باشگاه خبرنگاران جوان - خدا در آیات ۵ تا ۱۲ سوره یوسف ضمن بیان قصه یوسف نبی و برادرانش به موضوعاتی، چون دشمن داخلی، حسادت، فریب و... اشاره می‌کند.

دشمنی از درون؛ برادرانی با نقاب برادری

در این آیات، قرآن پرده از یکی از پیچیده‌ترین و دردناک‌ترین نوع دشمنی‌ها برمی‌دارد: دشمنی از سوی نزدیکان. یعقوب (ع) وقتی خواب یوسف را شنید، به او توصیه کرد آن را برای برادرانت بازگو نکند، چراکه «یَکیدوا لکَ کیداً»؛ نکند نقشه‌ای شیطانی برایت بریزند. این هشدار پدرانه، نشان از درک عمیق یعقوب نسبت به حسادت نهفته در دل فرزندانش داشت. دشمن واقعی، کسی است که از درون خانه و زیر نقاب محبت، به دنبال ضربه زدن است.

حسادت، آتشی در دل دشمن

در آیه ۸، برادران یوسف با زبانی پر از حسادت می‌گویند: «یوسف و برادرش نزد پدرمان عزیزترند... ما گروهی نیرومندیم، پس چرا یوسف این‌گونه محبوب است؟!»

این حسادت، چنان در دلشان شعله‌ور بود که آنان را به تصمیمی شوم رساند: «او را بکشید یا به سرزمینی دور بیندازید تا دل پدر به شما بازگردد» (آیه ۹). حسادت، ریشه اصلی بسیاری از دشمنی‌هاست، به‌ویژه وقتی با خودبرتربینی و توهم قربانی بودن همراه شود.

نقشه‌های شیطانی دشمنان داخلی

در آیه ۱۰، یکی از برادران پیشنهاد می‌دهد که به جای کشتن یوسف، او را در چاه بیندازند تا کاروانی او را ببرد. این پیشنهاد، ظاهری «رحم‌آمیز» دارد، اما در باطن، همان هدف شیطانی را دنبال می‌کند: حذف یوسف از زندگی‌شان. اینجا می‌توان نوعی دشمنی هوشمندانه را دید؛ دشمنی‌ای که نه با شمشیر، بلکه با نیرنگ و ظاهر‌سازی انجام می‌شود.

فریبکاری و نمایش محبت؛ ترفند دشمنان

در آیات ۱۱ تا ۱۴، برادران با چرب‌زبانی نزد پدر می‌آیند: «ای پدر، چرا به ما در باره یوسف اعتماد نمی‌کنی؟ ما خیرخواه اوییم!»

«او را با ما بفرست، بازی کند و خوشحال شود، ما مراقب اوییم!»

در ظاهر، حرف‌هایشان محبت‌آمیز است، اما در باطن، خیانت و توطئه‌ای پنهان دارند. این روش یکی از ویژگی‌های دشمنان داخلی است: فریب‌کاری با زبان محبت.

دشمنی همراه با توجیه دینی یا اخلاقی

آنان حتی رفتار خود را با توجیهاتی مثل «]نزدیکی دل پدر به ما» یا «اصلاح رابطه‌مان با پدر» توجیه می‌کردند. این نشان می‌دهد که دشمنان گاه با توجیهاتی اخلاقی یا دینی، رفتار شوم خود را موجه جلوه می‌دهند. این یکی از خطرناک‌ترین وجوه دشمنی است؛ دشمنی با ماسک عدالت‌خواهی!

دشمنی پنهان از نزدیک‌ترین افراد

این بخش از داستان یوسف به ما یاد می‌دهد که دشمن همیشه از بیرون نمی‌آید. گاهی، دشمن در لباس دوست، برادر و نزدیک‌ترین کسان آدمی پنهان است. قرآن با دقتی عمیق، ویژگی‌های دشمنان داخلی را ترسیم می‌کند: حسادت و کینه پنهان، ظاهر‌سازی محبت‌آمیز، نقشه‌های مخفی و گام‌به‌گام و توجیهات عقلانی و اخلاقی برای خیانت. این تفسیر ما را نسبت به دشمنی‌های پنهان هشیار می‌سازد؛ به‌ویژه در زندگی فردی، خانوادگی، اجتماعی و حتی سیاسی.

منبع: فارس