پارس آرا؛ بستری برای خلاقیت در شخصیت‌پردازی فرهنگی

سید امیر آقایی دبیر کارگروه صنایع بازار پردازی شورای فرهنگ عمومی درمورد مسابقه «پارس آرا» بیان کرد: مسئله ما در حوزه سبک زندگی نسل کودک و نوجوان وابستگی آن‌ها به مصرف محصولات فرهنگی است و هر کسی که فرزندی در خانه دارد با این موضوع روبروست که خیلی از محصولات خریداری شده برای کودکان بدین صورت است که نسل‌های مختلفی از آن‌ها چنین محصولاتی را تجربه می‌کنند و این محصولات در خانه‌ها ماندگاری دارند و همین موضوع باعث عمیق و پایدار شدن مفاهیم و پیام‌های این محصولات فرهنگی در خانه‌ها می‌شود.

او گفت: اگر شخصیت‌های غربی و بیگانه در محصولات فرهنگی وجود داشته باشند که این موضوع را به وفور، در انیمیشن ها، کتاب‌های کودک، رمان‌ها و حتی عروسک‌ها می‌بینیم عملاً باعث بروز رفتار‌هایی می‌شوند که توسط شخصیت‌ها درحال القاء شدن هستند. به همین دلیل، ما در مجموعه شورای فرهنگ عمومی به این نتیجه رسیدیم که باید روی معرفی کردن ظرفیت‌های داخلی کشور تمرکز کنیم. همچنان که در این چهل سال، هر مجموعه تلویزیونی روی آنتن شبکه‌های کودک رفته عموماً توانسته اند مخاطبان خود را جذب کنند؛ از سریال‌های خیلی قدیمی‌تر مثل شهر موش ها، خانه مادربزرگه و... گرفته تا الان که انیمیشن ها، سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی مربوط به گروه سنی کودکان روی آنتن تلویزیون می‌روند و همه این‌ها به نحوی توانسته اند مخاطب بگیرند یا اغلب آن‌ها تلاش کرده اند که مخاطبان خاص خود را جذب کنند و به این معنی است که ما فرصت ارائه ظرفیت‌های داخلی خود را داریم و آن چیزی که اتفاق می‌افتد این است که خلق شخصیت و پرداخت به روایت و جهان شخصیت و ظهورش در محصولات فرهنگی، هم در قالب کتاب و هم در قالب پویانمایی و بازی‌های ویدیویی و اسباب بازی و عروسک و... در کشور نهادینه نشده و به این موارد پرداخته نشده است. 

آقایی در رابطه با روند مسابقه «پارس آرا» تصریح کرد: به دنبال این هستیم مجموعه‌هایی که می‌خواهند به سرعت وارد تولید یک محصول فرهنگی شوند و مثلاً می‌خواهند روی چند نسخه تصویری کتاب کودک کار کنند یا قصد دارند به سرعت، رمان کودک و نوجوان بنویسند و یا این که هدفشان تولید پویانمایی است قبل از تولید محصولات فرهنگی خود درصدد این باشند که خلق داستان و روایتشان را بهتر و غنی‌تر کنند تا عملاً ظرفیت پرداخت و اقتباس حوزه‌های دیگر فرهنگی به وجود بیاید و بدین صورت نباشد محصول پخش شده در انیمیشنی که توانسته است مخاطب را جذب کند هنگام کار در حوزه کتاب و عروسک آن باعث بروز چالش‌های حقوقی و مالکیت فکری یا مضمونی شود؛ به طوری که مجبور شویم دوباره بازپرداخت کنیم و تصویر‌های آن را به صورت مجدد بسازیم.

دبیر کارگروه صنایع بازار پردازی شورای فرهنگ عمومی مطرح کرد: به این دلیل مسابقه «پارس آرا» را درنظر گرفتیم تا طراحان و خالقانی که در حوزه شخصیت پردازی کودک در حال فعالیت هستند قبل از ورودشان برای تولید محصول بتوانند طرح شخصیت خود را غنی‌تر کرده و زمینه‌های مختلف اقتباس آن را فراهم کنند. البته در این مسیر، مدل تجاری روی شخصیت قرار می‌گیرد و مدل‌های اقتصادی اش مشخص می‌شوند. در نتیجه، تمرکز این مسابقه روی طرح اولیه، خلق شخصیت و شخصیت پردازی در قالب روایت‌ها و داستان هاست. 

او با اشاره به حضور گروه‌های سنی مختلف در این مسابقه ادامه داد: الان در حوزه کار‌های عروسکی، گروه‌های دانش آموزی در حال شرکت کردن در مسابقه ما هستند یا در زمینه استاپ موشن، یک سری از گروه‌های دانش آموزی که کار شخصیت پردازی کرده اند در حال ورود به این مسابقه هستند و این نشان می‌دهد که تولیدکنندگان می‌توانند از گروه‌های سنی مختلف حتی دانش آموزی باشند. در نتیجه، تا وقتی که این مضمون‌ها غنی نشده باشند عملاً نمی‌توانیم وارد ساحت‌های دیگر محصولات شویم و یکی از کار‌های دیگری که در مسابقه «پارس آرا» انجام داده ایم این است که در حال حاضر، ثبت چنین مضمون‌هایی در قالب یک طرح شخصیت مقدور شده است در حالی که قبل‌تر این طور نبود و باید محصولی به صورت جداگانه در ساختار‌های حقوقی کشور ثبت می‌شد، اما الان به عنوان یک اثر ترکیبی، این مضمون درشاخه‌های مختلف پویانمایی، بازی‌های ویدیویی و... به صورت مشارکتی ثبت می‌شود و اتفاق منسجمی در حوزه مالکیت فکری آن در حال وقوع است.

آقایی گفت: ما در این مسابقه، علاوه بر ثبت حقوقی که باعث پایدار و ساماندهی شدن فضای قانونی داستان می‌شود مسئله دیگری را هم درنظر گرفتیم و آن هم این است که توسعه محصولات باید مشخص شود و این مدل تجاری است. مثلاً کلاه قرمزی باید با چه قاعده‌ای در جامعه ظهور کند؟ شاید بعضی مواقع باید به صورت رایگان ارائه شود و یا این که در زمان‌های دیگر می‌تواند در فضای درآمدزایی قرار بگیرد و یا این که نیاز باشد بازارپردازی کلاه قرمزی مدل تجاری داشته باشد و در فرآیند‌های این مسابقه به مدل‌های مختلف طرح شخصیت نیز، می‌پردازیم. 

دبیر کارگروه صنایع بازار پردازی شورای فرهنگ عمومی ادامه داد: پس از ارسال آثار شرکت کنندگان، ما یک دوره نسبتاً فشرده تقریباً یک ماه و نیمه داریم که به آموزش و مربیگری برای خالق‌های شخصیت می‌پردازیم. به این معنی که ظرفیت غنی شدن داستان و توسعه محصولات و تصویرسازی بالا برود. چون بعضاً برخی از این شخصیت‌ها در قالب قصه‌های صوتی شکل می‌گیرند و تصویری ندارند تا بسته طرح شخصیت که شامل عناصر اصلی و فرعی، جهان داستان، روایت و پیام‌های نهفته در این داستان هستند شکل بگیرند و پس از آماده شدن چنین بسته ای، مجموعه‌هایی که می‌توانند آماده تجاری سازی شان شوند به آن‌ها وصل می‌شوند و به هم رسانی فرهنگ بنیان داریم که مهم‌ترین مأموریتشان درآوردن یک مدل تجاری برای طرح‌های شخصیت است و پس از این فضای به هم رسانی، وارد مرحله پویش رسانه‌ای می‌شویم که این طرح‌های شخصیت، هم در قالب رسانه ملی و هم در قالب شبکه‌های مجازی ارائه خواهند شد و به نمایشگاه نهایی کار منتهی می‌شوند که موضوع‌های ارتباطات تخصصی طراحان شخصیت و صاحبان تجاری کننده کار با فعالان دیگر ساحت‌های فرهنگی یا ذی نفعان اقتصادی و جشن ملی کاراکتر است تا عملاً نمایش بیرونی این طرح‌های شخصیت بتوانند ظهور داشته باشند. 

او افزود: ما در پویش رسانه‌ای داریم ذائقه مخاطب عمومی درمورد این آثار، چهره‌ها و جهان روایت‌ها را پیش می‌بریم و می‌خواهیم ببینیم مخاطب تا چه اندازه با ایده‌هایی که در ذهن خالق هاست و فکر می‌کنند جذاب است ارتباط می‌گیرند.