آیا درخواست معکوس بیشتر جواب می‌دهد؟

احتمالا شما هم با پیام‌های نقضی مثل «لطفاً آشغال بریزید» در بعضی کوچه‌ها، روبه‌رو شده‌اید. گاهی از پیام‌های وارونه استفاده می‌کنیم تا زودتر و بهتر به نتیجه برسیم. در این تکنیک، از شخص می‌خواهیم برخلاف درخواست ظاهری‌مان عمل کند. در واقع پیام اصلی نه در ظاهر جمله، بلکه به شکل پنهانی و غیرمستقیم به مخاطب منتقل می‌شود. اما آیا می‌شود به این تکنیک اعتماد کرد؟

برای هر مشکلی(از کوچک تا بزرگ)، راه‌حل‌های مختلفی وجود دارد. مثلاً از سکوت تا مقابله به مثل، می‌توانیم واکنش نشان دهیم. اما نکته مهم این است که آیا به استفاده از یک روش عادت کرده‌ایم، یا منعطف هستیم و می‌توانیم به شکل متنوع، متناسب با موقعیت و شخصیت طرف مقابل‌مان، نوع پاسخ را انتخاب کنیم؟ گاهی پیام‌های مستقیم و درخواست‌های شفاف، بهترین برخورد برای حل یک مسئله است. اما همیشه و همه‌جا مفید نخواهد بود. بعضی مواقع لازم است از جواب‌های جدی، پرهیز و حرف‌مان را با لحن شوخی بیان کنیم. اگر دقت کرده باشید، طنزنویس‌ها با دعوت از مسئولان برای بیشتر خوابیدن و کمتر کار کردن، توجه آن‌ها را به همت بیشتر جلب می‌کنند و به طور غیرمستقیم، تنبلی را نکوهش می‌کنند!

 

ویژگی‌های شخصیتی و تفاوت‌های هرکدام از ما باعث می‌شود که به شکل یکسانی رفتار نکنیم. مثلاً کسی که انگیزه‌های بیرونی و رقابت‌جویی بیشتری دارد، وقتی می‌شنود به او می‌گویند: «تو موفق نمی‌شی، دست از این کار بکش و ‌...»، انگیزه بیشتری برای ادامه پیدا می‌کند. لجاجت هم عامل دیگری است که کمک می‌کند این روش موثر باشد و بعضی‌ها مدعی شوند که این روش، کاربردی است  و می توان برای توصیه کردن به دیگران از آن کمک گرفت.

استفاده از پیام‌های متناقض و معکوس، در تبلیغات و متن‌های شوخ‌طبعانه تاثیر دارد و باعث جلب توجه مخاطب می‌شود اما اگر بخواهیم اثر مثبت آن را اغراق شده بدانیم، اشتباه کرده‌ایم زیرا تکنیک پیام‌های معکوس هم یک روش مثل بقیه روش‌هاست و قرار نیست همیشه و در هر موقعیتی معجزه کند. به طور کلی و همیشه  به یاد داشته باشید که هرگز در موقعیت‌های جدی و خطرناک از پیام‌های معکوس استفاده نکنید چرا که معمولا آسیب زا خواهد شد. مثلاً هرگز به کسی که قصد خودکشی دارد، نگویید: «برو خودکشی کن، تو از پسش برمیای!» اگر فرد، به هر دلیلی نخواهد پیام اصلی شما را جدی بگیرد، با دست کم گرفتن، شوخی و هم جهت شدن با پیام ظاهری، کار نادرست را انجام می‌دهد. درنتیجه، با توجیه «آخه خودت گفتی این کار رو انجام بدم»، مصرانه رفتار اشتباهش را دنبال می‌کند  و به طور قطع این نتیجه ای نیست که شما به دنبالش بوده اید.

به خصوص در ارتباط با کودکان، لازم است با دقت بیشتری از این شیوه استفاده کنید. اگر مدام به آن‌ها بگویید: «درس نخون، مدرسه نرو، داد بزن، فحش بده و ...»، نه ‌تنها متوجه پیام اصلی شما نمی‌شوند، بلکه عادت می‌کنند خودشان هم با دیگران به همین شکل صحبت کنند زیرا فقط با یک سبک رفتاری آشنا شده‌اند. درحالی‌که آن‌ها از کودکی باید یاد بگیرند پاسخ‌های متنوع و کارآمدی داشته باشند. همچنین در مواقعی که موضوع سلامتی درمیان است، استفاده از این پیام‌ها، غیرمنطقی و ناکارآمد خواهد بود. مثل وقتی که شخصی به خاطر ترس، به پزشک مراجعه نمی‌کند و شما می‌گویید «دکتر نرو». درنهایت شاید ترس او افزایش پیدا کند و رفتار اهمال‌کاری در او تقویت شود.