نگاهي به تاريخچه "اسپانيا" + تصاوير

به گزارش سرويس بين الملل باشگاه خبرنگاران، اسپانیا (به اسپانیایی: España) کشوری واقع در شبه‌جزیره ایبری در جنوب غربی اروپا و از اعضای اتحادیهٔ اروپا است. نام رسمی اسپانیا، پادشاهی اسپانیا و پایتخت آن، مادرید می‌باشد. این کشور در شمال با فرانسه و آندورا، در غرب با پرتغال، در جنوب با جبل‌الطارق و مراکش و هم‌چنین دارای مرزهای دریایی در شرق با دریای مدیترانه، و در غرب و شمال با اقیانوس اطلس است.
سرزمین اسپانیا با ۵۰۴٬۰۳۰ کیلومتر مربع مساحت، ۵۱امین کشور پهناور جهان و دومین کشور بزرگ اروپای غربی بعد از فرانسه است که شامل قسمت اعظم شبه‌جزیره ایبری، جزایر بالئارس، جزایر قناری، شهرهای سبته (Ceuta) و ملیله در شمال قارهٔ آفریقا و برخی جزایر دیگر واقع در مقابل سواحل این قاره و خود شبه‌جزیره‌است، زبان رسمی این کشور اسپانیایی است که امروزه ۵۰۰ میلیون نفر گویشور دارد.

پرچم اسپانیا
پرچم اسپانیا بنا بر قانون اساسی این کشور (مصوبه ۱۹۷۸) از سه ردیف افقی تشکیل شده است. این سه ردیف افقی از بالا به پایین به رنگ قرمز، زرد و قرمز هستند. اندازه مساحت ردیف وسط که رنگ زرد باشد، دو برابر هر یک از ردیف‌های قرمز است.

تاریخ
عصر باستان
قدیمی‌ترین ساکنان شبه‌جزیره ایبریا تشکیل دهندگان تمدّن‌های ایبری و باسکی بوده‌اند. در هزاره اول ق.م.، بخشی از اقوام سلت وارد مناطق شمال غربی شبه‌جزیره شدند. از آمیزش سلت‌ها و ایبرها هم، تمدن سلت‌ایبری در مناطق مرکزی به وجود آمد. در همین دوره، فنیقیان شهرهایی را در کرانه‌های مدیترانه و در سواحل اقیانوس اطلس در جنوب کشور بنیان گذاشته -مثل کادیس، مالاگا و غیره- و در آن‌ها صنعت را رونق دادند. یونانیان هم به قصد تجارت با مناطق داخلی به عمارت بنادری در کرانه‌های شمالی مدیترانه پرداختند.
در قرن سوم ق.م.، قرطاج برای دفاع از شبکه تجاری خود در برابر رم، وارد شبه‌جزیره شده و به استعمار مناطق ایبرنشین و سلت‌ایبرنشین پرداخت. مرکز قرطاجیان در شبه‌جزیره، بندر مهم قرطاج هدشت نوین (Cartagena ی کنونی) بود. طیّ جنگ‌های پونیک، که بین قرطاج و جمهوری رم به وقوع پیوست، شبه‌جزیره ایبری مرکز قشون‌کشی‌های کارتاژها به سمت رم بود. بعد از دومین جنگ پونیک، رومیان تسخیر شبه‌جزیره را شروع کردند و این روند تا سال ۱۹ ق.م. ادامه داشت.
با پیروزی رومیان، شبه‌جزیره ایبری جزو امپراتوری رم شد. روند رومی‌سازی زبانی، فرهنگی و اقتصادی در اواخر قرن دوم ق.م. شروع شد. اسپانیای کنونی، نام و اکثر زبان‌ها و اساس شبکه جادّه‌های خویش را از این دوره به ارث برده‌است. عمق رومی‌سازی اسپانیا تا حدّی بوده‌است که سه تن از امپراتورهای رم (Traianus، Hadrianus و Theodosius I) و همین طور فیلسوف رواقی بزرگ سنکا (Lucius Anneus Seneca) و شعرای نامداری چون مارتیالیس (Marcus Valerius Martialis) و لوکانوس (Marcus Annaeus Lucanus) در این سرزمین به دنیا چشم گشودند.
اوّلین شواهد موجود، تاریخ رواج مسیحیت را در اسپانیا به قرن چهارم م. می‌رساند. در سال ۳۸۰، امپراتور تئودوسیوس اوّل مسیحیت را دین رسمی کلّ قلمرو رم اعلام کرد.

سده‌های میانه
در قرن پنجم میلادی، گروه‌هایی از اقوام ژرمانیک به اضافه‌ی یک قوم ایرانی به اسم الان‌ها امپراتوری رم را که به مرحله انحطاط خود رسیده بود تسخیر کردند. از این میان، قوم ویزیگوت در اسپانیا قدرت را به دست گرفت و سلسله پادشاهی‌ای تشکیل داد که قلمرو آن کلّ شبه‌جزیره و مناطق جنوب فرانسه را در بر می‌گرفت. مذهب آن‌ها، بر خلاف اکثر ساکنان اسپانیا که کاتولیک بودند، آریوئی بود تا این که در سال ۵۸۹ م. رکاردوس اول به مذهب کاتولیک روی آورد. ویزیگوت‌ها به کشور خودشان هیسپانیا می‌گفتند.

در سال ۷۱۱ م. هیسپانیا مورد حمله مسلمانان عرب و بربر، به رهبری طارق بن زیاد قرار گرفت و بعد از چند سال، تقریباً تمامی سرزمین‌هایش با اسم اندلس به صورت یکی از ولایات تحت سلطه‌ی بنی امیه دمشق در آمد. بعد از سقوط حکومت امویان دمشق، در سال ۷۵۶ م. یکی از آنها به اسم «عبدالرحمان داخل» موفق به تاسیس یک امارت مستقلِ از خلفای نوپای عباسی در قلمرو اندلس شد. تثبیت قدرت سیاسی این امارت و رقابت بین‌المللی با عباسیان بغداد و فاطمیان مصر باعث شد در سال ۹۲۹ م. عبدالرحمان سوم لقب خلیفه را اتخاذ کند.
دوره‌ی خلافت اموی، که اوج قدرت سیاسی مسلمانان در شبه‌جزیره‌ی ایبری به شمار می‌رود بعد از یک قرن تسلط با "فتنه اندلس" ختم یافت. اختلافات داخلی گوناگون به جنگ‌های داخلی و تشکیل امارت‌های جداگانه ملوک‌الطوایفی انجامید که سلطان برخی از آنها مسلمان بود و برخی دیگر در نیمه شمالی شبه‌جزیره تابع کلیسای رم بودند. تضعیف تدریجی امارات اسلامی باعث شد امارات مسیحی قلمرو خود را بسط بدهند و به مرور نیز متحد شوند. در قرن سیزدهم م.، شبه‌جزیره به پنج تا مملکت تقسیم شده بود: آراگون، ناوار، کاستیل یا همان کاستیا (به زبان اسپانیایی Castilla)، پرتغال و گرانادا که از این پنج تا تنها گرانادا تحت سلطه خداندان مسلمان بنی نصر بوده است.
در سال ۱۴۶۹ م.، اتحاد دو مملکت مسیحی کاستیا و آراگون با وصلت ایزابلای یکم کاستیا و فردیناند دوم آراگون متحقق شد. گسترش دامنه‌های تحت سلطه مسیحیان با تکمیل تصرف جزایر قناری توسط کاستیا در سال ۱۴۷۸ م. ادامه یافت، و بعد از آن نیز با امضای کاپیتولاسیون تحویل گرانادا در ۱۴۹۲ م. توسط ملک ابوعبدالله محمد دوازدهم، که طبق آن پادشاهان کاتولیک ایزابلا و فردیناند موظف رعایت دین اسلامی ساکنین گرانادا شدند. با تحویل گرانادا آخرین هسته سلطه اسلامی در شبه‌جزیره‌ی ایبری پس از ۷۸۱ سال از میان رفت. در همان سال٬ کریستف کلمب با سرمایه‌گذاری ملکه ایزابلا کاشف جهان نو شد و باز در همان سال نیز فرمانروایان کاتولیک دستور به ترک مذهب و گرایش به مسیحیت میا اخراج یهودیان از اسپانیا بعد از بیش از دو هزار سال سابقه حضور شبه‌چزیره ایبری. مدتی پس از اخراج یهودیان٬ مسلمانان نیز مجبور به ترک مذهب یا به خروج از اسپانیا شدند. برای تعقیب انحرافات از مذهب کاتولیک و تقیه‌ی یهودیان و مسلمانان٬ ملکه ایزابلا از سال ۱۴۸۰ م. دادگاه انگیزیسیون را تاسیس کرده بود. روند تمرکز قدرت در شبه‌جزیره با تصرف ناوارا توسط ملک فردیناند در سال ۱۵۱۲ ادامه یافت، که این امر باعث شکلگیری مرزهای اصلی اسپانیای کنونی شد.

عصر مدرن
اسپانیا در قرون جدید (۱۶ و ۱۷ م.) قوی‌ترین کشور استعمارگر جهان بوده‌است.

جنگ داخلی
حکومت اسپانیا تا۱۹۳۱ م. مشروطه بود و در آن سال به جمهوری تبدیل شد. در ژوئیه ۱۹۳۶ ارتش اسپانیا کوشید دولت جمهوری اسپانیا را ساقط کند. نتیجه این عمل جنگ داخلی بود که در آن ۳۰۰٬۰۰۰ نفر مردند. آلمان نازی و ایتالیای فاشیست به حمایت از ژنرال فرانکو و نیروهای ملّی گرایش پرداختند. اتّحاد جماهیر شوروی و بریگاد بین‌المللی در جبهه جمهوری خواهان می‌جنگیدند. در ۱۹۳۹ فرانکو در جنگ داخلی پیروز شد.

ورود در نظام سیاسی اروپایی
امروزه حکومت اسپانیا مشروطه سلطنتی و پادشاه آن خوان کارلوس است.

کابینه زنانه
در سال ۲۰۰۸ نخست وزیر اسپانیا، خوزه لویس زاپاترو، دومین کابینه خود را که برای نخستین بار اکثریت را زنان تشکیل می‌دهند معرّفی کرد: ۹ وزیر زن در مقابل هشت مرد. رکورد جوان ترین وزیر تاریخ اسپانیا نیز در این کابینه با حضور بیبیانا آیدو، زن جوان ۳۱ ساله شکسته شد. در کابینه پیشین این نخست وزیر تعداد وزیران مرد و زن برابر بود. این حرکت برای اسپانیا که تا ۳۰ سال پیش از آن، در دوران فرانکو، مردان حقّ قانونی داشتند که در انظار عموم زن خود را کتک بزنند، حرکت بزرگی محسوب می‌شود.

اقتصاد
اسپانیا بزرگ‌ترین تولید کنندهٔ روغن زیتون جهان است.

تقسيمات كشوري
بخش‌های خودمختار اسپانیا
بخش خودمختار نخستین تقسیمبندی در پادشاهی اسپانیا است که بنابر قانون اساسی اسپانیا ایجاد شده‌است. ماده دوم از قانون اساسی اسپانیا خودگردانی را حق «گروه‌های قومی و بخش‌های مختلف» می‌داند و بر «اتحاد پایان‌ناپذیر ملت اسپانیا» تاکید می‌کند. هم‌اکنون اسپانیا ۱۷ بخش خودمختار و ۲ شهر خودمختار دارد.

اندلس
اَندَلُس یا اَندَلوثیا (به اسپانیایی: Andalucía) یکی از ۱۷ بخش خودمختار کشور اسپانیا است. پایتخت آن شهر سویل است.
بازمانده‌های فراوانی از معماری موری (مراکشی) در اندلس بجا مانده‌است زیرا این منطقه واپسین دژ مقاومت مورها پیش از بازپس‌گیری این سامان از سوی پادشاهان کاتولیک بود که در سال ۱۴۹۲ تکمیل گشت. نامدارترین این آثار کاخ الحمراء در گرانادا، مزکوئیتا در کوردوبا و برج‌های توره دل اورو و خیرالدا در سویل. از آثار باستانی مهم آن می‌توان به مدینةالزهرا در نزدیکی کوردوبا اشاره کرد.

تاریخ
مسلمانان به مدت ۷۸۱ سال (از سال ۷۱۱ تا ۱۴۹۲) بر اندلس و نقاط دیگر اسپانیا حکومت کردند.

آستوریاس
آستوریاس (به اسپانیایی: Asturias) یکی از ۱۷ بخش خودمختار اسپانیا است. این بخش خود یکی از پنجاه استان اسپانیا است. پایتخت آن اُبیه‌دو است. این استان ۷۸ دهستان دارد.

زبان‌ها
تنها زبان رسمی در استان زبان اسپانیایی است.در این استان علاوه بر اسپانیایی زبان بومی منطقه بنام زبان آستوریایی نیز رواج دارد که در حدود چهارصد هزار تن گویشور دارد.در مناطق شرقی این استان زبان اوناویایی نیز بکار گرفته میشود.

جزایر بالئاری
جزایر بالئاری (به اسپانیایی: Islas Baleares)، مجمع‌الجزایری در غرب دریای مدیترانه و نزدیک به ساحل شرقی شبه‌جزیرهٔ ایبری است.
یکی از ۱۷ بخش خودمختار اسپانیا و یکی از ۵۰ استان آن به‌شمار می‌آید. پایتخت این استان پالما دمایورکا و ۶۷ دهستان دارد.
این منطقه شامل جزیره‌های مایورکا و مینورکا، ایبیزا، فورمنترا و چند جزیرهٔ کوچک دیگر است که همه از مناطق گردشگری مشهور اروپا هستند.

سرزمین باسک
باسک بخشی است خودمختار، در دامنه کوه‌های پیرنه غربی، در کشور اسپانیا قرار دارد، این ناحیه سرزمین تاریخی مردم باسک است.

استان کانتابریا
کانتابریا یکی از ۱۷ بخش خودمختار اسپانیا و یکی از ۵۰ استان آن است. کانتابریااستانی در شمال اسپانیا است.

جغرافیا
این استان هم‌مرز با استان‌های لئون، پالنسیا، بورگس، آستوریاس و دریای کانتابریا است، این استان ۱۰۲ دهستان دارد. پایتخت بخش خودمختار و مرکز استان، شهر سانتاندر است.
۵۶۸٬۰۹۱ نفر در کاکرس زندگی می‌کنند، کانتابریا بخشی از اسپانیای سبز است، نامی که به نوار باریک بین دریای کانتابریا و کوه‌های کانتابریا در شمال اسپانیا گفته می‌شود.
به آن سبز می‌گویند زیرا همانند جلگه شمال ایران بادهای نمناک وزیده از اقیانوس اطلس در کوه‌های کانتابریا در دام می‌افتند و بر زمین می‌بارند، میانگین بارندگی در این استان ۱۲۰۰ میلی‌متر (نزدیک نصف بارش در انزلی) است که سبب رویش جنگل‌های با درختان پهن‌برگ در آن شده است.

تاریخچه
کانتابریا یکی از جاهایی است که بیشترین آثار باستانی باقیمانده از دوران پیشینه سنگی را در جهان دارد، نگاره‌هایی برغار آلتامیرا از ۱۸٬۰۰۰ تا ۱۱٬۰۰۰ سال پیش باقی مانده است و به عنوان اثری جهانی در سازمان یونسکو به ثبت رسیده است.

کاستیا و لئون
کاستیا و لئون (به اسپانیایی: Castilla y León) یکی از ۱۷ بخش خودمختار اسپانیا و بزرگ‌ترین آن‌ها است. این بخش بر پایه منطقه‌های تاریخی کاستیا قدیم و لئون تشکیل شده‌است. این بخش مساحت ۹۴۲۲۳ کیلومترمربع از خاک اسپانیا را پوشش می‌دهد و دارای ۲/۵ میلیون نفر جمعیت (سال ۲۰۰۵) می‌باشد. پایتخت آن بالادولید است.

کاتالونیا
کاتالونیا بخشی خودمختار در شمال شرقی کشور اسپانیا است و تقریباً با ناحیهٔ تاریخی کاتالونیا منطبق است.

سیاست
کاتالونیا به لحاظ مالی و بانکی و امور بندری مهمترين استان اسپانیا به شمار می‌رود و نزديک به ۲۰ درصد توليد ناخالص ملی اسپانيا در کاتالونیا انجام می‌شود. یکی از خواسته‌های دولت کاتالونیا در سال‌های اخیر پرداخت سهم کمتری از مالیات‌هایی که از مردم این ایالت اخذ می‌شود به دولت مرکزی و تعیین سقف مالیات‌ها توسط دولت محلی بوده است. آن‌ها معتقدند تعهدات مالی این ایالت به دولت مرکزی باعث شده تا کاتالونیا به رغم توان اقتصادی بالایش به مقروض‌ترین ایالت اسپانیا بدل شده و نزدیک به ۴۲ میلیارد یورو بدهی داشته باشد.
گرایش‌های جدایی خواهانه در کاتالان که در دهه‌های گذشته در اقلیت بود در سال‌های اخیر قدرت بیشتری گرفته‌اند. جدایی‌خواهان کاتالونیا و شماری از اقتصاددانان معتقدند جدایی این ایالت از دولت مرکزی به سود آن خواهد بود چراکه ۲۷ درصد صادرات اسپانیا از این منطقه است و ۲۵ درصد توریست‌های اسپانیا نیز مقصدشان کاتالونیا است. همچنین سهمی که کاتالونیا از دولت مرکزی می‌گیرد ۱۵ میلیارد یورو کمتر از سهمی است که کاتالونیا به خزانه مرکزی می‌پردازند. این درحالیست که برخی کارشناسان اقتصادی دیگر معتقدند کاتالونیای مستقل به لحاظ اقتصادی توان ادامه حیات ندارد به ویژه اگر به عضویت اتحادیه اروپا پذیرفته نشود و صادراتش به اسپانیا نیز قطع شود.
طبق آخرین همه‌پرسی در ژوِییه ۲۰۰۶ کاتالونیا به بخشی خودمختار تبدیل شد، از نظر درآمدهای مالیاتی و کنترل بر مرزها و فرودگاه‌ها و قوانین مهاجرتی مستقل‌تر از قبل شد.

جغرافیا
مرکز کاتالونیا شهر بارسلون است.

زبان
بر پایه آخرین سرشماری که توسط دولت در سال ۲۰۰۹ انجام گرفت.اکثریت مردم اسپانیایی را به عنوان زبان خود بیان کردند( ۴۶٫۵۳٪ اسپانیایی و ۳۷٫۲۶٪ کاتالان).در استفاده روزانه ۴۵٫۹۲٪ ادعا داشتند بیشتر از زبان اسپانیایی و ۳۵٫۵۴٪ از زبان کاتالان به عنوان زبان اصلی و ۱۱٫۹۵٪ نیز ادعا داشتند که از هر دو زبان به یک میزان استفاده میکنند.تفاوت قابل توجهی که بین بارسلونا (و تا حدود کمتری منطقه تارگونا) با دیگر نقاط کاتالان دیده می‌شود این است که زبان اسپانیایی در این دو منطقه بیشتر از دیگر مناطق صحبت می‌شود در حالی که در سایر مناطق این ایالت زبان کاتالان غالب است.

معماری
از بناهای موجود در این ناحیه می‌توان به خاندان مقدس (La Sagrada Familia) اثر آنتونیو گائودی اشاره کرد.

اکسترمادورا
اکسترمادورا (Extremadura) یکی از ۱۷ بخش خودمختار اسپانیا است. پایتخت آن مِریدا است. این بخش از دو استان کاسرس و باداخس تشکیل شده است.مردم این منطقه به زبان اکسترامادورایی تکلم می کنند.

گالیسیا
گالیسیا یا گالیثیا (به اسپانیایی: Galicia) یکی از ۱۷ بخش خودمختار اسپانیا است. پایتخت آن شهر باستانی و مذهبی سانتیاگو د کومپوستیا است.زبان رایج این منطقه زبان گالیسی است و زبان هایی مانند فالا و لئونی نیز در این منطقه رواج دارند. گالیسیا از سوی جنوب با کشور پرتغال هم‌مرز است.

استان لاریخا
لا ریوخا (به اسپانیایی: ‎La Rioja‏) یکی از ۱۷ بخش خودمختار و یکی از ۵۰ استان اسپانیا است.

جغرافیا
استانی در شمال کشور اسپانیا است، این استان هم‌مرز با استان‌های آلابا، نابارا، ساراگوسا، سوریا و بورگوس است، این استان ۱۷۴ دهستان دارد. پایتخت بخش خودمختار و مرکز استان لُگُرُنیو است، جمعیت لاریوخا ۳۰۸٬۹۶۸ نفر است که از این میان نیمی در شهر لوگرونیو ساکن هستند، مساحت این استان ۵٬۰۴۵ کیلومتر مربع است و شامل ۲۰۲ دهستان است.

اقتصاد
شراب ریوخای آن مشهور است.

مادرید
مادرید یکی از 17 بخش خودمختار اسپانیا است، پایتخت آن مادرید است. مادرید پایتخت اسپانیاست.

مورسیا
مورسیا یا مورثیایامرسیه یکی از ۱۷ بخش خودمختار اسپانیا است و یکی از ۵۰ استان آن است.

جغرافیا
پایتخت بخش خودمختار و مرکز استان مورسیا است. این استان ۴۶ دهستان دارد.

نابارا
نابارا (به اسپانیایی: Navarra) یکی از ۱۷ بخش خودمختار اسپانیا و یکی از ۵۰ استان آن است.پایتخت بخش خودمختار و مرکز استان، پامپلونا است. این استان ۲۷۲ دهستان دارد.جشن‌های ۱۰ روزهٔ سن فرمین یکی از معروف‌ترین جشن‌های دنیاست که همه ساله از ۱۷ ژوئیه شروع و به مدت ۱۰ روز ادامه پیدا می‌کند.در این جشن با رها کردن گاو در خیابان‌های شهر به جشن و پایکوبی می‌پردازند.
طبق آمار به دست آمده از سال ۱۹۲۴ تا سال ۲۰۰۸ ، ۱۳ نفر بر اثر برخورد با گاوهای خشمگین جان خود را از دست داده اند.

والنسیا
والنسیا یا بالنسیا یا بالنثیا (در اسپانیایی: Valencia؛ در اسپانیایی حرف «v»، «ب» تلفظ می‌شود) یکی از بخش‌های خودمختار اسپانیا است. شهر والنسیا پایتخت این بخش خودمختار در اسپانیا است.