باشگاه ضرب‌المثل/30
حکایت مثل «شال و کلاه کردن» را می‌دانید؟
در باشگاه ضرب‌المثل امروز حکایت کوتاهی را از ضرب‌المثل «شال و کلاه کردن» می‌خوانید.
به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ مَثَل، به مثابه نمودی برجسته، در مجموعه هنر ملی جایی خاص را به خود اختصاص داده است. وجه مثبت و معتبر در تعریف مثل، آن خاصیتی است که موجب می‌شود تا کلامی در تداول عامه مقامی پایدار کسب کند. به عبارت صریح‌تر سخن منظوم و منثوری که حامل پیامی مشخص است، وقتی اعتبار مَثَل را به دست می‌آورد که در گفتار مردم تکرار شود و کاربرد یابد (احمد پناهی سمنانی).
هر اندازه ملتی از تاریخ تمدن غنی‌تری برخوردار باشد، مثل‌های بیشتری هم در آن رواج می‌یابد. دانستن مثل‌ها گفتن و نوشتن را آسان می‌کند. چرا که این جملات کوتاه آسان‌تر بر دل می‌نشیند و مکالمه را کوتاه می‌کند. البته باید توجه داشت که مثل‌ها را درست و بجا استفاده کرد.
با این وصف در باشگاه ضرب‌المثل امروز حکایت کوتاهی را از ضرب‌المثل «شال و کلاه کردن» می‌خوانید.
هر گاه کسی آماده و مهیای رفتن باشد، لباسی رسمی به تن کند تا در مجلسی حضور یابد، از عبارت مثلی بالا استفاده می‌شود. البته این عبارت تمثیلی در بیشتر مواقع به صورت مزاح و شوخی بیان می‌شود.
سابقاً این طور بود که شالی را به کمر می‌بستند و بعد لباس بلندی را روی آن می‌پوشیدند. شال به کمر بستن رسم دیرینه لباس پوشیدن ایرانی‌ها بود، تا اینکه پهلوی آمد و آن را ممنوع اعلام کرد و دستور داد که مردم به شیوه اروپایی لباس پوشند.
عبارت «شال و کلاه» را دهخدا این‌گونه مطرح کرده است که به لباس وزرا اطلاق می‌شد، لباسی زربفت و شال ابریشمی که به کمر می‌بستند و کلاهی که بر سر می‌نهادند و با آن در مجالس رسمی حاضر می‌شدند.
در حال حاضر هم با اینکه شاید دیگر کمتر کسی شال به کمر ببندد و کلاه پوستین بر سر بگذارد، اما همچنان این عبارت «شال و کلاه کردن» رایج است و به هنگامی که فردی عزم رفتن به جایی را دارد، گفته می‌شود در مثل می گویند: «فلانی شال و کلاه کرده» یا «کجا دوباره شال و کلاه کردی؟»
گزارش از: مریم محمدی
انتهای پیام/
