فرصت کنار هم بودن در شب یلدا / آیین چارشو دُرکنی از رسوم کهن لرستان در شب یلدا

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از لرستان، شب یلدا و جشن‌هایی که در شب  یلدا برگزار می‌شود، یک سنت باستانی است از زمان‌های گذشته تا به امروز در میان ایرانیان مرسوم بوده است. این شب به زمان بین غروب آفتاب از ۳۰ آذر (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب در اول ماه دی (نخستین روز زمستان) گفته می‌شود.

ایرانیان و بسیاری از دیگر اقوام شب یلدا را جشن می‌گیرند. این شب در نیم کره شمالی با انقلاب زمستانی مصادف است و به همین دلیل از آن زمان به بعد طول روز بیش‌تر و طول شب کوتاه‌تر می‌شود.

مردم استان لرستان شب یلدا را شُو چله یا اول قاهاره می‌نامند و این شب را با آداب و رسوم خاصی برگزار می‌کنند.

تاریخچه جشن یلدا در ایران

آنان می‌دیدند که در بعضی ایام و فصول روز‌ها بسیار بلند می‌شود و در نتیجه در آن روزها، از روشنی و نور خورشید بیشتر می‌توانستند استفاده کنند.

مردم دوران باستان و از جمله اقوام آریایی، از هند و ایرانی - هند و اروپایی، دریافتند که کوتاه‌ترین روزها، آخرین روز پاییز و شب اول زمستان است و بلافاصله پس از آن روز‌ها به تدریج بلندتر و شب‌ها کوتاهتر می‌شوند، از همین رو آن را شب زایش خورشید نامیده و آن را آغاز سال قرار دادند.

مردم استان لرستان نیز همچون دیگر اقوام ایرانی همواره آیین‌های شب یلدا را ارج نهاده و از چند روز قبل از رسیدن آن شب، خود را برای برگزاری آیین‌های ویژه آن مهیا می‌کنند.

فرصت در کنار هم بودن در شب یلدا

در این شب دوستان و آشنایان در طولانی‌ترین شب سال گرد هم جمع می‌شوند و در این زمان طولانی با گرفتن فال حافظ، چهل سرو و خوردن آجیل و میوه‌هایی مثل هندوانه و انار و تنقلات مانند گندم برشته که مخصوص شب یلدا هستند این شب را سپری می‌کنند.

گرفتن فال چهل سرو در شب یلدا

مردم لرستان در شب یلدا فال مخصوصی با دانه‌های تسبیح دارند که این فال چهل سرو نام دارد. این فال به این صورت است که چهل بیت شعر به زبان لکی خواننده می‌شود، این شعر‌ها که به صورت تصادفی خواننده می‌شوند و توسط یکی از افراد حاضر در جمع با استفاده از تسبیح شمرده می‌شوند، زمانی که بیت آخر یعنی بیت چهلم خوانده می‌شود معنی آن بیت شعر به عنوان نتیجه فال فرد مورد نظر خوانده می‌شود. این فال معمولا برای دختران و پسران جوان برای آگاهی آینده این جوانان توسط پدربرزگ و مادربزرگ‌ها گرفته می‌شود.

آیین چارشو دُرکنی از رسوم کهن لرستان در شب یلدا

این رسم به این صورت بود که پسربچه‌ها بر سر پشت‌بام خانه‌ها رفته و شال یا چادری را به داخل حیاط خانه دراز می‌کردند، و شعر (امشو اول قهاره خیر دِ هونت بواره، نون و پنیر و شیره کیخا هونت نمیره) را بلند می‌خواندند که درآن زمان فرد صاحب‌خانه به میوه و تنقلاتی که در خانه داشت را درون شال‌هایی که از پشت‌بام آویزان شده بود می‌گذاشتند.

این افراد تنقلاتی را که از سر پشت‌بام‌ها جمع می‌کردند برای افراد فقیر می‌برند تا آن‌ها هم در شب یلدا در کنار خانواده خود شاد و خوشحال باشند.

مردم لرستان در آن رسم انداختن شال در خانه همسایه‌ها و بردن حاصل آن برای افراد کم‌دست این کار را انجام داده‌اند، در این آیین صله ارحام به جا آورده شده و مواظب افراد فقیر بودند.

رسم شاهنامه‌خوانی مردم لرستان در شب یلدا

در پایان شب نیز بزرگ خانواده یا کسی که سواد داشت شروع به خواندن داستانی از روی کتاب شاهنامه می‌کردند.

گزارش از مهدیه فکوری

انتهای پیام/م