«رستاخیز» یک تعزیه سینمایی است/ چه کسی مسئول عواقب تعلیق این فیلم است؟

به گزارش خبرنگار حوزه سینما گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ یک دهه قلم‌ها به کار افتاد و دوربین‌ها به حرکت درآمد تا روایت عاشورا را با عنوان «رستاخیز» روی پرده بیاید اما پس از تعلیق اکران این اثر به خاطر نشان دادن چهره حضرت عباس علیه السلام هنوز دست این فیلم سینمایی از رسیدن به پرده سینما کوتاهه و اختلاف نظر ها پابرجا ،به دلیل این کشو قوس‌ها  و اختلاف نظر ها گفتگوی مفصلی با احمد رضا درویش کارگردان این اثر داشتیم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گروهی را تشکیل داده که موارد معنوی و حقوقی فیلم را در ارتباط با مسئله تعلیق در نمایش مورد بررسی قرار دهند و راهکارهای اساسی و برون رفت را از این مشکل جستجو کنند، این آخرین اخباری  است که از اکران فیلم می‌توانم بگویم. البته تصمیمی که وزارت ارشاد در تعلیق فیلم گرفت در عرصه داخلی و خارجی تبعات و مسئولیت‌های وسیعی را برجا گذاشت در واقع بر اثر این تصمیم همه چیز بهم ریخت و گرفتن این تصمیم هر دلیلی که داشت بازتاب‌های معنوی و مادی برای سازندگان فیلم و افکار عمومی به جای گذاشت، در حقیقت انتظاری که مردم از مدیریت فرهنگی کشور داشتند شرایطی بود که فیلم «رستاخیز» به دلیل اهمیت مضمون و موضوعی که مربوط به نهضت امام حسین(ع) است، دیده شود. به طور کل این موضوعات مسائلی است که در دست بررسی است و من امیدوارم با تکیه بر معنویت این ایام گروهی که تشکیل شده  اند بتواند به نتیجه مثبت برسند و مشکلات مربوط به فیلم را برطرف کنند.

همه ابعادی که مربوط به فیلم «رستاخیز» بوده چه تاریخی و چه نشان دادن چهره حضرت عباس(ع) بنابر اسناد و گواهی موجود و نظر کارشناسان پروژه و همچنین کسانی که تخصصشان در شورای پروانه ساخت بوده صورت گرفته است. به طور کل در فیلم بخشی نیست که با موازین فقهی ناهماهنگی داشته باشد و حتما اکنون از من می‌پرسید پس این اختلافات بر سر چیست؟ واقعیت آن است که در بحث نشان دادن چهره اولیا و انبیا و بزرگان دین اجماع مشخصی در بعضی موارد وجود ندارد، این عدم وجود اجماع باعث شده نظرهای مختلفی مطرح شود اما در مورد ایرادات تاریخی باید بگویم که ممکن است هر کاری مطابقت کاملی با تاریخ نداشته باشد ما هم مدعی نیستیم این اشتباهات در فیلم وجود ندارد به هر صورت هر کاری و هر اثری که درخصوص مبانی افراد و مهم صدر اسلام و حماسه بزرگ نهضت امام حسین(ع) باشد، کامل نیست. در واقع هیچ شاعر نویسنده و فیلمساز نیز نمی‌تواند ادعا کند که کارش ایرادی ندارد. «رستاخیز» هم همه عاشورا و همه نهضت امام حسین(ع) نیست بلکه برگی از منظومه و کتاب قطور عاشوراست. «رستاخیز» یک تعزیه سینمایی است که از زاویه دیدی مطرح می‌شود بنابراین به فیلم «رستاخیز» در حد فیلم «رستاخیز» نگاه کنید. نکته مهمی که وجود دارد همه کسانی که به مسائل فقهی و تاریخی این فیلم ایراد گرفتند با اعتراف خودشان اصلا فیلم را ندیدند چطور فیلمی را که ندیدند می‌توانند قضاوت کنند! این قضاوت‌ها آن هم در حد وسیع برای فیلم «رستاخیز» صورت گرفت و تبعاتش در داخل و خارج از کشور تأثیرگذار بود، این موضوع به دلیل آن است که الگوهای فرامتنی همچون جریان‌های سیاسی و جناحی مداخله کرده‌اند و «رستاخیز» بهانه‌ای شد تا جریانات سیاسی این اثر عاشورایی را با هدف‌های مدنظر خودشان تحت‌الشعاع قرار دهند.

فیلم «رستاخیز» هدف‌هایی را دنبال می‌کرد، در واقع از ابتدا زمانی که طراحی شروع شد جامعه‌ای از مخاطبان فیلم را مورد بررسی قرار دادند به نظر من شیعه در جای جای جهان حضور دارند و مخاطبین اصلی این فیلم را تشکیل می‌دهند که البته دارای سلیقه و هویت‌های مختلفی نیز هستند و طبیعی است که هر کسی فرهنگ متفاوتی دارد بنابراین باید مبانی مشترکی را در نظر می‌گرفتیم، فیلم «رستاخیز» این موضوع را مدنظر قرار داد و این تفاوت‌ها را لحاظ کرد.

اتفاقی که در عراق و شهر بغداد رخ داد ناشی از فرهنگ جامعه مردم عراق نسبت به حادثه عاشورا و فرهنگ اهل بیت است جالبه در عراق زیارتگاهه 5 تن از معصومین بزرگوار است و اکثریت مردم عراق شیعه هستند و علاقه‌مندی زیادی نسبت به فرهنگ اهل بیت (ع) دارند به طور کل عزیمت و خاستگاه فیلم «رستاخیز» در آنجا تعریف شده، در آنجا نگاه طور دیگری و در ایران نگاه‌ها طور دیگری است، همه علاقه‌مند و شیفته فرهنگ اهل بیت هستند در مسائل مبنایی هم این پرسش برای من مطرح است وقتی نظری در خصوص مسائل مبنایی مثلاً در بحث حرمت نشان دادن چهره بزرگان دین مطرح می‌شود این مگر قلمروپذیر است مگر می‌شود موردی در جایی حرام باشد و در جای دیگر حلال. این پرسش را باید تحلیل کرد تا به پاسخ برسیم این موضوع باید فلسفه‌اش باز شود تا به پاسخ‌های نهایی برسیم. در هر صورت فکر می‌کنم زمان و مکان بسیار مؤثر است که چه آرایی نسبت به این نوع مبانی صادر شود امروز در منطقه‌ای که شیعه و ما زندگی می‌کنیم مسائل عجیب و تکان‌دهنده‌ای رخ می‌دهد عرصه‌ای رسانه‌ در اختیار جریانات تکفیری و جریانات تندرو و افراطی  است. شبکه‌های متعددی تلاش می‌کنند با پشتیبانی‌های طرف غربی‌ها بر علیه فرهنگ اهل بیت کار ‌کنند. سریال‌های مختلفی در دست کار است وامروز همه می‌توانند به سهولت کپی سی‌دی‌ها این طور سریال‌ها که توسط جریان‌های تکفیری ساخته شده راپیدا کنند.

امروز هالیوود و کشور‌های دیگر درصدد هستند فیلم پیامبر (ص) با نشان دادن چهره‌ای ایشان بسازند در جهان شیعه چه خبر است در اطراف جریاناتی که توسط دشمنان بشریت پشتیبانی می‌شوند این‌ها با تکیه بر خاستگاه‌ها به تجزیه‌ منطقه مشغول هستند و نظام‌های سیاسی منطقه را مورد هدف قرار دادند و خواب‌های عجیبی برای مردم این منطقه دیدند.

امروز کودکان شیعه محب اهل بیت به دلیل علاقه به فرهنگ اهل بیت (ع) سر بریده می‌شوند  وظیفه‌ امثال ما به عنوان فیلم‌ساز چیست آیا ما نسبت به موقعیتی که در پیش داریم نباید عکس‌العملی داشته باشیم و باید مسلط به چی باشیم. نقش مشاوران، علما و مراجع و مسئولان فرهنگ اینجا بسیار حساس است.

فیلم «رستاخیز» از ابتدا تا انتها از نظر بسیاری از علما و مراجع برخوردار بوده با همین حساسیت‌ها ساخت این فیلم ده سال طول کشید.

اتفاقاً با تکیه بر توان بخش خصوصی تکیه به مضمون و موضوع مهمی که داشته، تلاش کرده از آرا و نظرات کارشناسان بهره ببرد آن هم نه تنها در ایران بلکه در حوزه نجف و در حوزه علمیه بیروت. به هر حال سعی کرده این فیلم از پشتوانه‌های علمی، فقهی و تاریخی برخوردار باشد و کمتر اشتباه کند.

من می‌خواهم سؤال شما را بکشانم به سمت مجوز‌ها. وقتی که می‌گوییم فیلم «رستاخیز» دارای مجوز قانونی و هویت مشروع است یعنی صرفاً به پروانه نمایش اتکا می‌کنیم در حالی که اینطور نیست مجموعه رفتار‌هایی که با این فیلم صورت گرفته علاوه بر مجوز‌های کتبی نشان دهنده توجه و رویکرد ساختار‌های رسمی و غیر رسمی و لشکری و کشوری نظام نسبت به فیلم بوده است.

این فیلم در طول 4 دولت ساخته شده و در شرایط فعلی این چهارمین دولتی است که تجربه کرده و وقتی اثری مثل «رستاخیز» در این ابعاد و سیستم ساخته می‌شود طوری نیست که بخواهد به صورت زیر‌زمینی ساخته شود. 

متأسفانه یکی از بداخلاقی‌هایی که در اعتراض این فیلم صورت گرفت به گونه‌ای بود که گویا این فیلم، فیلمی زیرزمینی است. چطور می‌شود در کشور مدتی نزدیک به ده سال یک فیلم با این ابعاد و این حجم اجرایی ساخته شود بدون اینکه چهار‌چوب‌ها و مسیر رسمی خودش را طی کرده باشد،این فیلم گرچه متکی بر بخش خصوصی است اما در ابعاد مختلف از حمایت همه جانبه نهاد‌های نظامی و لشگری و کشوری برخوردار بوده این فیلم نمی‌تواند بدون این حمایت‌ها ساخته شود ده‌ها هزار جمعیت در فیلم «رستاخیز» حضور دارند تأمین این جمعیت‌ها در نقاط دور دست و دور افتاده در اماکنی که شاید امنیت کافی را هم نداشته ساخته شد وبه مورد   حمایت قرار گرفت.

در این فیلم 4 شهر ساخته شده اینها در اختیار پروژه قرار گرفته برای آنکه این اعتقاد وجود داشته مبانی فیلم در مسیری است که حتماً باید مورد حمایت قرار بگیرد. مکاتبات و دستوراتی که مبنی بر حمایت این فیلم صادر شده همه در مستندات فیلم وجود دارد.

وقتی پروانه نمایش برای فیلم صادر شد و 9 سیمرغ بلورین اهدا می‌شود این اتفاق معنا‌دار است یعنی چندین و چند شورا در چندین مرحله فیلم را دیدند مگر می‌شود فیلمی زیرزمینی ساخته شود و به عنوان بهترین فیلم جشنواره رسمی و ملی انتخاب شود؟ مگر کارگردان یک فیلم زیرزمینی می‌تواند به عنوان بهترین کارگردان جشنواره فجر شناخته شود؟

این گونه نیست چهارچوب‌ها والزاماتی وجود دارد و پس از کسب پروانه نمایش مسیری برای فیلم تعیین شده که مسیر بسیار وسیعی است. باز هم اشاره می‌کنم وقتی دستگاهی چون وزارت ارشاد در بدو امر یعنی سال 85 پروانه ساخت فیلم «رستاخیز» را صادر می‌کند آن هم با سرمایه گذاری بخش خصوصی و مشارکت سرمایه‌گذاران خارجی معنایش آن است که قرارداد‌های متقابلی بین تهیه‌کننده‌ای داخلی و سرمایه‌گذار خارجی مورد تأیید وزارت ارشاد قرار گرفته قرارداد‌های مشترک این فیلم با شرکای خارجی مورد تأیید وزارت خارجه هم قرار گرفته این قرارداد‌ها حقوقی و مسئولیت آفرین است معنایش آن است که چهارچوب‌های رسمی وجود دارد که بر اساس آن چهارچوب‌ها مردم عمل می‌کنند همانند آن است (که یک خانه با مجوز شهرداری و سرمایه‌گذاری مردم در جایی ساخته شود و حال دولتی دیگری آمده می‌خواهد در مسیری ساختمان اتوبانی درست کند به طور حتم دولت جدیدی باید پایبند مجوز‌های دولت قبلی باشد). این طور نیست که حقوق فیلم را نادیده بگیرند حقوق معنوی و مالکانه افراد اینجا اهمیت پیدا می‌کند اینجا حق‌الناس مطرح است و حق‌الناس چیزی است که حتماً مسئولین باید به آن توجه کنند.

مسئولان کشور می‌توانند به هر دلیل ازجمله دلیل فقهی، فرهنگی، سیاسی و موضوع هسته‌ای فیلم «رستاخیز» را تعلیق کنند اما مسئولیت‌ها بر این تصمیم بر دوش مسئولان است. مسئولان نمی‌توانند از توجه به حق‌الناس و حقوق معنوی و مالکانه و مادی که از سازندگان «رستاخیز» خدشه وارد شده به راحتی بگذرند این چیزی است که باید توجه شود. من به عنوان کارگردان فیلم بالاخره مسئول حقوق مالکانه و معنوی فیلم هستم. سازندگان «رستاخیز» و تهیه‌کننده آن باید پاسخگوی سرمایه‌گذاران باشد اینجا دولت نباید از مسئولیتش سر باز بزند.

پخش‌کننده فیلم «رستاخیز» حوزه اندیشه و هنر اسلامی است که زیر نظر سازمان تبلیغات اسلامی فعالیت می‌کند، مگر می‌شود سازمان تبلیغات اسلامی و حوزه اندیشه و هنر اسلامی مسئولیت پخش فیلم «رستاخیز» را برعهده بگیرد بدون اینکه مضمون فیلم را مورد تأیید قرار دهد؟

گفتگو از عطیه آقابابایی

برای آگاهی از آخرین اخبار و پیوستن به کانال تلگرامی باشگاه خبرنگاران جوان اینجا کلیک کنید.  

انتهای پیام/