بی‌توجهی دانشگاه‌ها به امر پژوهش، معضل اساسی آموزش عالی/ تأثیر این موضوع بر رفع نشدن مشکلات جامعه چیست؟

به گزارش خبرنگار  حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، پژوهش به معنای کوشش دانشمندان یک کشور به منظور یافتن بهترین راهکار‌ها در جهت رفع مشکلات همه جانبه زندگی افراد جامعه است و همچنین راهی برای گسترش و توسعه مرز‌های دانش و گشودن افق‌های تازه برای آیندگان هم به حساب می‌آید.

چرا که امروزه دانش و آگاهی یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های اصلی برای پیشرفت جامعه بوده و سنجش سطح دانایی به میزان تولید و مصرف اطلاعات و گسترش دانایی به دسترسی سریع و آسان به منابع علمی موثق وابسته است.

پژوهشگر، محقق یا دانشمند فردی است که از نظر علمی دارای جایگاه بالایی است و از همین روش سعی دارد تا به شناختی تازه از مسائل و مفاهیم گوناگون برسد، در واقع این فرد با استفاده از تکنیک‌ها و وسایل مختلف به مشاهده دقیق‌تر و جزئی‌تر پدیده‌های پیرامون خود می‌پردازد و برای حل معضلات جامعه وارائه بهترین راهکار‌های عملی، اطلاعات موثقی دراختیارمتولیان امور می‌گذارد.

باید گفت که پیشرفت همه جانبه یک کشور بدون در نظر گرفتن پژوهش به نتیجه مطلوبی نخواهد رسید چرا که پژوهش و پژوهشگر به عنوان موتور محرک پیشرفت و توسعه پایدار در جامعه به حساب می‌آید و بی توجهی به این موضوع باعث جلوگیری از توسعه دانش بشری و در نتیجه رکود علمی یک کشور خواهد داد که همین عامل می‌تواند در آینده‌ای نه چندان دور جامعه را با مشکلات جدی و گوناگونی همراه کند.

پیشرفت علوم مختلف در تمام عرصه‌های تاریخ زندگی بشر حاصل تلاش پژوهشگران بوده و بدون انجام پژوهش امور آموزشی پویا و فعال و پرنشاط نخواهند شد.

ارتباط میان پژوهش و توسعه همه جانبه یک کشور

انجام پژوهش مبنای پیشرفت و تضمین اساسی برای استمرار توسعه به شمار می‌آید، همچنین استفاده مفید از نتایج پژوهش‌های انجام شده در هر زمینه‌ای به بهبود راهکار‌ها و روش‌های معمول مدنظر منجر می‌شود.

یک پژوهشگرموفق کسی است که نگاهی کنجکاو و موشکافانه به پدیده‌های پیرامون خود داشته باشد، در واقع او نسبت به آنچه در اطرافش می‌گذرد حساس بوده و دارای ذهنی پویا و پرسشگر است، ذهن پرسشگر او همواره در جهت یافتن پاسخ‌های تازه برای پرسش‌های موجود است. هم چنین، او برای انجام موفقیت آمیز پژوهش خود، از روش‌های علمی استفاده می‌کند.

اهمیت علم، تحقیق و پژوهش در قرن بیستم باعث تحولات همه جانبه زندگی بشر شده، به صورتی که در نیمه دوم قرن بیستم کشور‌های در حال توسعه با استفاده از جایگاه پژوهش توانسته اند نقش اساسی برای خلق فناوری و شتاب دهی برای توسعه داشته باشند، به همین علت میان توسعه حوزه پژوهش و شتاب رشد پایدار و اساسی در هر کشور رابطه مستقیمی برقرار است.

اما با وجود اهمیت زیاد پژوهش در سراسر کشور، اما روسای دانشگاهی معتقد هستند که آنطور که باید و شاید نسبت به این موضوع اهمیت داده نمی‌شود و دانشجویان نسبت به این امر با ضعف جدی و شدیدی رو به رو هستند و مهم‌ترین عامل بروز این پدیده را بی توجهی معلمان به انجام پژوهش در مدارس می‌دانند.

در واقع به عقیده قشر دانشگاهی افراد از همان دوران مدارس باید نسبت به پژوهش شناخت و آگاهی پیدا کنند تا بتوانند پس از ورود به دانشگاه به عنوان یک پژوهشگر فعال در جامعه برای رفع مشکلات کشور فعالیت داشته باشند و با استفاده از توان داخلی و تکیه بر دانش بومی پیشرفت و توسعه همه جانبه ایران را رقم بزنند.

لزوم انجام پژوهش در تمام مراحل زندگی

مهدی پورفتح معاون پژوهش‌های کاربردی دانشگاه تهران در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان درباره نحوه انجام فعالیت‌های پژوهشی ویژه دانشجویان اظهار کرد: برخی از دانشگاه‌ها دروسی را بر مبنای روش تحقیق ارائه می‌دهند، اما در بعضی دانشگاه‌های دیگر آموزش‌های آن به دانشجویان عمومیت ندارد.

او افزود: انجام پژوهش به عنوان یک فرایند نه تنها در دانشگاه‌ها بلکه باید در سنین پایین‌تر حتی خانواده آموزش داده شود، چرا که پژوهش به معنای جست و جو گری است تا مشکلات ریشه پدیده‌ها را شناسایی کرده و آن‌ها را رفع می‌کند.

پورفتح تصریح کرد: باید روحیه پژوهشی را کودکان، دانش آموزان و دانشجویان تقویت کنیم و باید به این مسئله توجه شود که پژوهش تنها مطالعه دروس تئوری نبوده بلکه باید تکنیک‌های آن را در عمل نشان داد.

او ادامه داد: همانطور که در مراحل دیگر زندگی مهارت‌هایی را کسب می‌کنیم بنابراین لازم است تا همه ما پژوهش را در دوران زندگی فرا بگیریم.

معاون پژوهش‌های کاربردی دانشگاه تهران اضافه کرد: از آن جایی که در دانشگاه‌ها هر دانشجو تحت نظر یک استاد فعالیت‌های پژوهشی را به صورت جدی دنبال می‌کند بنابراین استادان راهنما در این زمینه تاثیرات زیادی در موفق بودن تحقیقات محصلان دارند.

رشد علم محصول کارهای پژوهشی است

محمدامرایی, رئیس دانشگاه پیام نور اسدآباد در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: پژوهش یکی از اساسی‌ترین نیاز‌ها برای دستیابی به پیشرفت و توسعه پایدار یک کشور به شمار می‌رود و قدرت و استقلال هر کشوری ارتباط مستقیمی با تحقیقات علمی دارد.

رئیس دانشگاه پیام نور اسدآباد افزود: ارتقاء فرهنگ و تمدن هر جامعه‌ای در سایه گسترش علم و توسعه بخشی به آن میسر می شود و مهم‌ترین ابزار در راه توسعه علم، تحقیق و پژوهش است.  

امرایی ادامه داد: در واقع رشد علم محصول کار‌های پژوهشی است و کمیت و کیفیت تحقیقات علمی و پژوهشی در هر جامعه‌ای زمینه ساز توسعه و پیشرفت آن جامعه است.

چرا دانشجویان ایرانی در انجام فعالیت‌های پژوهشی ضعیف هستند؟

مهلا دشتی مشاور تحصیلی در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان درباره ضعیف بودن فعالیت‌های پژوهشی در دانشگاه‌ها اظهار کرد: جریان پژوهش کردن در دانشگاه‌ها کم جا افتاده است.

او افزود: خیلی از دانشجویان کارشناسی اطلاعاتی از پژوهش‌هایی که استادان در حوزه فعالیت‌های پژوهشی انجام می‌دهند و بستر‌های مورد نیاز آن ندارند.

دشتی تصریح کرد: نکته بسیار مهم این است که بستر‌های موجود در فضای پژوهشی رشته مورد علاقه دانشجویان باید به آن‌ها معرفی شود و در این میان برخی افراد از نظر فعالیت‌های پژوهشی می‌توانند حرفه‌ای عمل کنند، اما به علت اینکه اطلاعات کافی و آگاهی ندارند و مسیر مطلوب را نمی‌شناسند بنابراین از این فضا و تجربه کردن آن می‌ترسند.

او با بیان اینکه همه انسان‌ها در زمان مواجه به گذار‌های زندگی به خود ترس راه می‌دهند، تاکید کرد: آگاهی لازم از یک موضوع باعث می‌شود تا همه افراد بتوانند گذار‌های زندگی را با موفقیت پشت سر بگذارند، برای مثال در زمان پیش دبستانی خیلی از دانش آموزان از مسیر رفت و آمد به مدرسه و خانه ترس به خود راه می‌دهند، اما بعد از شناخت دیگر وحشتی از مسیر رفت و آمد نداشتند.

این مشاور تحصیلی بیان کرد: همه افراد باید فضای رشته خود را به درستی بشناسند در واقع بخشی از این فضا به صورت پرسش و پاسخ از استادان و بخشی دیگر از طریق دانشجویان ترم بالایی و قسمتی دیگر به واسطه بازار کار و ارتباط از جامعه و بخشی دیگر از طریق جست و جوی اینترنتی فراهم می‌شود و اگر تمام این مراحل به خوبی طی شوند دیگر مشکل یا ترسی برای دانشجویان در انجام پژوهش به وجود نخواهد آمد.

دشتی گفت: آگاهی درست از مسیر مطلوب باعث می‌شود تا دانشجویان خلاقیت و علایق خود در آن رشته و پژوهش‌های مورد نظر را بشناسند تا بتوانند استادان راهنما و مشاور را به راحتی انتخاب کرده و از همان دوران کارشناسی اقدام به انجام فعالیت‌های مرتبط با نیاز دانشگاه‌ها و جامعه بکنند.

او در پایان یادآوری کرد: دانشجویان ممکن است به انجام پژوهش‌هایی بپردازند که در چند سال آینده نه تنها برای رفع نیاز‌های جامعه کارساز نباشد بلکه فقط حجم پژوهش‌ها افزایش پیدا کند که در اینصورت این پژوهش‌ها منسوخ شده اعلام خواهند شد بنابراین باید در این زمینه تصمیم جدی اتخاذ شود تا فضای علمی دانشگاه‌ها رشد بیشتری داشته باشند.

برنامه ریزی دانشگاه‌ها برای آموزش پژوهش به دانشجویان

در کشور‌های جهان پژوهش در دوران مدارس به دانش آموزان آموزش داده می‌شود تا آن‌ها در دوران دانشگاه با مشکل مواجه نشوند، اما در ایران چنین اتفاقی نه تنها در مدارس رخ نمی‌دهد بلکه در برخی دانشگاه‌ها هم استادان با بی توجهی کامل نسبت به آن می‌گذرند و اندکی اهمیت برای آن قائل نیستند بنابراین عدم وجود واحد‌های درسی در این زمینه باعث سردرگمی هزاران دانشجو در انجام طرح‌های تحقیقاتی در سطح دانشگاه و بعد از فارغ التحصیلی در مشاغل کاری برای رفع مشکلات کشور می‌شود؛ بنابراین باید گفت که تمامی دانشجویان بدون استثنا در انجام پژوهش ضعیف هستند و برای اینکه این دروس به اندازه کافی در دانشگاه‌ها تدریس نمی‌شود از این رو مشکلاتی را برای آن‌ها ایجاد کرده در اینصورت لازم است تا تمامی دانشگاه‌ها تلاش خود را بکار گیرند و با برنامه ریزی‌های لازم در این زمینه دانشجویان را در راستای انجام پژوهش سوق دهند.

بیشتر بخوانید

• پژوهش و تحقیق، سنگ بنای اولیه پیشرفت علمی/ سهم اندک پژوهش در بودجه علمی کشور!

از آن جایی که جایگاه پژوهش در پیشرفت همه جانبه و پایدار کشور ارزش دارد، از این رو بدون انکار می‌توان آن را نیروی محرکه توسعه در همه زمینه‌های فرهنگی، اقتصادی، سیاست و جامعه دانست بنابراین لازم است تا همه دانشگاهیان در سراسر کشور به انجام پژوهش اهمیت داده و ایجاد چند واحد درسی مختص به آن را برای دانشجویان الزامی بدانند تا آن‌ها بتوانند برای توسعه و آبادانی ایران عزیز و قوی تلاش کرده و با کوشش همگانی خود مشکلات جامعه را با انجام پژوهش رفع کنند.

انتهای پیام/