصد و هفتاد و هشتمین جلسه کمسیون تخصیص آب وزارت نیرو تصمیم‌هایی گرفته شد و ابلاغیه تخصیص به آب منطقه‌ای استان تهران و سمنان ابلاغ شد که بر اساس آن از مجموع آورد حبله‌رود که بالغ بر ۳۲۵ میلیون متر مکعب در سال است، تخصیص استان تهران ۱۳۸ میلیون متر مکعب معادل ۴۳ درصد از این حجم آب و تخصیص استان سمنان ۱۸۷ میلیون متر مکعب معادل ۵۷ درصد از مجموع آورد رودخانه بود.
معاون طرح و توسعه آب منطقه‌ای استان سمنان با بیان اینکه بر این اساس مقدار ۱۲۸ میلیون متر مکعب از آب حبله‌رود به استان تهران تخصیص داده شد، یادآورشد: فقط ۱۰ میلیون متر مکعب از کل حجم ۱۲۰ میلیون متر مکعبی سد نمرود بابت مصارف بخش صنعت و کشاورزی به استان تهران اختصاص داده شد که از این میزان سهم صنعت پنج میلیون متر مکعب و سهم کشاورزی برای روستای چزگین نیز پنج میلیون متر مکعب است.
تخصیص ۷۰ میلیون متر مکعب آب سد نمرود به کشاورزی غرب استان سمنان
وی با اشاره به سهم استان سمنان از سد نمرود بیان کرد: ۹۶ میلیون متر مکعب از آب حبله‌رود تامین می‌شود و ۹۱میلیون متر مکعب از سد نمرود به این منطقه اختصاص یافته است که این میزان سهمیه آب از سد نمرود در سه بخش توزیع می‌شود.
خیرخواه گفت: ۲۱ میلیون متر مکعب برای مصارف آشامیدنی و صنعت شهر‌های غربی استان سمنان است و بالغ بر ۷۰ میلیون متر مکعب از این سهمیه برای مصارف کشاورزی اختصاص می‌یابد.
وی ادامه داد: این سهمیه بر اساس آخرین ابلاغیه کیمسیون تخصیص آب وزارت نیرو در نظر گرفته شد و تا کنون هیچ گونه تغییری در این باره ایجاد نشده است.
وی تاکید کرد: اگر تصمیم جدیدی در این راستا اتخاذ شود، باید در راستای عمل به ماده ۱۹ دستورالعمل اجرای تخصیص آب مصوبه کمسیون تخصیص دریافت شود که تاکنون هیچ تصمیمی در این باره گرفته نشده است.
معاون طرح و توسعه آب منطقه‌ای استان سمنان با تاکید بر اینکه از بابت سد نمرود و تخصیص آن نگرانی وجود ندارد و به نظر نمی‌رسد که در خصوص تغییر این سهمیه اقدامی انجام شود، تصریح کرد: به منظور انتقال آب و تخصیص سهمیه ۹۱ میلیون متر مکعبی از سد نمرود برای غرب استان سمنان پیش بینی شده است که انتقال برای مصرف بخش کشاورزی به صورت ثقلی از محل سد نمرود تا بند انحرافی سیمین‌دشت و پس از آن وارد کانال بتنی شود و سپس وارد بند انحرافی بنه کوه می‌شود و در انتهای مسیر به شبکه ۲۸ هزار هکتاری در دشت گرمسار جهت توزیع بین بهره برداران کشاورزی این منطقه وارد می‌شود.
توقف طرح انتقال آب از سد نمرود به گرمسار در محدوده بالادست
این مسئول با تأکید بر اینکه برای توزیع آب مصرفی بخش صنعت نیز طرح آب رسانی از محل بند انحرافی سیمین دشت در قالب طرح آب رسانی به گرمسار به طول ۷۴ کیلومتر تعریف شده بود، اضافه کرد: ۲۰ کیلومتر از این طرح در استان تهران واقع شده و امکان کار کردن به دلیل وجود برخی مشکلات در بالادست میسر نشد و در عملیات عمرانی این طرح در ۵۵ کیلومتر باقی مانده در استان سمنان در شرف بهره برداری است که با این خط انتقال ۲۱ میلیون مترمکعب آب شرب و صنعت از ابتدای محدوده استان سمنان وارد خط انتقال می‌شود و در تصفیه‌خانه گرمسار جهت تامین آب مصرفی شرب و صنعت توزیع می‌شود که از این میزان سه میلیون متر مکعب خط انتقال آب به شهر ایوانکی است.
وی از تامین آب شرب و صنعت مردم گرمسار از محل سد نمرود به میزان ۲۱ میلیون متر مکعب خبر داد و افزود: اگر در وضعیت بارندگی اوضاع مطلوب تری داشته باشیم در حوزه حبله رود تأمین آب کشاورزی گرمسار نیز فراهم خواهد شد.
معاون طرح و توسعه آب منطقه‌ای استان سمنان با اشاره به سفر آیت الله رئیسی رییس جمهور به دماوند و شهرستان فیروز کوه و بازدید از سد نمرود، بیان کرد: مطابق با دستورالعمل و قوانین اجرایی کشور بحث جا به جایی روستا‌های متاثر از اجرای طرح‌های عمرانی و سد‌ها بر عهده بنیاد مسکن قرار دارد و این امر در خصوص سد نمرود نیز به قوت خود باقی است.
وی گفت: باید محدوده روستای سله بن توسط بنیاد مسکن خریداری شود و با توجه به اینکه پیشرفت بدنه و مخزن سد بالغ بر ۹۹ درصد است و در واقع سد نمرود احداث شده است، اگر موضوع آزادسازی مخزن سد با تخلیه روستای سله‌بن محقق شود، می‌توان شاهد آبگیری ۱۲۰ میلیون مترمکعبی آب بود و در بیشتر اوقات سال با توجه به توزیع ماهانه بر اساس تخصیص ابلاغیه شاهد آبرسانی در بخش شرب و صنعت و کشاورزی شهر‌های غربی استان سمنان خواهیم بود.
نیاز ۲۰ هزار میلیارد ریالی برای جابه جایی روستای سله‌بن
خیرخواه با بیان اینکه از ابتدای احداث سد نمرود تا کنون بالغ بر ۳۰۰ هکتار از اراضی که در مخزن واقع شده بود توسط وزارت نیرو خریداری شد، خاطرنشان کرد: محل جدید روستای سله‌بن توسط بنیاد مسکن شناسایی و ساختمان‌های جدید احداث شده است و تسهیلات لازم به ساکنان محل جدید روستای سله‌بن منتقل شده است.
وی با اشاره به اینکه حدود ۳۰ هکتار از روستای سله‌بن باقی مانده است، گفت: ۲۰ هزار میلیارد ریال نقدینگی برای آزادسازی این اراضی نیاز است که با توجه به دستور و تأکید رییس جمهور به بنیاد مسکن و وزارت نیرو و وزارت کشور باید آزادسازی مخزن به سرعت انجام شود.
پایان نگرانی‌های کشاورزان گرمساری با آزادسازی مخزن سد نمرود
این مسئول با تاکید بر اینکه با آزادسازی مخزن در سال آبی آینده می‌توان کل سد را آب گیری کرد، ابراز کرد: تا کنون با مساعدت مدیران آب منطقه‌ای تهران و پیگیری مدیرعامل آب منطقه‌ای سمنان، خروجی سد نمرود به واسطه نیاز آبی کشاورزان دشت گرمسار آزادسازی شد، اما حجم بسیار محدودی از سد آبگیری شده که حدود ۲۳ میلیون متر مکعب است.
وی گفت: بخشی از این حجم قابلیت آبگیری ندارد و به صورت حجم مُرده در داخل مخزن باقی می‌ماند که چیزی حدود ۱۴ میلیون متر مکعب را شامل می‌شود و تقریبا هشت میلیون متر مکعب قابلیت بهره برداری دارد که این مقدار با مدیریت و درخواست کشاورزان گرمساری، آزادسازی می‌شود و از طریق حبله‌رود به بند انحرافی سیمین‌دشت و بنه‌کوه منتقل و در نهایت، به شبکه توزیع وارد می‌شود.
وی بیان کرد: با آزادسازی مخزن سد نمرود و تحقق آبگیری کامل سد، تمام نگرانی مردم گرمسار بابت بحران کم آبی در بخش شرب و صنعت و کشاورزی رفع خواهد شد.
مطالبه ۱۷ بندی فرمانداری گرمسار از وزارت نیرو
فرماندار گرمسار با اشاره به رونق صنعت و کشاورزی در غرب استان سمنان و موضوع مهم کم‌آبی در این منطقه، گفت: مطالبه‌هایی در این بخش در قالب ۱۷ بند به وزارت نیرو منتقل شد.
رضا خانی افزود: درخواست ۱۷ بندی توسط فرمانداری گرمسار و مجموعه‌های متولی آب و بهره برداران بخش کشاورزی تهیه و تدوین و به منظور پیگیری موضوع مهم آب از مسئولان کشوری به وزارت نیرو ارسال شد.
این مسئول به بهره برداری غیرمجاز آب در بالادست و ضرورت برخورد با متخلفانی که برداشت غیرمجاز از منابع آب انجام می‌دهند اشاره و تاکید کرد: این مساله از مهمترین مطالباتی است که در این درخواست به وزارت نیرو برای نظارت بیشتر یادآوری شد.
وی گفت: طرح انتقال آب شیرین به طول ۲۴ کیلومتر تا پایان امسال به بهره‌برداری می‌رسد و بخش قابل توجهی از نیاز آب آشامیدنی غرب استان سمنان برطرف می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه بحران کم آبی چالش جدی بهره برداران بخش کشاورزی است، گفت: مهمترین مساله گرمسار در مساله سد نمرود این است، زیرا آبگیری سد نمرود به طور کامل انجام نمی‌شود و این موضوع مستلزم تخلیه روستای سله‌بن از محدوده این سد است.
خانی با اشاره به مصوبات سفر دولت سیزدهم به دماوند و فیروزکوه افزود: تسریع در روند تخلیه روستای سله‌بن از سکنه مورد تأکید دولت قرار گرفت و این موضوع از طرف مدیران امور آب استان سمنان نیز در حال پیگیری است.
فرماندار گرمسار با بیان اینکه آبگیری کامل سد نمرود بخش زیادی از مشکلات کم‌آبی در این منطقه را رفع می‌کند، ابراز کرد: طرح لوله‌گذاری انتقال آب کشاورزی نیز در حال انجام است و با اجرای این طرح، بهره‌برداری غیر مجاز از این منبع به حداقل می‌رسد.
آبگیری حداقلی سد نمرود به دلیل سکونت در روستای سله‌بن
مدیر امور منابع آب شهرستان‌های گرمسار و آرادان بیان کرد: آبگیری کامل سد نمرود و تأمین حقابه آنان مهمترین دغدغه بهره برداران بخش کشاورزی در شهرستان‌های گرمسار و آرادان است.
محسن اشرفی افزود: با توجه به اینکه روند آزادسازی روستای سله بن به طول انجامیده در سفر رییس جمهور به منطقه فیروز کوه مصوب شد که حداکثر ظرف یک سال آینده تخلیه روستای سله‌بن تعیین تکلیف و این روستا از سکنه تخلیه شود تا سد نمرود به طور کامل و حداکثری ظرفیت سد آبگیری شود.
وی با بیان اینکه اکنون که این روستا تخلیه نشده میزان آبگیری سد حدود ۲۵ میلیون متر مکعب است، ابراز کرد: این در حالی است که ظرفیت حداکثری و واقعی این سد ۱۲۰ میلیون متر مکعب محسوب می‌شود و با تخلیه روستای سله‌بن مردم گرمسار به حق واقعی خود از این منبع آبی می‌رسند.
انسداد چاه‌های غیرمجاز و برخورد با متخلفان برداشت غیرمجاز آب
مدیر امور منابع آب شهرستان‌های گرمسار و آرادان با اشاره به اینکه فعالیت امور آب در ۲ بخش اداری، ستادی و فعالیت‌های فنی، طرح‌های اجرایی انجام می‌شود، تصریح کرد: ابلاغ پروانه بهره برداری چاه ها، تمدید پروانه، صدور مجوز کف‌شکنی، پمپاژ اولیه، استعلام‌های حریم بستر، نظارت بر معادن شن و ماسه، حفظ و حراست از بستر رودخانه، نصب کنتور هوشمند آب برای چاه‌های کشاورزی و صنعت، جلوگیری از اضافه‌برداشت چاه ها، شارژ کنتور‌های هوشمند، شناسایی چاه‌های غیرمجاز و مسدودکردن آنها، از مهمترین فعالیت‌های ستادی و اداری در شهرستان گرمسار است.
وی با بیان اینکه ۲ دشت در این منطقه وجود دارد که امور آب بر برداشت از آنها نظارت می‌کند، گفت: دشت ایوانکی و دشت گرمسار و آرادان محدوده استحفاظی امور آب این منطقه است.
این مسئول با تاکید بر لزوم مقابله با بحران جدی خشکسالی و کم آبی، بیان کرد: در شهرستان گرمسار و آرادان ۷۲۵ حلقه چاه وجود دارد که از این تعداد ۱۴۷ حلقه در ایوانکی، ۲۹۳ حلقه در گرمسار و ۲۸۵ حلقه در آرادان بهره برداری می‌شود.
وی اضافه کرد: امور آب این منطقه در ۲ بخش چاه‌های زیر زمینی و آب‌های سطحی فعالیت می‌کند و در حوضه آب سطحی تنها رودخانه دائمی این منطقه حبله‌رود است که از سد نمرود منشعب شده و این رودخانه از سد تا بند انحرافی بنه کوه ۹۰ کیلومتر طی مسیر می‌کند و حقابه کشاورزان، صنعت و بخشی از آب شرب مردم این ۲ شهرستان تأمین می‌شود.
افت سطح آب سفره‌های زیرزمینی غرب سمنان تا یک و نیم متر
مدیر امور منابع آب شهرستان‌های گرمسار و آرادان گفت: افت سطح آب سفره‌های زیرزمینی در غرب استان سمنان در بیشترین میزان به یک و نیم متر می‌رسد.
اشرفی افزود: خشکسالی‌های متوالی و برداشت بی‌رویه و اضافه از ظرفیت در منطقه، خسارت جدی برای سفره‌های آب زیرزمینی داشته است، به طوری که سالانه ۷۵ سانتی‌متر در شهرستان‌های گرمسار و آرادان افت سفره‌های آب زیرزمینی ثبت شده که این میزان در ایوانکی یک و نیم متر گزارش شده است.
وی با بیان اینکه حقابه پنج هزار و ۳۰۰ بهره بردار بخش کشاورزی در ۳۶ هزار هکتار از اراضی کشاورزی این منطقه از حبله‌رود تامین می‌شود، گفت: در راستای مقابله با بحران کم‌آبی طرح لایروبی رودخانه در حوضه استحفاظی شهرستان گرمسار، شناسایی و برخورد با متخلفانی که به حریم و بستر رودخانه تجاوز کردند و استانداردسازی نهر‌ها و انشعاب‌ها در این حوضه انجام شد.
مدیر امور منابع آب شهرستان‌های گرمسار و آرادان با اشاره به اینکه با کاهش بارش و نزولات آسمانی، سال آبی سختی در پیش است، ابراز کرد: در بخش تأمین آب آشامیدنی شهر‌های غربی استان سمنان روزانه حدود ۳۵۰ لیتر بر ثانیه آب به تصفیه‌خانه گرمسار تحویل می‌شود
طرح بزرگ آبرسانی از سد نمرود
وی با تاکید بر اینکه اجرای طرح‌های عمرانی و ستادی برای جلوگیری از اضافه برداشت‌های غیرمجاز در دستور کار قرار دارد، بیان کرد: طرح بزرگ آبرسانی به گرمسار با خط انتقال لوله فولادی ۸۰۰ به طول ۴۲ کیلومتر و ساخت ایستگاه پیش‌تصفیه آب در حوضه استحفاظی این شهرستان با حجم ۸۵۰ لیتر در ثانیه، در دست اقدام است که به صورت ملی تامین اعتبار می‌شود.
مدیر امور منابع آب شهرستان‌های گرمسار و آرادان اضافه کرد: آبگیری کامل سد نمرود و تامین حقابه آنان از اینمحل مهمترین دغدغه بهره‌برداران بخش کشاورزی در این ۲ شهرستان است.
وی افزود: با توجه به اینکه تسریع در روند آزادسازی روستای سله‌بن در سفر آیت‌الله رئیسی رییس جمهور به فیروزکوه مصوب و مقرر شد حداکثر ظرف یکسال آینده تخلیه روستای سله‌بن تعیین تکلیف شود، از این رو باید روستا از سکنه تخلیه شود تا بتوان سد نمرود را به طور کامل و حداکثری آبگیری کرد.
وی با بیان اینکه اکنون که این روستا تخلیه نشده میزان آبگیری سد حدود ۲۵ میلیون متر مکعب است، گفت: این در حالی است که ظرفیت حداکثری و واقعی این سد ۱۲۰ میلیون متر مکعب برآورد شده است و با تخلیه روستای سله‌بن مردم گرمسار به حق واقعی خود از این منبع آب می‌رسند.
آیت الله رئیسی ۲۸ دی ماه به فیروز کوه و دماوند سفر و از مراحل نهایی احداث سد نمرود بازدید کرد. سد مخزنی «نمرود» به منظور تنظیم سالیانه ۱۲۰ میلیون مترمکعب آب شرب، کشاورزی و صنعتی احداث شده است. بهبود و توسعه الگوی کشت اراضی پایین دست به مساحت ۳۵ هزار هکتار، جلوگیری از شور شدن سفره‌های آب زیرزمینی و از بین رفتن آب‌خوان منطقه، اشتغالزایی و جلوگیری از مهاجرت اهالی از جمله اهداف احداث این سد است.
این سد با هسته رسی، حجم کل ۱۳۸ میلیون مترمکعب و با ارتفاع تاج ۸۳.۵ متر احداث شده و مجموع پروژه ۸۷.۶۷ درصد پیشرفت دارد.
منبع:ایرنا
