سالروز بزرگترین فاجعه فوتبالی در تاریخ بریتانیا

به گزارش خبرنگار فوتبال و فوتسال گروه ورزشی باشگاه خبرنگاران جوان در تقویم امروز مهمترین اتفاقات فوتبالی که در چنین روزی رخ داده است را بررسی می کنیم.

*فاجعه هیلزبورو

۲۵ آوریل ۱۹۸۹ ، لیورپول قرار بود در نیمه‌نهایی جام حذفی با ناتینگهام فارست بازی کند. همه چیز عادی به نظر می‌رسید و هیچ‌کس فکر نمی‌کرد، آن روز بزرگ‌ترین فاجعه تاریخ فوتبال بریتانیا رقم بخورد؛ فاجعه‌ای با ۹۶ کشته و ۷۶۶ زخمی.

بازی باید در زمینی بی‌طرف برگزار می‌شد و اتحادیه فوتبال انگلستان، "هیلزبورو"، ورزشگاه اختصاصی تیمِ شفیلد‌ ونزدی، را انتخاب کرد. هوادران دو تیم، چنان که در بازی‌های داخلی انگلستان رسم است، از هم جدا شدند و سهم لیورپولی‌ها سکو‌های غربی ورزشگاه بود، که در بازی‌های خانگی شفیلد به تماشاگران مهمان داده می‌شد.

هواداران لیورپول که از ظهر راهی ورزشگاه شدند، مجبور بودند از نرده‌های گردان قدیمی و کوچک سکوی غربی وارد شوند. لحظه به لحظه به ازدحام جمعیت افزوده شد و پلیس وقتی با حضور بیش از حد جمعیت در بیرون ورزشگاه روبرو شد، در تصمیمی عجیب یکی از دروازه‌هایی که معمولاً تنها برای خروج هواداران استفاده می‌شد را باز کرد. با این کار ورود سیل جمعیت شتاب بیش از حدی گرفت و مردم در حالی به سمت داخل ورزشگاه هجوم می‌بردند، که نمی‌دانستد مشغول "له کردن" جلویی‌ها هستند و به طرز عجیبی هیچ پلیسی آن‌جا حاضر نبود. بعدها تلویزیون انگلیس در گزارشی نشان داد که تنها دو نیروی اسب‌سوار پلیس در آن موقعیت می‌توانستند تا حدی زیادی مانند سدی جلوی جمعیت را بگیرند.

ری لوئیس،داور بازی به توصیه پلیس پنج دقیقه بعد از زدن سوت آغاز، مسابقه را متوقف کرد ولی پس از آن مسابقه‌ای برای زنده ماندن در بیرون از زمین شروع شد. هواداران لیورپول از سر و کله هم و از فنس‌ها بالا ‌می‌رفتند، تا از خفه شدن نجات پیدا کنند. آن روز ۹۴ نفر که بین ۱۰ تا ۶۷ سال داشتند، جان خود را از دست دادند.

انگشت اتهام از همان ابتدا به سوی تماشگران لیورپول گرفته شد و دولت و پلیس دلیل فاجعه را "ازدحام جمعیت و اوباش‌گری تماشاگران" اعلام کردند. این اتهام کم‌تر از چهار سال پس از "فاجعه هیسِل" (مسابقه بین لیورپول و یوونتوس که در آن ۳۹ نفر که بیش‌تر هواداران تیم ایتالیایی بودند، کشته شدند) حسابی به این هواداران می‌چسبید و حتی "جکز جرج"، رئیس وقت یوفا، هواداران لیورپول را "هیولا" نامید. اما این روزنامه "عامه‌پسند" سان بود که تنها چهار روز بعد از حادثه آتش به جان لیورپولی‌ها زد. سان با تیتر حقایق به شدت از هوادران لیورپول انتقاد کرد و نوشت که آنها جیب قربانیان را زدند و پلیس هایی که در حال کمک بودند را کتک زدند.

مطلبی که موجب "بایکوت" گسترده این روزنامه در شهر لیورپول شد که تا امروز هم ادامه دارد.

لیورپولی‌ها که از همان ابتدا حس کرده بودند، کاسه‌ای زیر نیم کاسه است و بو برده بودند که دولت و پلیس تمام حقایق را نگفته‌اند، خواهان علنی شدن مدارک شدند. آن‌ها برای هدفشان ۲۳ سال جنگیدند تا این که در ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۲ به هدفشان رسیدند. در این روز هیئت مستقل هیلزبورو نتایج دو سال تحقیق خود را پس از مطالعه بیش از ۴۰۰ هزار صفحه سند از ۸۰ سازمان منتشر کرد؛ اسنادی که تا پیش از این پنهان نگاه داشته شده بود: "تماشگران لیورپول به هیچ عنوان مقصر نبودند و دلیل اصلی فاجعه ناکارآمدی پلیس در کنترل جمعیت بوده". در این گزارش همچنین نوشته شده بود: "اگر نیروهای امداد سریع‌تر عمل می‌کردند، احتمال داشت تا ۴۱ نفر از قربانیان نجات پیدا می‌کردند."

۲۳ سال طول کشید تا مشخص شود آن ماجرا نه فاجعه‌ای بزرگ در تاریخ ورزش بریتانیا که فاجعه‌ای عظیم در تاریخ قضایی این کشور بوده است. این بار موج عذرخواهی از قربانیان به راه افتاد. دیوید کامرون، نخست‌وزیر بریتانیا از "بی عدالتی مضاعف" در حق خانواده‌های قربانیان عذر خواهی کرد و همچنین به دلیل این که "از عزیزانشان به درستی محافظت نشد و تلاش شد قربانیان مقصر وقوع فاجعه شناخته شوند." کلوین مکنزی، سردبیر وقت روزنامه سان نیز گفت که آن تیتر معروف به جای حقیقت باید "دروغ‌ها" خوانده شود.

بیش از ربعِ قرن از "فاجعه هیلزبورو" گذشته، اما هنوز هم هواداران لیورپول این فاجعه را از یاد نبردند. دست‌کم سه نفر از بازماندگان به دلایل عاطفی خودکشی کردند و بسیاری از آن ها به مواد مخدر روی آوردند.

شب قبل نیز پیش از شروع دیدار لیورپول و دورتموند که به شکلی رویایی برای لیورپولی ها به پایان رسید ، هوداران و بازیکنان دو تیم یاد آن قربانیان را گرامی داشتند.

*اولین تعویض در تاریخ فوتبال بین المللی

۱۵ آوریل ۱۸۸۹، سام گیلام دروازه بان تیم ملی ولز در دیدار تیم ملی این کشور برابر اسکاتلند به اولین بازیکن تعویضی در تاریخ فوتبال در بازیهای بین المللی تبدیل شد.

در حالی که آن زمان چندین سال بود که در مسابقات باشگاهی تعویض در طول مسابقه انجام می شد اما در بازیهای بین المللی تعویض کردن در طول مسابقه به هر دلیلی حتی مصدومیت بازیکنان ممنوع بود. بنابراین هر تیم در هر مسابقه فقط ۱۱ بازیکن را آماده می کرد.

اما در مسابقه تیم ملی ولز و اسکاتلند در مسابقات قهرمانی بریتانیا ، دروزاه بان آن زمان تیم ولز که جیمز ترینر بود ، توسط باشگاهش اجازه حضور در این مسابقه را پیدا نکرد و باشگاه پرستون نورث ، این بازیکن را رها نکرد. اما این موضوع را ولزی وقتی‌فهمیدند که فقط چند دقیقه با شروع مسابقه باقی مانده بود. بنابراین آنها یک تماس اضطراری با سام گیلام ، که در همان شهر زندگی می کرد گرفتند تا سریع خود را به محل مسابقه برساند.

دو تیم توافق کردند که بازی را شروع کنند و زمانی که گیلام رسید ، ولز بتواند تعویض کند و او را وسط بازی به زمین بفرستد. بنابراین ولز بازی را با یک دروازه بان آماتور به نام آلف پاگ آغاز کرد و در دقیقه ۳۰ مسابقه که گیلام خودش را به مسابقه رساند ، ولز اولین تعویض تاریخ فوتبال بین المللی را انجام داد و گیلام را به جای پاگ به میدان فرستاد.

هر دو دروازه بان ولز که در این دیدار به میدان رفتند موفق شدند دروازه خود را بسته نگه دارند بازی با نتیجه بدون گل مساوی به پایان رسید. این اولین مسابقه ول در ۱۴ بازی اخیرش با اسکاتلند بود که از این تیم شکست نخورد. البته اسکاتلند در پایان قهرمان این جام شد.

این مسابقه به تنها بازی ملی پاگ ، دروازه بان آماتور ولز تبدیل شد در حالی که گیلام چهار مسابقه دیگر برای ولز انجام داد و جمع بازیهای ملی خود را به پنج رساند.

البته از نظر فیفا تعویض در مسابقات بین المللی را تا مسابقات مقدماتی جام جهانی ۱۹۵۴ ممنوع بود و در این سال به طور رسمی تیم ها حق انجام تعویض در بازیهایشان را یافتند.

* مسابقه جنجالی استقلال و سایپا و آغاز بیانیه نویسی

۲۷ فروردین ۱۳۸۸، استقلال و سایپا در ورزشگاه آزادی به مصاف هم رفتند که این مسابقه بسیار جنجالی شد.

بازی تا اواخر مسابقه بدون گل پیش می رفت تا اینکه دقیقه ۸۸ آرش برهانی از روی نقطه پنالتی استقلال را پیش انداخت اما دقیقه ۹۲ کاظم برجلو گل تساوی را به ثمر رساند و مسابقه با نتیجه یک بر یک به پایان رسید.

هواداران استقلال در این مسابقه به شدت علیه محمد مایلی کهن سرمربی سایپا شعار دادند و به او فحاشی کردند. اتفاقی مایلی کهن آن را برنامه ریزی شده میدانست و برنتابید. بعد از این بازی مایلی کهن علیه قلعه نویی سرمربی استقلال بیانیه نوشت و انواع و اقسام القاب ناشایست را علیه سرمربی استقلال به کار برد. اتفاقی که با پاسخ قلعه نویی و بیانیه های بعدی مایلی کهن علیه او مواجه شد.

اینگونه بیانیه ها بعد از این مسابقه در فوتبال ما رایج شد.