شکست کودتای جمعه شب در ترکیه شائبه "ساختگی بودن" آن را در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی مختلف مطرح کرده است.

به گزارش گروه بین‌الملل باشگاه خبرنگاران جوان؛ ترکیه در نیم قرن گذشته 4 بار شاهد کودتای نظامیان سکولار علیه دولت‌های منتخب بوده که هر 4 مورد نیز با موفقیت همراه بوده‌ است. به همین دلیل، در کشوری که ارتش هیچگاه به دولت وفادار نبوده و 4 کودتای موفق را برنامه‌ریزی کرده است، شکست کودتای روز جمعه گمانه‌زنی‌های زیادی را درباره احتمال ساختگی بودن آن مطرح کرده است.

طی روزهای اخیر بسیاری از کارشناسان، وحدت‌نظر احزاب و جناح‌های سیاسی ترکیه در مخالفت با کودتا و تقویت عنصر دمکراسی‌خواهی در میان مردم این کشور طی دهه اخیر را از عوامل اصلی شکست کودتای جمعه شب ارتش برشمرده‌اند.

اما در مقابل، گروهی از فعالان رسانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی نیز عملکرد ناشیانه کودتاچیان در کودتای اخیر و رعایت نکردن بدیهیات یک کودتا از سوی ارتشی که تجربه چندین کودتای موفق در کارنامه آن مشاهده می‌شود را دلیلی بر نمایشی بودن آن عنوان کرده‌اند. 

این در حالیست که مخالفان ساختگی بودن این کودتا معتقدند کودتا امری پرهزینه برای مردم و اقتصاد یک کشور است و به همین دلیل، هیچ سیاستمداری حاضر نمی‌شود به این قیمت به سرکوب مخالفان خود بپردازند. ضمن اینکه هیچ تضمینی وجود ندارد که کودتا از مسیر برنامه‌ریزی شده خود خارج نشود.

با این حال، اولین تشکیک جدی در اصالت این کودتا یک روز پس از آن از سوی دوست دیرین و دشمن کنونی رجب طیب اردوغان – رئیس‌جمهور ترکیه - مطرح شد. «فتح‌الله گولن» که در ساعات اولیه کودتا، اردوغان مدعی شد کودتا از خانه او در آمریکا مدیریت شده است، پس از طرح این اتهام مدعی جعلی بودن و دست داشتن رئیس‌جمهور ترکیه در این کودتا شد و آن را طرحی از پیش برنامه‌ریزی شده برای سرکوب مخالفان دولت عنوان کرد.

به نوشته دیلی میل، وی بلافاصله پس از متهم شدن مدعی شد اگر فردی از بالا به این کودتا نگاه کند، به وضوح نشانه‌هایی از نمایشی بودن آن را مشاهده می‌کند. 

گولن که به عنوان یک معترض مدنی از سال 2000 در تبعیدی خودخواسته در ایالت پنسیلوانیای آمریکا به سر می‌برد، متهم نشدن هیچ یک از رهبران سیاسی ترکیه در این کودتا و بمباران ساختمان‌های خالی از سوی جنگنده‌های کودتاچیان را شاهدی بر مدیریت آن از سوی اردوغان عنوان کرد. 

علاوه بر اظهارات گولن، گمانه‌زنی‌های بسیار دیگری نیز در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های مختلف مطرح شده است که احتمال نمایشی بودن پنجمین کودتا در تاریخ ترکیه را تقویت می‌کنند.

مهمترین دلیلی که در این گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای از سوی حامیان تئوری توطئه مطرح شده است، هدف قرار نگرفتن هواپیمای حامل اردوغان در آسمان استانبول است. آنها معتقدند اگر کودتاچیان به راستی در پی ساقط کردن دولت بودند، جنگنده‌های تحت اختیار آنها به راحتی می‌توانستند هواپیمای حامل رئیس‌جمهور ترکیه را در آسمان استانبول هدف قرار دهند. 

آنها مدعی‌اند هواپیمای اردوغان در آسمان استانبول زمانیکه به دنبال محلی برای فرود بود، کاملاً در تیررس جنگنده‌های اف-16 کودتاچیان قرار داشت؛ اما هیچ شلیکی به سمت آن صورت نگرفت. به اعتقاد آنها، اگر اردوغان خطری را از جانب کودتاچیان احساس می‌کرد هرگز با هواپیما به استانبول نمی‌آمد.

اینکه هیچ نهاد امنیتی داخلی و خارجی این کودتا را از قبل پیش‌بینی نکرده است نیز در رسانه‌های مختلفی چون المانیتور به عنوان دلیل دیگری بر ساختگی بودن آن ذکر شده است. ضمن اینکه این کودتا از نظر گروهی که مدعی ساختگی بودن آن است، بسیار ناشیانه انجام شده است.

آنها معتقدند اگر این کودتا، واقعی و خواست کودتاچیان براندازی دولت اردوغان بود، باید به جای بستن پل و یا حضور نظامی در خیابان‌ها به سمت اشغال مراکز حساس و دستگیری مقامات ارشد دولت پیش می‌رفتند.

قطع نشدن اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در ترکیه نیز به عنوان یکی دیگر از دلایل اثبات‌کننده ساختگی بودن این کودتا ذکر شده است. برخی مدعی‌اند اگر کودتای جمعه شب یک کودتای واقعی بود، دولت باید در اولین گام استفاده از موبایل و شبکه‌های اجتماعی و موبایلی را برای کنترل کودتا محدود می‌کرد؛ اما اردوغان در عوض، در همان ساعات اولیه کودتا، سخنرانی‌های خود را نیز از طریق شبکه موبایلی "فیس تایم" (متعلق به شرکت اپل) به اطلاع مردم می‌رساند. 

اینکه چرا پلیس در این کودتا به طور کامل به دولت وفادار مانده و در مقابل، تنها بخشی از بدنه ارتش درگیر کودتا شده است، پرسش دیگری است که به نوشته المانیتور، این روزها در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی زیاد شنیده می‌شود. 

موافقان تئوری توطئه همچنین می‌پرسند چرا کودتاچیان استانبول را برای انجام کودتا انتخاب کردند؛ در حالیکه با توجه به اینکه استانبول، اسلامی‌تر از سایر شهرهای ترکیه و یکی از پایگاه‌های اصلی اردوغان به شمار می‌رود، این کودتای محدود از ابتدا محکوم به شکست بوده است.

فقدان "نقش رهبری" در این کودتا نیز از سوی برخی رسانه‌ها به عنوان یک دلیل دیگر برای اثبات جعلی بودن آن عنوان شده است. آنها مدعی‌اند تمامی کودتاها برای موفقیت نیازمند یک رهبر هستند و نقش برخی از ژنرال‌های 4 ستاره ارتش در هدایت این کودتا تنها در حد یک گمانه‌زنی است.

به اعتقاد آنها، اگر طبق گفته اردوغان، رهبری این کودتا برعهده فتح‌الله گولن بوده است، چرا او در ساعات اولیه کودتا، رهبری آن را تکذیب کرد؛ در حالیکه این اقدام او می‌توانست روحیه کودتاچیان را تضعیف کند.

در مقابل، گروهی که کودتای جمعه شب ترکیه را یک کودتای واقعی می‌دانند، معتقدند اردوغان با همراهی حزب عدالت و توسعه در طول سالهای اخیر تا حدودی با شناسایی و محاکمه قضایی فرماندهان نظامی ناراضی، ارتش را تا حد زیادی تحت کنترل در آورده و راه را به روی کودتا بسته‌است؛ مسئله‌ای که از سوی واشینگتن پست نیز یکی از دلایل اصلی شکست کودتا خوانده شد.

این روزنامه در توضیح دلایل شکست کودتا نوشت: ترکیه از زمانی که کودتا یک امر مرسوم در سیاست این کشور بود، تغییرات زیادی را تجربه کرده و ارتش قدرت سرکوب‌کنندگی همیشگی خود را از دست داده است. واشینگتن پست همچنین فقدان شرایط لازم در جامعه برای پذیرش کودتا و مقبولیت عمومی اردوغان در میان اقشار مذهبی ترکیه را از دلایل دیگر نافرجام ماندن کودتای روز جمعه برشمرد. 

با این وجود، مجموع این دلایل و گمانه‌زنی‌ها باعث شده است که موافقان تئوری توطئه، کودتای جمعه شب را نه یک کودتای واقعی از سوی ارتش برای براندازی دولت، بلکه کودتایی از جانب اردوغان برای تسویه حساب سیاسی با مخالفانش عنوان کنند. آنها با توجه به موج بازداشت‌های اخیر در ترکیه معتقدند فهرست افراد بازداشت‌شده از قبل مشخص بوده و اردوغان تنها به دنبال بهانه‌ای برای بهره‌برداری سیاسی از آن بوده است.

روزنامه ایندیپندنت نیز روز گذشته با مقایسه کودتای جمعه شب ترکیه با حریق عمدی سال 1933 در پارلمان آلمان نازی که بهانه‌ای برای سرکوب مخالفان هیتلر شد، این کودتا را طرحی برای بهره‌برداری سیاسی اردوغان عنوان کرد. همانگونه که به نوشته این روزنامه، خود اردوغان نیز پس از شکست کودتاچیان، از کودتای جمعه شب با عنوان "هدیه‌ای از جانب خداوند به ملت ترکیه" یاد کرد.

در هر حال، شکست کودتایی که به نوشته المانیتور تا این لحظه پاسخ‌های موجه کمی را در برابر پرسش‌های جدی بسیار در اختیار دارد، راه را برای افزایش اختیارات ریاست جمهوری اردوغان و رویای تبدیل نظام پارلمانی ترکیه به نظام ریاستی هموار کرده و انتظار می‌رود اردوغان فارغ از واقعی یا ساختگی بودن این کودتا، به خوبی از آن در جهت پاکسازی ارتش و پیشبرد اهداف سیاسی خود در ترکیه استفاده کند.

نویسنده: مهدی حاجت‌پور


انتهای پیام /
اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۹۶
در انتظار بررسی: ۰
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۶:۵۷ ۰۲ مرداد ۱۳۹۵
اسمش رو باید گذاشت توافقات با ابلیس
با اسرائیل دست دوستی داد بعد از سقرش به فلسطین وقتی همه چی رو آماده یک برنامه ریزی بلند مدت کرد یک کودتا ساختگی کرد
که البته برای پیشبرد اهدافش و همراهی مردم چند نفری رو هم به کشتن داد که اسمش میشه خسارات جانبی
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۹:۰۹ ۳۰ تير ۱۳۹۵
کودتای ترکیه یه بازی بود سربازاشم وافعی نبود
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۷:۱۸ ۳۰ تير ۱۳۹۵
وقتی مردم بیان تو خیابون ارتش که نمیتونه با تانک از روی مردم رد بشه نتیجه این میشه که شکست میخوره.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۲:۰۰ ۳۰ تير ۱۳۹۵
کودتا واقعی بود یا غیر واقعی، به نظر من فتنه ها روز به روز دارد غلیظ تر می شود و حکومت ها بی ثبات تر. اللهم عجل لولیک الفرج
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۱:۴۱ ۳۰ تير ۱۳۹۵
خخخخخ٬الان کارگردانای فیلم ساز ترکیه با این کودتای ساختگی یک ونیم ساعته ٬سریال هزار قسمتی میسازند.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۰:۳۸ ۳۰ تير ۱۳۹۵
تاحالا ندیده بودم پلیس بیاد جلو ارتش بگیره.طرف تانک نفر بر هلیکوپتر جت دستشه بعد پلیس بیاد کودتا رو با کلت کمری باتون جمع کنه
-
ناشناس
۰۹:۵۰ ۳۰ تير ۱۳۹۵
کودتایی که ریسش معلوم نیست میتونه کار کی باشه
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۹:۳۲ ۳۰ تير ۱۳۹۵
قبل از شروع كودتاي ساختگي، اردغان ليست مخالفين را آماده مي كنه سپس با عوامل خودش فيلم ساعت دو نصف شب شروع ميشه و در ابتدا رسانه هاي عمومي قطع ميشه ولي فضاي مجازي را آزاد ميذارن خوب اردوغان با هماهنگي پيام تلگرامي ميفرسته ولي مردم خوابند حالا نوبت جنگنده هاست كه مردم بيدار كنند در اين زمان چند ساختمان خالي بمباران ميشه و مردم با صداي انفحار بيدار ميشن و پيام اردوغان مي بينند ، به خيابانها مي ريزند و كودتاي ارتش قدرتمند ناتو در مقابل پليس و مردم شكست مي خوره مرحله دوم فيلم شروع ميشه طبق ليستي كه از قبل آماده شده همه مخالفان از ساعت 5 صبح تا 12 ظهر بازداشت ميشند و حالا براي اينكه وحشت در ميان مردم باقي بمونه هر از چند گاهي انفجاري در سطح شهر ايجاد مي كنند كه مردم فرصت فكر كردن به ماجراي كودتا نداشته باشند با تشكر نويسنده و كار گردان داش رجب و دوستان مضحكش
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۹:۱۰ ۳۰ تير ۱۳۹۵
به مردم کشورم امید وار شدم همه کارشناس خوبی هستن .خوب رو از بد تشخیص میدن. تا مردم کشورم عاقلا هیچ کسی نمیتونه توی مسائل کشورمون دخالت کنه .عاشق مردم کشورمم
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۸:۵۴ ۳۰ تير ۱۳۹۵
به نظر شما اينهايي كه اعدام ميشن حاظرند بخاطر اين بچه بازي جون خودشون رو فدا كنن ؟
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۷:۵۲ ۳۰ تير ۱۳۹۵
اردوغان کودک کش
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۰:۰۰ ۳۰ تير ۱۳۹۵
اردوغان مایه ننگ ترکها است
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۳:۴۳ ۲۹ تير ۱۳۹۵
بر شیطان و شیطان صفت و منافق کافر لعنت
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۲:۲۴ ۲۹ تير ۱۳۹۵
سلام ای مردم مسلمان کشوردوست وبرادرترکیه.چراسربازتان راسربریدیداین عمل زشت قاتل دل هرمسلمانی رابدرد آوردمابچه های ایرونی وقتی به اردوغان اعتراض میکردیم شایدبعضی ازشما ناراحت می شدیدچون ما میدانستیم اجازه دادن ورودتروریست وهابی به کشورتان اینگونه سربریدن انسانهای بیگناه رابه جوانان ومردمان شما آموزش میدهندمگراون سربازی که سرش رابریدی چی گناهی داشت یااون خلبان دستگیرشده چی گناهی دارد بخدای بزرگ اینها تقصیرندارن اینهازیردست بودند میبایست گوش بفرمان فرمانده مافوق خودباشنداگرگوش بفرمان فرمانده ارشدنمیدان تیرباران میشدند.مگراین سربازوسایرسربازان وخلبانان غیورترکیه فرزندان شماامت نیستند مگردرکشورشماقطع الرجا شده ودیگرسیاستمدارجلادی مثل اردغان نداریدمگرجان اوچقدرارزش داردکه بخاطرش هزاران فرزندخودرادرارتش اینگونه قتل عام وشکنجه میکنیدازعاقبت کاروخداوپیامبرش بترسیدماایرانیان همان ساعت اول کودتاه فهمیدیم کودتاطرح اردوغان برای پاکسازی کشورازطرفداران گولن ومخالفین سیاسی خودبوده.اوباقتل عام کردها حالا به سراغ مخالفین داخلی آمده قصدراه اندازی اپراتوری عثمانی رادارد.برای رسیدن به اپراتوری عثمانی نیازبه این جنایات واین طرحها بود.ماجوانان ایرانی تحت هیچ شرایطی قبول نمیکنیم کوتاه ضعیف بدون هماهنگی اردوغان بوده چون برای حذف کردن مخلفان خودفقط همین راه وجودداشته راه دیگری نبودوحالا تمام احزاب سیاسی ترکیه حساب کارخودراکرداندوازترس وحشت کرداندبنظرم بعضی هاهم مقداری شلوارخودراخیس کرداندبرای قدرت نمایی اردوغان همین قدرهم کافی بود
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۳:۰۵ ۲۹ تير ۱۳۹۵
اوه اوه چه حوصله ای داشتی این همه نوشتی
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۸:۰۷ ۳۰ تير ۱۳۹۵
گفتم چرا صفحه پر شده نگو ماله تو تومار بوده
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۱:۳۱ ۲۹ تير ۱۳۹۵
زیر سر اسراعیل است که اگه دستشونو به اب دریا بزنند دریا نجس میشود.
آخرین اخبار