صنایع دستی فارس در پیچ ‌و خم فراموشی

به گزارش  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، از زمانی که انسان خود را شناخت و برای رفع نیازهایش دست به تغییر طبیعت زد  با تغییر آنچه که در دسترس داشت ابزارهای مورد نیازش را ساخت، ابزاری که برای شکار و دفاع از خود استفاده می‌کرد‌.

پس از آن به واسطه یکجا نشینی و پرداختن به مشاغلی چون کشاورزی و دامپروری، بشر به این تفکر وا داشته شد تا ابزار مورد استفاده خود را متنوع‌تر به لحاظ کارایی و زیبایی بسازد و از این رو روستاهای کوچک به عنوان اولین خاستگاه‌های صنایع دستی شناخته شدند.

رشد صنایع دستی نیز با رشد و پرورش تمدن‌ها رونق بیشتری پیدا کرد تا آنجا که صنایع دستی هر کشور نمادی از فرهنگ، تمدن و آداب و رسوم آن کشور شد.

صنایع دستی با دو کاربرد مهم زیبایی و استفاده مورد بهره‌برداری قرار گرفت و امروز به‌ عنوان یکی از مهم‌ترین تولیدات هر کشور به شمار می‌رود و مردم چه در شهرها و چه روستاها به استفاده از صنایع دستی اقبال خوبی نشان می‌دهند.

آثار فاخری که به دلیل ورود به دنیای صنعتی از صد سال پیش تا کنون در مسیر فراموشی قرار گرفته اند.

کشور ایران با داشتن انواع مختلف صنایع دستی به‌ عنوان شاخص‌ترین و اصیل‌ترین جلوه‌گاه تاریخ و تمدن کهن این سرزمین در دنیا شناخته شده است که  استان فارس در حوزه صنایع دستی جایگاه ویژه‌ ای دارد.

صنایعی که  امروز راه رکود را در پیش گرفته‌اند و برای احیای‌شان باید از همتی مضاعف بهره برد.

مسگری، شیشه‌گری، نمدمالی، گیوه‌دوزی، سیاه‌چادر، فرش و گلیم، چرخ‌بافی، گچمه‌بافی، اویی بافی، جاجیم بافی، کاشی‌تراش، سفال‌گری، کوزه‌گری، چیق‌بافی، رنگرزی، آبگینه، خاتم و معرق و منبت  تنها تعدادی از صدها نوع صنایع دستی بوده  که از زمان قدیم در استان فارس رونق داشته و امروز فراموش شده یا در حال فراموشی است.

وجود ۸۰ دهنه مسگری در بازار مسگرهای شیراز که هر یک به‌صورت تخصصی کاسه و بشقاب و دیگ و قابلمه می‌ساختند و امروز تعدادشان به دو سه تا بیشتر نمی‌رسد نمونه بارز و عینی فراموش شدن این مشاغل است.

یا میدان کوزه‌گری شیراز گواه ادعای تعداد زیادی از مغازه‌های سفالگری چرخی در این شهر پر آوازه بود که امروز دیگر از آن خبر چندانی نیست زیرا امروز صنعت پا جای پای صنایع دستی قدیم گذاشته است و با تولید انبوه نیازها را وارد بازار می‌کند.

مجید سلیمی کارشناس مسئول توسعه و ترویج صنایع دستی استان فارس، گفت: سیاه‌ چادر به‌عنوان قدیمی‌ترین صنایع دستی ایرانی به فراموشی سپرده شده است.

او، با اشاره به اینکه فلسفه شکل‌گیری معاونت صنایع دستی با شناسایی و احیای مشاغل و صنایع دستی در حال رکود بوده است، بیان کرد: اولین برنامه برای احیای صنایع دستی در حال رسوخ فرش دستباف عشایر قشقایی بوده  به‌گونه‌ای که هر سال حداقل یک رشته مورد بررسی و احیا قرار می‌گیرد.

سلیمی با بیان اینکه خودش کل ایران را زیرپا گذاشته و تنها توانسته است پنج سیاه‌چادر شناسایی کند، تصریح کرد: دلایل زیادی از جمله تغییر جو آب و هوا و افزایش گرد و خاک برای از بین رفتن این صنایع دستی وجود دارد که در شورای احیا و باز‌ زنده سازی رشته‌های در حال منسوخ شدن، مطرح شده و در حال پیگیری است.

او، ادامه داد: برگزاری دوره‌های آموزشی صنایع دستی نیز برای علاقه‌مندان به رشته‌های مختلف از جمله اتفاقات خوبی است که در این معاونت دنبال می‌شود‌.

سلیمی، با اشاره به سیاه‌چادر که مواد اولیه آن موی بز بوده و دیگر پیدا نمی‌شود و رغبتی برای بافتنش وجود ندارد به دیگر رشته‌ها نیز اشاره کرد و  افزود: رشته‌های چوبی نیز مانند چیق‌بافی در حال منسوخ شدن است.

کارشناس مسئول توسعه و ترویج صنایع دستی استان فارس، اضافه کرد: نقاشی روی چوب، کاشی تراش یا کاشی معرق نیز از مشاغل در خطر هستند و کاشی سازی سنتی کاملا منسوخ شده است و تنها یک نفر در فارس در این حوزه فعال است.

او، مهمترین مشکل پیش روی صنایع دستی در حال احیا را تامین نشدن بازار دانست و اظهار کرد: تلاش برای احیای صنایع دستی فراموش ‌شده یا در حال فراموشی ادامه دارد اما تا بازار مناسبی برای خرید و فروش این محصولات وجود نداشته باشد، اتفاق مهمی رخ نخواهد داد.

سلیمی با بیان اینکه تعداد صنایع دستی که از سوی مردم استان فارس ساخته می‌شده بسیاز ریاد بوده، گفت: در این میان برخی  از صنایع دستی در حال فراموشی است.

کارشناس مسئول توسعه و ترویج صنایع دستی استان فارس صنایع دستی را به ‌عنوان ارزش‌های فرهنگی جامعه برشمرد و بر ضرورت حفظ و احیای آن ها تاکید کرد.

سلیمی با تاکید بر اینکه صنایع دستی ما هویت ما را شکل می‌دهند، گفت: بحث مادی و اشتغالزایی در این راستا بسیار حائز اهمیت است که باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد، چنانچه اگر برای مثال روند تولید خاتم توسط کشور چین به همین منوال پیش رود، نه تنها خاتم‌های چینی به‌جای خاتم اصیل شیراز در بازارها عرضه خواهد شد بلکه فرهنگ و هویت ما نیز توسط آنان به سرقت رفته است.

او، بیان کرد: پس نیاز است با حفظ و احیای آثار هنری و صنایع دستی اصیل ایرانی و برگزاری دوره‌های آموزشی برای علاقه‌مندان جهت ورود به این حرفه‌ها بازار مناسب فروش محصولات‌شان نیز فراهم شود تا انگیزه‌ای مضاعف برای پرداختن به این رشته‌های ارزشمند که شکل‌دهنده فرهنگ و هویت ایران است، ایجاد و از به سرقت رفتن این گنجینه‌های ارزشمند نیز پیگیری شود.

منبع: فارس 

انتهای پیام/ت