شکاف آزار دهنده‌ای در حوزه مدیریت شهری وجود دارد

 جواد وزیری در نشست ویژه کاربست پژوهش در پانزدهمین جشنواره بین المللی پژوهش و نو آوری و دهمین جشنواره پژوهش و آموزش در مدیریت شهری با تاکید بر اینکه شکاف آزار دهنده‌ای بین آنچه می‌ فهمیم و آنچه در میدان عمل در حوزه شهری روی می‌دهد، روبه رو هستیم به چالش‌های کلانشهر‌ها مانند آلودگی هوا و مدیریت پسماند اشاره کرد و گفت: باید بپذیریم که اکنون موضوعاتی مانند آلودگی هوا یا مدیریت پسماند به عنوان یک ابر چالش در مقابل مدیران شهری قرار دارد.

به عنوان مثال در حوزه پسماند با اعداد و ارقام هولناکی روبه رو هستیم. مطالعات نشان می‌دهد روزی ۲۰ هزار تن نخاله و ۶۰ هزار تن زباله‌های شهری در شهر‌ها روبه رو هستیم. این در حالی است که ما با تمام دانش و توسعه علمی که در کشور هست از پس این چالش‌ها برنیامده ایم. هنوز در مراکز حیاتی و به تعبیری جزو سرمایه‌های ملی است کار‌های ابتدایی را نتوانسته ایم رقم بزنیم.

در شهر رشت استان گیلان برای دفع زباله‌ها هنوز درگیری داریم. مساله ایمنی و فضای سبز و مدیریت آب و ... هر کدام از این مسائل با یک مفهومی ما را روبه رو می‌کند که با برنامه ریزی‌های فراوان راهکار‌ها و مداخلات زیادی را در شهر‌ها انجام داده ایم با یک مقاومت روبه رو شده ایم.

رئیس مرکز مطالعات راهبردی و آموزش شهری و روستایی سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور ادامه داد: ما یک کشور ثروتمند با منابع خوبی هستیم و انسان‌های تلاشگری در این کشور در جبهه‌های مختلف کار می‌کنند، اما سوال اینجاست که چه می‌شود که با این انفعال روبه رو می‌شویم. این موضوعات تنها در حوزه مدیریت شهری نیست در حوزه مدیریت روستایی نیز موضوعاتی مانند چالش خشک سالی که با مساله فرونشست زمین روبه رو هستیم و از تهدید نیز کارش گذشته است.

وی بیان کرد: اگر بخواهم یک ریشه یابی از این وضعیت انجام شود می‌توان از اصطلاح مدیریت شهری واگرا اشاره کرد. به این دلیل که ما دچار یک جور پراکندگی و گسستگی و موازی کاری هستیم شاید بهترین مثالی که می‌توان در این رابطه زد ماجرای اصلاحات ارزی است. 

وزیری یادآور شد: مطالعات تاریخی در حوزه کلانشهر‌ها نشان می‌دهد اوایل دهه ۴۰ اتفاق مهمی روی داد که ساختار اجتماعی و اقتصادی کشور بسیار دگرگون شد و پیامد‌های زیادی را بر جای گذاشت و زمین‌های کشاورز بین کشاورزان خرد تقسیم شد. به به گونه‌ای که اگر تا قبل این قانون اصلاحات ارزی درکل کشور ۷۰ هزار مالک زمین کشاورزی وجود داشت، بعد از اجرای آن تعداد مالکان به  ۲ میلیون نفر رسید.

رئیس مرکز مطالعات راهبردی و آموزش شهری و روستایی سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور   در ادامه عنوان کرد: نمی‌خواهم به این مساله تاکید داشته باشم که الگوی قبلی الگو‌های درستی بوده است. به عبارتی در رژیم پهلوی این گونه نبود که  برای مردم اصلاحات انجام شده است؛ بلکه این قانون بر اساس انگاره‌های غربگرایی انجام شد.

وی افزود: هر چه به لحاظ تاریخی جلوتر می‌آییم؛ موضوع خرد شدگی بیش از حد کشاورزی دامن گیر  حال حاضر ما نیز شده  است به گونه‌ای که وقتی به زنجیره ارزش محصولات کشاورزی نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که تولید محصولات کشاورزی، اتلاف منابع سنگینی را تحمل  کرده و از همه مهمتر اینکه از فرصت‌های صادرات به خوبی استفاده نمی‌شود.

وزیری ادامه داد: وضعیت صنعتی کشور نیز وضع مشابهی دارد. در الگوی صنعتی شدن کشور در حال حاضر امروز با ۸۰ تا ۱۰۰ کارخانه کوچک یخچال سازی داریم که امکان دستیابی به تکنولوژی و بازاریابی نداریم. در صنعت خودرو سازی نیز در خودروسازان در مقیاس بازار‌های ما نیست و در چنین بازاری تنها یک خودروساز می‌توانست فعالیت کند و رقابت خودروساز‌ها اجازه تشریک مساعی را نداد.

وی بیان کرد: مدیریت شهری واگرا به این معناست که شاکله جمعی ما، نهاد‌های سیاستگذاری و اجرایی بر روی آن توافق کردیم؛ اجرای قانون شورا‌ها بود که به شکل خاصی اجرا اجرا کردیم.