وزیر خارجه در بهار سال ۹۶ به چه کشور‌هایی سفر کرد؟

به گزارش خبرنگار حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در سال 96 به بیش از 20 کشور جهان سفر کرد و عمده تمرکز این دیدارهای دیپلماتیک موضوعات اقتصادی، تجاری و مبارزه با تروریسم بوده است. سال 96 یکی از پربارترین فصل‌های دیپلماتیک و رفت و آمدهای سیاسی و اقتصادی بود. سفر به چهار قاره دنیا از مهمترین ویژگی‌های سال دیپلماسی ایران بوده است. در مجموعه گزارشی که منتشر می‌شود به سفرهای وزیر خارجه در چهار فصل سال گذشته پرداخته می‌شود و در این گزارش به سفرهای ظریف در بهار 96 می‌پردازیم.

 حضور برای معرفی تمدن ایرانی در شهر خدایان اسطوره ای 

سفر به سه کشور آسیای میانه  یعنی ترکمنستان،گرجستان و قرقیزستان آغاز سفرهای محمدجواد ظریف در سال 96 بود. در این سفر  یک هيئت اقتصادی از بخش دولتی و خصوصی، وزير امور خارجه را همراهی کردند و نمايندگان حدود 30 بنگاه اقتصادی و موسسات صنعتی و بانكی در اين سفر حضور داشتند. همچنین از  اهداف  دیگر  اين سفر برگزاری مراسم بيست و پنجمين سالگرد تاسيس روابط سياسی بين جمهوری اسلامی ايران با اين كشورها، بعد از استقلال اين سه كشور از شوروی سابق و اهميت روابط با منطقه آسيای ميانه و قفقاز  بوده است.

وزیر خارجه کشورمان  در ادامه سفرهای دیپلماتیک خود در بهار سال 96  به مسکو رفت تا در آنجا با وزاری خارجه سوریه و روسیه دیدار و گفت و گو داشته باشد. در این دیدار طرفین آخرین تحولات سیاسی و میدانی سوریه را مورد بررسی قرار دادند و اقدام نظامی یکجانبه آمریکا علیه سوریه به بهانه حمله مشکوک شیمیایی و اقدامات سیاسی در سطوح منطقه‌ای و بین المللی و مبارزه با تروریسم از مهمترین محورهای گفتگوی وزرای خارجه در مسکو بود. این سفر به صورت یک روزه و کاملا فشرده بود که می‌توان آن را در راستای نشست‌های آستانه برای حل بحران سوریه دانست. 

مقصد بعدی مرد دیپلمات کشورمان در بهار 96، اروپا و کشور یونان  بود.  وی به منظور شرکت در اجلاس 10 تمدن کهن جهان و دیدار با مقامات یونانی در سوم اردیبهشت همین سال  وارد آتن شهر خدایان اسطوره ای شد تا تمدن بزرگ ایرانی را در کنار سایر تمدن‌های کهن جهان معرفی کند. در این اجلاس علاوه بر تشکیل مجمع تمدن‌های کهن وزرای خارجه دولت‌های شرکت کننده با اشاره به چالش‌های پیش رو، مانند تروریسم، افراط گرایی، رادیکالیسم، خشونت، تبعیض نژادی، بیگانه ستیزی و سایر اشکال نابرابری‌ها، بر روابط دوستانه  تاکید کردند  و گفت‌وگوی مداوم بین کشورها و نیاز به همکاری بین المللی و تفاهم به عنوان ابزاری برای رسیدگی به چالش‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی را تشویق و بر دیپلماسی فرهنگی و تمدنی به عنوان یک قدرت نرم و هوشمند، تمرکز کردند. محمد جواد ظریف علاوه بر شرکت در اجلاس مذکور در این سفر دو روزه با تعدادی از مقامات یونانی دیدار و گفت‌وگو کرد و بر تعمیق روابط دوجانبه بین تهران و آتن به عنوان دو کشور کهن جهان تاکید کرد.

 دیپلماسی برای مقابله با تروریسم 

یکی از مهمترین سفرهای وزیر خارجه در سال گذشته مربوط به اقدام تروریستی بود که  در میرجاوه رخ داد. در اوایل اردیبهشت ماه 96 در پی کمین تروریست‌ها در نقطه صفر مرزی ایران با پاکستان ۱۰ تن از مرزبانان پاسگاه «میل ۱۰۰» از گروهان «چاهندو» منطقه میرجاوه سیستان و بلوچستان حین گشت‌زنی ‌به شهادت رسیدند. مسئولیت این حادثه تروریستی را گروهک تکفیری‌، تروریستی جیش‌الظلم بر عهده گرفت. این حادثه تلخ تروریستی در حالی در کشورمان به وقوع پیوست که گروه‌های تکفیری از خاک کشور همسایه وارد استان مرزی سیستان و بلوچستان شدند و جمعی از حافظان امنیت در مرزهای کشور را به شهادت رساندند. همین موضوع و قصوری که متوجه دولت پاکستان بود سبب شد که محمدجواد ظریف در سفری ۷ ساعته تهران را به مقصد اسلام آباد ترک کند و مراتب اعتراض کشورمان را به دولت پاکستان به سبب عدم کنترل مرزهایش اعلام کند همچنین این حادثه از طریق مسیری دیپلماتیک پیگر اوضاع شود تا راه‌های تامین امنیت مرزهای دو کشور و بستن راه‌های نفوذ گروهک‌های تروریستی مورد مذاکره قرار بگیرد.

این دیپلمات عالی رتبه کشورمان در صفحه شخصی خود در اینستاگرام در رابطه با این سفر گفته بود: روز چهارشنبه ۱۳ اردیبهشت، در سفر فشرده ۷ ساعته به پاکستان، مذاکرات جدی و کاری مفید و سازنده‌ای با نخست وزیر، رئیس مجلس، فرمانده ارتش، وزیر کشور و مشاور امنیت ملی پاکستان انجام شد و توافق‌های خوبی برای پیشگیری و برخورد با عملیات تروریستی به دست آمد. در مسیر پرواز تهران به اسلام آباد، فرماندهان عزیز نظامی و انتظامی وضعیت منطقه و راهکارهای پیشگیری و مقابله با تروریسم را تشریح کردند که در ملاقات‌های فشرده امروز با مقامات پاکستانی مطرح و مورد استقبال قرار گرفت، که امیدواریم مانع تکرار فجایعی چون شهادت مرزبانان غیور کشور شود. در مقابل نیز وزير كشور پاكستان در خصوص حل مشكلات موجود گفته بود: آمادگی داريم در سطوح سياسی، نظامی و تماس مقامات محلی مشكلات را حل كنيم و می خواهيم اين پيام را به دنيا مخابره كنيم كه ايران و پاكستان همواره در كنار يكديگر خواهند ماند و با همكاری با يكديگر مشكلات را حل خواهند كرد.

 تصمیم راهبردی با همسایه شرقی

در 17 اردیبهشت همین سال ظریف همسایه شرقی یعنی افغانستان را به عنوان مقصد سفر خود انتخاب کرد. وی در این دیدار با اشرف غنی احمد زی رئیس جمهور افغانستان و دیگر مقامات بلندپایه این کشور گفت‌وگو کرد. در این دیدار دو طرف درباره مسائل دو جانبه و نیز ضرورت توسعه همکاری‌ها با هدف مبارزه با تروریسم و افراط گرایی تبادل نظر کردند.

وزیر امور خارجه کشورمان در پایان سفر یک روزه خود به کابل و دیدارهای فشرده با مقامات ارشد افغانستان، از تدوین چارچوب اصول حاکم بر روابط راهبردی دو کشور خبر داد و اعلام کرد که پس از ماه‌ها مباحثه و دیدارهای متعدد دوجانبه در این سفر توانستیم بر سر آن توافق کنیم و امروز یک رکورد زدیم و در حدود ۵ ساعت، ۵ دیدار محتوایی و مهم را به سرانجام رساندیم.

به طوری که وی مهمترین دستاورد سفر خود را توافق بر سر چارچوب روابط راهبردی با کابل معرفی کرده و گفته بود: این چارچوب شامل مسائلی همچون موضوعات امنیتی، اقتصادی، منابع طبیعی، محیط زیست و پناهندگان بود که در ماه‌های اخیر از سوی دو طرف پیگیری می‌شد، بنابراین در این چارچوب قرار است ۵ کمیته همکاری شامل: کمیته همکاری امنیتی، اقتصادی و ترانزیتی؛  آب و محیط زیست؛  آموزشی و فرهنگی؛ و کمیته نهایی مربوط به مهمانانی بود که از افغانستان در کشور ما حضور دارند، تشکیل شوند، بنابراین این سفر دیپلماتیک را می‌توان در چارچوب رایزنی‌های منطقه‌ای یک سفر پر بار و با اهمیت فراوان دانست.

یکی از پر حاشیه‌ترین سفرهای وزیر امور خارجه کشورمان سفر به آنکار در ۱۷  خرداد ۹۶ بود که مصادف با حادثه تروریستی ساختمان مجلس در ایران بود. به طوری که وی در بدو ورود به آنکارا با اشاره به اقدام تروریستی تهران گفت: اقدام تروریستی در تهران عزم و اراده ایران را برای مقابله با تروریسم تقویت کرد و همه مردم و نیروهای مسلح در برابر این خطر عمومی مقابله می‌کنند.

وی در مورد دلایل سفر به ترکیه  اظهار کرده بود: این سفر در چارچوب رایزنی‌های مستمر با مقامات ترکیه است و با آقایان رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری و مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه پیرامون مسائل دو جانبه، تحولات منطقه‌ای و بحث سوریه و سایر مسائل جاری منطقه‌ای تبادل نظر خواهیم کرد.

 گامی برای حضور ایران در سازمان های منطقه

سفر اقتصادی و تجاری وزیر خارجه کشورمان در سال 96 با  سفر به قزاقستان برای شرکت در  نشست دو روزه شانگهای و  آئین گشایش نمایشگاه بین المللی اکسپو  ۲۰۱۷ کلید خورد. یکی از دستورهای کار این نشست که آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل نیز در آن حضور داشت، موضوع عضویت رسمی هند و پاکستان در سازمان همکاری شانگهای بود و رایزنی‌هایی نیز برای عضویت رسمی ایران در سازمان صورت گرفت به طوری که روسیه بر این موضوع تاکید کرده بود. دیدار با دبیر کل سازمان ملل  و وزیر خارجه چین یکی از مهمترین دیدارهایی بود که ظریف در این سفر داشت. شاید بتوان این سفر را در زمره مهمترین سفرهای دیپلمات کشورمان بدانیم چراکه آغازی برای حضور مستقیم ایران در سازمان‌های منطقه  محسوب می‌شود. 

  حضور در اسلو برای تحقق صلح بین المللی

تاکنون در اسلو فروم شخصیت‌هایی همچون: کوفی عنان، جیمی کارتر، کاترین اشتون و برخی از روسای جمهور سابق کشورهای جهان و به انضمام شخصیت‌هایی همچون خاویر سولانا، جری آدامز و دیگر مقامات و شخصیت‌های بین‌المللی و سیاسی شرکت کرده‌اند و در سال‌های اخیر علاوه بر نمایندگانی از دولت افغانستان و گروه طالبان، نمایندگانی از دولت سوریه و مخالفان دولت آن کشور نیز  در این مجمع شرکت کرده‌اند.

پایان در تونس

آخرین دور سفرهای ظریف در بهار ۹۶ در کشورهای آفریقایی به نقطه پایان رسید. وزیر امور خارجه کشورمان در سفری  دو روزه به الجزایر، موریتانی و تونس، علاوه بر دیدار با همتایان خود با سران این کشورها نیز دیدار کرد. رایزنی درباره تحولات منطقه از جمله سوریه و مسائل خلیج فارس از جمله اهداف این سفر بود که می‌توان این سفر را در مسیر همگرایی کشورهای مسلمان و تعمیق روابط با آنها دانست.

انتهای پیام/